Takrîr edemem çektiðim âlâmý felekten

Zirâ ki anýn zikri de bir gûne elemdir

(Müverrih Râþid) Ýzzet Molla’nýn bir beyti ile girelim söze.

Der ki,

Gerdûn sitem-i baht-ý siyâh etmeðe deðmez

Billâh bu gamhâne bir âh etmeðe deðmez

Hayat, kara bahta sitem etmeye deðmez. And olsun ki bir defacýk bile âh etmeye deðmez bu gam yurdu.

Kolay söylenir ama zor yaþanýr bir hâldir bu. Kendini bir güzelliðe adamýþlarýn kârýdýr ve yüzlerine yansýmýþ güzellikten dolayý âh sebeplerini görmez olurlar… Ne ki herkesin bu makâma eriþmesi kolay deðildir; zaman ister, sýnav ister… Zamanýn eza ve cefasý, sýnavýn da zorlu olanýdýr yýðýn yýðýn eyleyen âhlarý içimizde. Âh daðlarýyla büyür de büyür sonra küçücük kalplerimiz. Çoðunlukla âhlardýr kazandýran bize büyük sýnavlarý. Giremediðimiz sýnavlar, alamadýðýmýz notlar bir âh ile yükselir þikâyet bâbýna ve þairin dilinden;

Zâlimin ser-riþte-i ikbâlini bir âh keser

Rýzka mâni olanýn rýzkýný Allah keser

diye süzülür üstümüze.

Biliriz, bir içlice âhýn zalimleri yok ediverdiðini; biliriz birinin rýzkýna mâni olanýn da tez vakit rýzkýný kesecek Bir’inin varlýðýný ve tevekkülle yaklaþýrýz zamaneye. Çünkü bu, çaðýmýza has bir imtihan deðildir. Hüveylid Kýzý Hatice’nin, Seyyidetü’n-nisâ Fatýma’nýn, þehidlerin öncüsü Sümeyye’nin, kýrmaç altýnda iman abidesi Rabia’nýn, Kurtuba melikesi Sabîha’nýn yaþadýklarýndan farklý deðildir bu imtihan.

Asr-ý saadete çevirenler gözlerini, dünyanýn bir âh etmeye deðmeyeceðine dair ferahlanýrlar biraz. Hani buyurmuþtu Efendiler Efendisi “Ýslam garip baþladý; yine garip olarak tekrar baþlayacaktýr.” Bu hadisin günümüze bakan yüzünde ayrý bir müjde sezmemek mümkün mü? Müslümanlar azalmýþ, zayýflamýþ, güçlerini yitirmiþ, sinmiþ ve hatta kendini ifadeden aciz kalmýþ olabilir. Duraklama, gerileme ve acziyetten sonra yeniden parlamak içindir hep bunlar. Ve o ýþýk imtihanlarýna giremedikleri için imtihaný kazananlarýn aydýnlýk alýnlarýndan yayýlacaktýr dört bir yana.

Ýyi de sorabilirsiniz elbette, bunca âhlarýn derininde yatan sebep nedir, diye.

Bizce onun cevabýný da bundan yaklaþýk iki asýr evvel yine Ýzzet Molla vermiþ:

Meþhûrdur fýsk ile olmaz cihân harâb

Eyler aný müdâhane-i âlim ân harâb

“Fitneler ve bozgunculuklar yüzünden deðildir harab olmasý dünyanýn; onun çökmesine sebep, en baþta âlimlerin (yöneticilere) yaltaklanmalarýdýr.” Eðer bilginler, hakikatleri bilenler, o hakikatlere menfaatlerini tercih ederler, üç kuruþluk dünya için onurlarýný iki paraya satarlarsa olur olacaklar. Yalnýz unutulmamalýdýr ki tarih boyunca ikbal için hakikatleri gizleyenler, hep, sonunda efendilerinin gözünden gizlenmek için kendilerine yer aramýþlardýr köþe bucak ve en sonunda yine sýðýnýp yer bulmuþlardýr, vaktiyle kýrdýklarý o gönüllerde. Tam burada Þinasi’nin o ünlü beytini hatýrlamamak da elde deðil.

Hani diyordu ya;

Ey olan bâde-i ikbâl ile ser-mest-i gurur

Korkarým bir gün olur sen de olursun mahmur

“Ey ikbal badesiyle gurur sarhoþluðuna kapýlan zavallý! Korkarým gün gelir senin de sarhoþluðun sona erer (ikbalini yitirirsin).”

Ýþte o vakit Ýzzet Ali Paþa’nýn dizeleri girer devreye;

Bir olur adl-i Ýlahî’de Süleymân ile mûr

Dergeh-i Hak’da hemân þâh ile sâil birdir

“Ýlahî adaletin önünde eþit yargýlanýr Süleyman da, karýnca da. Çünki gerçek Padiþah’ýn kapýsýnda sultandan yoktur farký dilencinin.”

Sonuç þu: Biliyorum aðlayan gözleriniz, sýzlayan yürekleriniz, dað dað olmuþ âhlarýnýz var. Öyle de, Efendiler Efendisi’nin yukarýdaki kutlu sözünün sonunda “Ne mutlu o gariplere!..” buyurulduðunu hatýrlamýyor musunuz?
Dahasý, þu hikmeti unutur musunuz;

Hak tecellî eyleyince her iþi âsân eder

Halk eder esbâbýný bir lahzada ihsâh eder

Ýmtihanlarýnýza giremediniz; ama imtihaný kazandýnýz.

Hezâr gýpta sizlere!..