Bütün insanlar Yüce Allah’ýn belirlediði kadar ömür sürer ve yine O’nun belirlediði bir zamanda ölürler. Ýnsanýn yaþamýndaki tek kesin gerçek ölümdür. Kur’an’ýn, "Her nerede olursanýz, ölüm sizi bulur; yüksekçe yerlerde tahkim edilmiþ kalelerde olsanýz bile..." (Nisa Suresi, 78) ayetiyle haber verdiði gibi, her insan belirlenmiþ gün geldiðinde ölüm gerçeðiyle buluþur.

Ýnsanlar genellikle ölüm düþüncesinden ve ölümden söz etmekten kaçýnýrlar. Ölümü kendilerinden uzak görür, kendilerince ‘iç karartýcý’ olan bu konu açýldýðýnda sözü deðiþtirirler. Günlük iþlerine ve geleceðe dair planlar yaparlar; öncelikleri bunlardýr. Oysa yaþamayý düþündükleri gelecek, onlar için hiç gelmeyebilir. Her an dünyadaki yaþamlarý sona erebilir. Genç ya da yaþlý, hasta ya da saðlýklý, her insan ölüme ayný yakýnlýkta, ayný uzaklýktadýr.

Söz konusu kimseler bir ölüm haberi aldýklarýnda ya da sevdikleri birinin ölümü karþýsýnda, birkaç gün ölümden söz eder, sonra eski gaflet içindeki yaþamlarýna geri dönerler. Oysa ölüm, yaþamý boyunca insana kendini hatýrlatýr. Bazý insanlar için bu hatýrlatmalar fayda verir; kendisini tekrar gözden geçirerek, yaþamýný ve önceliklerini yeniden düzenlemesi gerektiðini anlar. Ancak birçok insan, kalplerinin ve gözlerinin önündeki gaflet perdesi nedeniyle, bu hatýrlatmalardan ders çýkarýp öðüt almaz.

Oysa Allah, insanýn gururunu ezecek her þeyi yaratmýþtýr. Bedeni sürekli bakým ister; bakmadýðýnda periþan olur. Kadýn ya da erkek; sabah, akþam, gün içinde onlarca acizliðini görür ancak buna raðmen kiþinin enaniyeti kýrýlmaz. Ya da önemli bir hastalýða yakalanýr; "ben güçlüyüm, bunu da yenerim." der, etkilenmez. Tedavi masraflarý ile gururlanýr. Hatta çok pahalýya satýn aldýðý aile mezarlýðýný övünerek anlatýr. Kendisini mezara hazýrlayacaðý yerde, kendisine mezar hazýrlar.

Kimi yaþlanýp ölüme iyice yaklaþtýðý halde, hiç telaþa kapýlmaz, akýlsýzca bir rahatlýkla ölümü bekler. Her insanýn nasýlsa öleceðini, bunun doðal bir þey olduðunu düþünür. Bu kiþiler için ölüm, derin bir uykudur; huzur ve sakinlik, sonsuz rahatlýktýr. Ölen kiþinin arkasýndan söyledikleri, “ebedi istirahatgahýna gönderildi” ya da “ebedi karargahýna defnedildi” gibi sözler de bu çarpýk görüþleri nedeniyledir. Oysa ölen insanýn ebedi karargahý, kazandýklarýnýn karþýlýðý olarak yurt edineceði sonsuz cehennem ya da cennettir:

Þüphesiz o, ne kötü bir karargah ve ne kötü bir konaklama yeridir." (Furkan Suresi, 66)

Orada ebedi olarak kalýcýdýrlar; o, ne güzel bir karargah ve ne güzel bir konaklama yeridir. (Furkan Suresi, 76)

Ve bir gün bu kiþiler ölümle birlikte tam da ebedi uykuya dalacaklarýný zannettikleri anda gerçeði görürler. Gelen ölüm melekleri, onlarý bekleyen azabýn ilk habercileridir. "... melekler, yüzlerine ve arkalarýna vura vura" alýrlar. (Muhammed Suresi, 27) Anlarlar ki; ölüm bir son deðil, kendileri için azapla dolu bir yaþamýn baþlangýcýdýr.

