Empati: Kýsaca kendini baþkasýnýn yerine koyarak düþünme yeteneði olarak tanýmlanabilir. “Kendinizi benim yerine koyun” diyordu Hrant Dink. “Çevrenizi benim gözümle görmeye çalýþýn. Ne görürsünüz?” Türkiye’de yaþayan Ermeniler bizim Kýzýlderililerimizdir. Lütfen, okumadýysanýz aþaðýdaki yazýlarý okuyunuz.

Bizim Kýzýlderililerimiz
http://www.izedebiyat.com/yazi.asp?id=326

1915 Ermeni Tehciri
http://www.izedebiyat.com/yazi.asp?id=4142

Milliyetçilik Üzerine
http://www.izedebiyat.com/yazi.asp?id=8824

Bin yýl önce kýlýç gücüyle buralarý Bizans’tan almýþýz. Anadolu’dan çýkýp baþka bir yere gitmeye niyetimiz yok. Burasý bin yýldýr yurdumuz. Ama bir arada yaþamasýný da bilmeliyiz. Öðrenmeliyiz demek istemiyorum. Çünkü yüzlerce yýl barýþ içinde birlikte yaþamýþýz. Birlikte yaþamayý bilmek biraz daha dikkatli bakarsak yalnýz onlarýn deðil, bizim de güvenliðimiz için gereklidir. Ülke içinde barýþý ve birliði saðlamak hayati önem taþýr. Neden böyle olduðunu fýrsat buldukça anlattým. Tek cümle ile yineleyeyim. Ýç istikrarýný kurmamýþ geliþmiþ bir devlet biliyor musunuz? Ýç istikrar sizden olmayaný yok ederek de saðlanabilir. Zamanlar deðiþti artýk. Bu iliþkileri sürekli bir savaþ durumu þeklinde görmek, sürekli savaþ halinde olmak imkânsýzdýr. Bu duygu insaný da devleti de yer bitirir. Düþmanlarýmýz var. Evet, ama doðru davranmak, istikrarlý davranmak bütün düþmanlarý dize getirir. Size Atatürk’ten örnek vereceðim. Kurtuluþ savaþý biter bitmez Atatürk herkesle barýþ masasýna oturmak istedi. Bunu da baþardý. Özellikle Yunanistan’la, doðduðu kenti iþgal etmiþ Yunanistan’la barýþ yaptý, diplomatik iliþki kurdu. Ýngilizleri savaþmadan, görüþmelerle Ýstanbul’dan çýkardý. Aradan 80 yýl geçmiþ, bu konuda bir arpa boyu yol gidememiþiz; böyle mi diyeceðiz? Bunu anlayabilmek, yapabilmek için baþýmýzda illa ki bir Atatürk mü olmasý gerekiyor?

‘Hepimiz Ermeni’yiz’ sloganý

Hrant Dink’in cenazesine gidenler birilerinden korktuklarý için deðil, hiç kimseden korkmadýklarýný göstermek için o sloganý attýlar.

Hitler zamanýnda Almanlar Danimarka’daki bütün Yahudilerin 6 köþeli Yahudi yýldýzý takmasýný isteyince Danimarka baþbakaný o yýldýzý ilk önce ben takarým demiþ ve Yahudileri Almanlara vermek istemeyen halk arasýnda ‘Hepimiz Yahudi’yiz’ sloganý yayýlmýþ. Onlar bu sloganý söylemekle Yahudi olmamýþlar. Söylemelerinin esas amacý Yahudi olmak deðil, davranýþý reddetmek. Burada da farklý bir durum yok. Ama gerçek anlamý anlamayacak kadar sýð kafalý olanlar, yada iþlerine öyle gediði için anlamamýþ görünenler, her olayda olduðu gibi bu olayda da sorunlara at gözlüðü ile bakanlar gerçekleri görmek objektif olmak yerine kendi sübjektif niyetleri uðruna baþkalarýný karalamayý tercih ediyorlar.

