Kur’an ahlakýna göre, inanan insanlarýn her konuda bilgi alýþveriþinde bulunmalarý, birbirlerine danýþmalarý yani istiþare etmeleri en önemli özelliklerindendir. Kur’an “...Her bilgi sahibinin üstünde daha iyi bir bilen vardýr” (Yusuf Suresi, 76) buyurur ve insaný ne denli bilgili olursa olsun, bir baþkasýnýn daha da bilgili ya da daha iyi bir görüþü olabileceði konusunda uyarýr. Bu nedenle inanan insanlar karþý tarafýn görüþlerini önemser ve önerilerini dikkate alýrlar. Karar almalarý gereken durumlarda, aklýna ve vicdanýna güven duyduðu samimi insanlara danýþýr; onlarla istiþare ederler.

Müminleri tarif eden bir Kur’an ayetinde istiþare etmeye "namaz" ve "infak" gibi iki ibadetin yanýnda yer verilmesi, bu konuda müminlerin duyarlý olmalarý gerektiðinin iþaretidir.

Rablerine icabet edenler, namazý dosdoðru kýlanlar, iþleri kendi aralarýnda þura ile olanlar ve kendilerine rýzýk olarak verdiklerimizden infak edenler. (Þura Suresi, 38)

Peygamberimiz (sav) de, "Kim bir iþe giriþmek ister de, o hususta Müslüman biri ile müþavere ederse Allah onu iþlerin en doðrusunda muvaffak kýlar." (Kütüb-i Sitte, 16. Cilt) hadisiyle konunun önemini hatýrlatýr.

Ýstiþare etmedeki asýl hikmet, müminlerin Allah’ýn hoþnutluðu için birlikte bir ibadeti yerine getiriyor olmalarýdýr. Fikir alýþveriþi, yalnýzca en isabetli kararý alabilmek için deðil, diðer tüm ibadetlerde olduðu gibi, Allah’ýn hoþnutluðu hedeflenerek yapýlýr. Bu amaçla yapýlan istiþare, Allah’ýn dilemesiyle en hayýrlý sonuca ulaþmaya sebep olur.

Bediüzzaman’a göre de istiþare çok önemlidir; sosyal ve siyasi hayatýmýzýn hürriyet ile birlikte olmazsa olmazlarýndan biridir. “Müslümanlarýn hayat-ý içtimaiye-i islamiyedeki saadetlerinin anahtarý meþveret-i þer’iyedir. ‘Ve þavirhum fi’l-emr’ ayet-i kerimesi þûrayý esas olarak emrediyor” (Hutbe-i Þamiye, 65) sözleriyle istiþarenin(meþveret) önemine dikkat çeken Bediüzzaman, yaþamýnda da uygulayarak Müslümanlara örnek olmuþtur.

Ýnsan istiþare ederek ’aklýný beðenme’ anlayýþýndan sýyrýlýr. Düþünceleri insanýn aklýna ilham eden Allah’týr ve farklý insanlara farklý fikirleri ilham eder. Herþeyin en doðrusunu bilen Alim olan Allah’týr ve her insan ancak Rabb’inin ona öðrettiði kadarýný bilebilir. Bilginin kendisinden kaynaklanmadýðý gerçeðini kavramýþ olan insan, kendisine benlik vermez.

Kur’an’dan uzak yaþayan kiþinin en önemli özelliklerinden biri, her durumda son sözü söyleme isteði ve kendisinin haklý olduðunu iddia etmesidir. Karþýsýndaki insanýn fikrine katýlmak bir yana, ne dediðini anlamaya dahi çalýþmaz hatta dinlemez bile. Oysa bilgili olmayan insandan da öðrenilebilecek þeyler olabilir. Ya da o an bilgisiz görülen kiþi çok daha isabetli görüþler ileri sürebilir.

Peygamberimiz (sav) her konuda olduðu gibi istiþare konusunda da bizler için güzel örnektir. “Allah’tan bir rahmet dolayýsýyla, onlara yumuþak davrandýn. Eðer kaba, katý yürekli olsaydýn onlar çevrenden daðýlýr giderlerdi. Öyleyse onlarý baðýþla, onlar için baðýþlanma dile ve iþ konusunda onlarla müþavere et. Eðer azmedersen artýk Allah’a tevekkül et. Þüphesiz Allah, tevekkül edenleri sever.” (Al-i Ýmran Suresi, 159) buyruðu gereði onun üslubu da mükemmeldir. Bizler Peygamberimiz (sav)’i örnek almalý, iddialaþma ve tartýþmadan kesinlikle kaçýnmalýyýz.

Sonuç Olarak;

Ýstiþare, inanan insanlarýn güzel davranýþlarýný ve güzel sözlerini gösterecekleri önemli fýrsattýr. Karþý tarafý dinleyip güzel fikirlerinden yararlanmak yerine insanýn kendini övmesi, Kur’an ahlakýna uygun olmaz.

Akýl almak, eleþtiri kabul etmek, güzellikleri övmek, güzel sözle onore etmek, Allah Katýnda beðenilen, çok güzel özelliklerdir. Müminler, birbirlerinin görüþlerine saygýlý olarak, birbirleriyle istiþarede bulunarak kararlar alýrlar.

Bu güzel tavýrlar inanan insanlarý birbirine ýsýndýrýr, tesanütlerini artýrýr, kardeþlik ruhunu pekiþtirir. Ýslam dünyasýný bekleyen aydýnlýk dönemin bir an önce gerçekleþmesinde bu güzel davranýþlarýn rolü önemlidir. Kur’an’ý yaþayan müminlerin bu güzel ahlaký, ayný zamanda Peygamberimiz (sav)’in ahlakýnýn onlar üzerindeki yansýmasýdýr.


Fuat Türker