"Yoksa kötülüklere batýp-yara alanlar, kendilerini iman edip salih amellerde bulunanlar gibi kýlacaðýmýzý mý sandýlar? Hayatlarý ve ölümleri bir mi (olacak)? Ne kötü hüküm veriyorlar. (Casiye Suresi, 21) ayetiyle bildirildiði üzere, müminin ölüm aný inkarcýdan tamamen farklýdýr. Gelen ölüm melekleri, mümine hiçbir rahatsýzlýk vermeden güzellikle canýný alýrlar. Mümin, canýnýn alýnýþ þeklinden, yaþayacaðý olaylarýn zincirleme olarak güzel gideceðini anlar.

Ölümle birlikte insanýn dünyaya dair görüntüsü deðiþir, Kur’an’ýn "Eyvahlar bize, uykuya-býrakýldýðýmýz yerden bizi kim diriltip-kaldýrdý? Bu, Rahman (olan Allah)ýn va’dettiðidir, (demek ki) gönderilen (elçi)ler doðru söylemiþ". (Yasin Suresi, 52) ayetinin bildirdiði gibi, insan adeta flu rüyadan net olan gerçek dünyaya geçer gibi sonsuz hayatýna geçiþ yapar. Peygamberimiz (sav) de, "insanlar uykudadýr, ölümle uyanýrlar" buyurur ve bu gerçeðe dikkat çeker.

Peygamberimiz(sav) ölüm konusunda ayrýca “ölmeden önce ölün” buyurur. Ne anlama gelir ölmeden ölmek?..

Ölmeden önce ölmek insanýn kusursuz imtihan mekaný olan dünyanýn çekici süslerine aldanmayýp, ölümü sürekli hatýrýnda tutarak sonsuz ahiret yaþamý için hazýrlanmasý, bu gerçeklere göre yaþamasýdýr. Ýnsanýn ölümle birlikte gerçekleri gördüðünde, yapmadýðý için piþmanlýk duyacaðý her þeyi yaþarken yapmasýdýr. Yaptýðý için ahirette piþmanlýk duyacaðý þeyleri de yaþarken yapmamasýdýr; insanýn dünyadan geçmesidir. Bunu yaþayabilen iman sahipleri kesin bilgiyle iman eden, dünya hayatýna karþýlýk ahireti satýn alan ve Allah’ýn sýnýrlarýný koruyanlardýr. Ýmaný kalplerine tam olarak yerleþtirememiþ kimseler ise -Kur’an’ýn ifadesiyle- dini bir ucundan yaþarlar; onlar ahireti verip dünya hayatýný satýn alanlardýr.

Dünyayý gerçek sanýp aldanan, ölümü düþünmeyen gaflet içindeki kiþiler, ahirette dönüþü olmayan bir piþmanlýk yaþarlar. Yaþamlarý boyunca baðlandýklarý, peþinden koþtuklarý ve asla kaybolmayacaðýný zannettikleri her þeyin birer birer yok olduðunu gördüklerinde yýkýma uðrarlar. Þimdi artýk dünyadaki azgýnlýk ve enaniyetlerinden eser yoktur; baþlar öne eðilmiþtir:

Suçlu-günahkarlarý, Rableri huzurunda baþlarý öne eðilmiþ olarak: "Rabbimiz, gördük ve iþittik; þimdi bizi (bir kere daha dünyaya) geri çevir, salih bir amelde bulunalým, artýk biz gerçekten kesin bilgiyle inananlarýz" (diye yalvaracaklarý zamaný) bir görsen. (Secde Suresi, 12)

Hayatlarý ve ölümleri bir olmayan ateþ halký ile cennet halkýnýn, sonsuz yaþamlarý da kuþkusuz bir olmaz. Cennet halký, nankörlerin aksine cennette de Rabb’lerine hamd eder ve þöyle derler:

"Bize olan vaadinde sadýk kalan ve bizi bu yere mirasçý kýlan Allah’a hamd olsun ki, cennetten dilediðimiz yerde konaklayabiliriz. (Salih) Amellerde bulunanlarýn ecri ne güzeldir. (Zümer Suresi, 74)