Hrant Dink’i öldüren adamlarýn Baðdat’taki intihar bombacýlarýndan bir farký yok. Ýnsanlar ölsün de ne olursa olsun. Masum olmuþ, olmamýþ önemli deðil. Bu eylem neye yarar, kime hizmet eder, zerre kadar düþünmüyorlar. Katil milliyetçi duygularla cinayeti iþlediðini söylüyor. Türk milliyetçiliði içinde silahsýz ve savunmasýz bir insaný kalleþçe vurmak var mýdýr? Bize okullarda, ders kitaplarýnda anlatýlan, ailemizin verdiði terbiye mertlik üzerinedir. Doðru veya yanlýþ tam olarak bilmiyorum ama I. Dünya Savaþýnda Küt-ül Amare’de Osmanlýlar Ýngilizleri yenerken böyle davrandýklarý söylenmiþti. Arkasý dönük duran askere önce birkaç taþ atýp dönmesi saðlanýr, sonra vurulurmuþ. Daha yakýndan bildiðimiz örnek Çanakkale savaþýdýr. Anzaklar çýkartma yaparken üstlerine ateþ açýlýr ama suya düþene, can derdine düþtüðü için ateþ edilmezmiþ. Dahasý Hrant Dink’i öldüren bu katiller savaþta yardým isteyen Ýngiliz askerini bir Mehmetçiðin siperinden çýkýp kucaklayýp düþman siperlerinin yanýna býraktýðýný hiç mi duymamýþlar? Hiç mi tarih bilgileri yok? Çanakkale’deki anýtý görmemiþler mi? Kýnalý Kuzular dizisini de izlememiþler mi? Ýzlememiþlerdir. Çünkü bunlarýn milliyetçilikle filan alakalarý yoktur. Bunlar düpedüz cinayet þebekesidir. Ýnsan öldürerek insan öldürmenin zevkine varýyorlar. Yaptýklarý iþin üzerine milliyetçilik kýlýfýný geçiriyorlar. Üstelik böylece Türk milliyetçiliðini de lekeliyorlar.

Araþtýrmak gerekir, bu adamlarýn Topal Osman’la bir akrabalýklarý var mýdýr? Bilmeyenler için söyleyeyim. Topal Osman Karadenizliydi. Trabzon’un kabadayýlarýndandý. Kurtuluþ savaþý sýrasýnda bir ara Ankara’da kendisi gibi Karadenizli çetesi ile birlikte Atatürk’ün korumalýðýný yaptý. Ama çevredeki herkesi taciz etmeye baþlayýnca bu görev ondan alýndý. Bunun üzerine evini sarýp Atatürk’ü öldürmeye kalktýlar. Sonunda cezalarýný buldular.

“Bir Bebekten Katil Yaratmak”

Bazen iyi olaylar kötü olaylara neden olur. Bazen de kötü olaylar iyi olaylara… Hrant Dink’in cenazesini on binler uðurladý. Ýstanbul halký oradaydý. Orada olmayanlar da televizyonlar önünde gözyaþý döktüler. Katiller insanlarý öldürerek çevrelerine korku sanacaklarýný sanýyorlar. On binlerce Ýstanbullu katillere inat o gün Ermeni oldu, bu cinayeti onaylamadýðýný, bütün Türklerin katil olmadýðýný ve gerektiðinde hiç kimseden korkmayacaðýný herkese, bütün dünyaya gösterdi.

Hrant Dink’in eþi Rakel Dink eþini uðurlarken çok duygulu bir konuþma yaptý. Duygu seli içindeki sözlerinin arasýnda çok önemli iki þey söyledi.

“… Bir bebekten katil yapmanýn karanlýðýný sorgulamadan hiçbir þey yapýlamaz kardeþlerim.”

Evet o kadar övünen, aðabeyleri tarafýndan korunan sözde milliyetçi katiller bir zamanlar bebektiler. Bunlarý bir ana-baba yetiþtirdi. Çevrede edindikleri arkadaþlarý, aldýklarý eðitim, onlarý daha 17 yaþýnda katil olma noktasýna getirdi. Bu katiller yalnýz katil olarak adlandýrýlsa içim o kadar yanmayacak. Sanki insan öldürmek bir oyunmuþ gibi, hele silahsýz, savunmasýz bir insana ateþ etmek bir onurmuþ gibi devlet yetkililerinin aðzýndan davranýþý hoþgörücü sözler iþitiyoruz. Bu nasýl bir karakterdir? Bunun neresi yurt ve millet sevgisidir?

