Ýnsanýn hatasýný düzelttikten sonra sürekli olarak o hatanýn ezikliðini ve suçluluk duygusunu yaþamasý mý gerekir?.. Ya da o hatayý unutmalý mýdýr?

Ýnanan insanlarýn vicdanî duyarlýlýklarý çok yüksektir. Allah’tan saygýyla korkan müminler hata yaptýklarýnda büyük rahatsýzlýk duyarlar; en ufak bir hata onlarý huzursuz etmeye yeter. Yaþadýklarý sýkýntý Allah’ýn hoþnut olmayacaðý bir davranýþ sergilemiþ olma düþüncesinden kaynaklanýr. Ancak yaþadýklarý rahatsýzlýðýn çözümünün Allah’a sýðýnmak olduðunun bilincindedirler. Dinden uzak cahiliye insaný gibi yaptýklarý hatayý duygusal bir bakýþ açýsýyla deðerlendirmez, sýkýntý, karamsarlýk ya da bunalým yaþamazlar. Hissettikleri yalnýzca derin bir piþmanlýk duygusudur. Ancak bu duygu, ‘rahmani bir piþmanlýk’ týr.

Müminlerin yaþadýklarý rahmanî bir piþmanlýksa bu durumda, cahiliye insanýnýn yaþadýðý ne tür bir piþmanlýktýr?.. Toplum genellikle piþmanlýðý, ’içine kapanmak, insanlardan uzaklaþmak, sürekli bir suçluluk duygusu yaþamak, acý çekmek ya da bunalýma girmek olarak deðerlendirir. Bu ‘þeytani bir piþmanlýk’ týr. Allah’tan uzak yaþayan kiþiler hata yaptýklarýnda ayný hataya dönmemek için daha dikkatli olma ihtiyacý hissetmek ya da hatayý düzeltmek yerine, ömrünün sonuna kadar bu suçluluk duygusuyla yaþamayý seçerler. Ýþte bu þirke dayalý bir piþmanlýk duygusudur.

Cahiliye insanlarý, Allah’ýn yarattýðý kadere kesin bilgiyle iman etmedikleri için, yaþamlarýnýn sonuna kadar piþmanlýk ve suçluluk duygusundan kurtulamazlar. “Eðer þöyle yapsaydým, böyle bir sonuç olmazdý” gibi sözler söyler, anlamsýz senaryolar üretir, gereksiz sýkýntýlara girerler.

Ýman etmeyenler, yaþadýklarý her olayda üzüntü, stres, korku gibi duygulara kapýlýrlar. Hata yapmak, diðer insanlarýn gözünde küçük düþecekleri korkusu nedeniyle onlar için büyük bir azaptýr. Çünkü Allah’tan korkmayan ve O’nun emrettiði üstün ahlak özelliklerini yaþamayan kiþiler, iþledikleri suçla damgalanacaklarý için asla hata yapmamalýdýrlar. Müminler gibi Allah’a teslimiyeti yaþayamaz, psikolojik açýdan çökerler.

Müminlerin yaþadýðý piþmanlýk duygusunda ise þirk yoktur. “Neden bunu yaptým?”, “Keþke yapmasaydým...” gibi çarpýk mantýða dayalý düþüncelere kapýlmazlar. Allah’tan razýdýrlar ve O’nun her olayý kendileri için hayýrla yarattýðýnýn bilincinde olarak boyun eðerler, Allah’ýn, kaderlerini onlar için özel yarattýðýný bilir, huzur içinde, olaylarýn ardýndaki hayýr ve hikmeti beklerler. Umutsuzluk, stres, üzüntü ve öfke yaþamazlar.

Allah’ýn belirlediði kadere tabi olan mümin, yaþamýnýn baþýna dönse ayný hatalarý yine yapacaktýr. Allah piþman olmasý için onu yaratmýþtýr; hayýr vardýr. Hatasýndan vazgeçmesi ve davranýþýný düzeltmesi gerektiðini bilir. Yaptýðý hatadan ibret alan mümin, baðýþlanma diler, tevbe eder, acizliðini görüp Allah’ýn kudretini gereði gibi takdir eder; Rabb’ine yönelir. Dolayýsýyla hatalarý, müminin hem Allah’a olan yakýnlýðýnýn hem de imanî derinliðinin artmasýna vesile olur.