Yýllar önce 70’li yýllarda Ankara Bahçelievler’de bir evde kalan 7 TÝP öðrencisinin ellerini baðlayýp koyun keser gibi kesen eski Ülkü Ocaklý, MHP’li Haluk Kýrcý son yýllarda yargýlanýrken kendileri için, yaþýnýn ilerlemesinin verdiði olgunlukla “Yaptýðýmýz hayvanlýktý.” Demiþti. Evet, bu çocuk katiller de hapishanelerde yaþlanýp geriye baktýklarýnda belki de ayný þeyi söyleyecekler. Ama ölen öldükten sonra…

“Kaný kandan üstün tutarak kardeþ olunmaz.”

Rakel Dink’in söylediði ikinci önemli söz buydu. Artýk zamanlar deðiþti. Önceden de belki olmamasý gerekirdi ama oldu. Bari bundan sonra olmasýn. Bilinen bir þeydir, Osmanlý devletini her ulustan insan yönetmiþtir. Adýný bildiðimiz birçok baþ vezir devþirmeydi. Örneðin Sokollu Mehmet Paþa Sýrp asýllýydý. Bunlarýn içinde Ermeniler de vardý. Birçok Ýngiliz subay Osmanlý ordusunun bir ferdi olarak Plevne savaþý sýrasýnda Osmanlý devleti için hayatlarýný verdi. Ama Fransýz devriminden sonra milliyetçilik dünyaya yayýlýnca bunun sonu geldi. Þimdi her þey en kötü ana göre düþünülüyor. Düþünün, savaþtayýz, Ermenistan’la savaþýyoruz ve Türkiye ordusunu ermeni asýllý bir general yönetiyor. Bu kiþinin en kritik anda aklý, diyelim vereceði bir karar, biraz olsun soydaþlarý yararýna kayar mý kaymaz mý? Bir onbaþý için bile ayný þey düþünülebilir.

II. Dünya Savaþýnda ABD Japon asýllý vatandaþlarýný toplama kamplarýna kapattý. Alman asýllý vatandaþlarýna bir þey yapmadý ama aralarýndan casuslar çýktý. Ama Sicilya Ýtalya savaþlarýnda ön saflarda çarpýþanlar Ýtalyan asýllýydý. Irak savaþýnda Amerikalý komutanlardan biri Arap asýllýydý.

Günümüz þartlarýnda Türk olmayan birinin Türk ordusu içinde görev almasý mümkün görünmüyor. Þu anda her ne kadar orduda Kürt asýllý olanlar görev yapýyorsa da onlar ‘ne mutlu türküm diyene’ þiarýný kabullenmiþ kiþilerdir. Bundan baþka Türk olmayan birinin kusursuz ve kuþkusuz bir biçimde orduda görev yapabilmesi için iki taraftan da bazý deðiþikliklerin olmasý gerekir ki bu da yakýn bir gelecekte mümkün görünmüyor. Böyle bir þey olursa bu tepeden inme bir kararla olamaz. Önce sýradan insanlar bir arada yaþamasýný bilmelidir. Çýkarlarýnýn ayný olduðunu görmelidir. Ama bu yetmeyecek. Daha çok zaman gerekli, çok yol kat etmeliyiz.

Peki bir de empati yapabilir miyiz? Dünyaya Ermeni gözüyle bakabilir miyiz? Biliyorum ki bu çok zor. Acaba Hrant Dink empati yapabiliyor muydu? Onu da bilmiyorum.

Lütfen aþaðýdaki linkleri týklayýnýz. Açýlmazsa Copy, Paste (Kopyala, Yapýþtýr) yapabilirsiniz.

Hrant Dink’in konuþmasý
http://www.youtube.com/watch?v=L3s7r6qM87c

Gazeteci Tuncay Özkan’ýn konuþmasý
http://www.youtube.com/watch?v=8p4dDxNXPiA&mode=related&search=

Hrant Dink'in eþinin veda konuþmasý
http://www.youtube.com/watch?v=OxQdrn7b80s

Hrant dink’in trabzon’da yaptýðý konuþma
http://www.youtube.com/watch?v=s6tK-vjr1yM&NR

Hrant Dink'le son röportaj
http://www.youtube.com/watch?v=shz6nLUErvI&NR

Cinayete sebep olan ve içinde ‘Türk’ ve ‘zehirli kan’ sözcükleri geçen yazý ve yorumlar:
http://www.vefali.net/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&p=29571
http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=22376

Ve son…
http://www.youtube.com/watch?v=MwbCr3_utQ4&mode=related&search=