1940’lý yýllarda Türk Musýkîsi Perihan Altýndað Sözeri isminde önemli bir kadýn sesi kazanmaktadýr. Ankara Radyosu’nda Refik Fersan, Nuri Halil Poyraz, Mesud Cemil ve Fahri Kopuz’dan musiki dersleri aldýktan sonra, Ýstanbul’ a gelir. Gerek radyoda , gerekse gazinolarda aranan bir isimdir. O Safiye Ayla, Müzeyyen Senar ve Hamiyet Yüceses ile birlikte devrin en ünlü dört kadýn solistinden biri ünvanýný kazanýr.
5 Mayýs 1925’de Amasya’ da doðan bu mükemmel ses, 1938 senesinde Ankara Radyosu’nda açýlan bir ses sýnavýný 1000 kiþi içinde birincilikle kazanýr.Sýnavda Sadeddin Kaynak’ýn “Hazan ile geçti gülþen-i büstân”ýný baþarý ile yorumlar.Sýnavý baþarý ile vermiþtir.
Ne varki Ortaokul 2. sýnýf öðrencisidir ve yaþý henüz 13’ tür. Radyo’ya girmek için de bu durum oldukça büyük bir handikaptýr. Üstelik bir asker olan babasý da onun Radyo’ya girmesine pek sýcak bakmamaktadýr.Ancak sorun ayný zamanda babasýnýn arkadaþý bulunan ve o yýllarda Cumhurbaþkanlýðý Bando Þefi olan klarnet virtüözü ve þair Orhan Veli’nin babasý Yarbay Veli Kanýk’ ýn aracýlýðý ile çözülür. Perihan Haným, özel bir izinle ve stajyer statüsü ile radyoya girer.
Stajyerlik döneminde Radyoda Refik Fersan,Mesud Cemil,Cevdet Kozinoðlu,Nuri Halil Poyraz ve Artaki Candan hocalarý olur.
Staj döneminin bitiminde ilk radyo programýnýSadeddin Kaynak ile birlikte yapar. 1947 senesinde tayinini Ýstanbul Radyosu’na yaptýrýr. Artýk aralýksýz olarak 1960’lý yýllara kadar burada görev yapacaktýr.
Radyoda kadrolu olarak sanatçýlýðý 1949 yýlýna kadar devam eder.O sene radyodan ayrýlarak, Kristal Gazinosu’nda çalýþmaya baþlar. Daha sonra kendi adýný taþýyan Perihan’ da konser çalýþmalarýna devam eder. Perihan Gazinosu ileriki yýllarda Kazablanka adýný alacaktýr.
Perihan Haným, Ýstanbulun o yýllardaki ünlü müzikholleri Tepebaþý, Küçük Çiftlik,Turkuaz, Kristal ve Belvü gazinolarýnýn da sürekli assolisti olur.
Sahibi’nin Sesi þirketi ile plak baþýna 25 lira almak üzere on plaklýk bir anlaþma yapar. Ýlk olarak“Þu daðlar ulu daðlar”ý plaða okur.
Türk demokrasisi’nin ilk genel seçimleri öncesinde üretilen sloganlar arasýnda, Perihan Haným’ýn temel gýda maddeleri kadar önemli olduðu þu sloganla itiraf edilir:” Çay,þeker, zeytinyað… Perihan Altýndað”
1951’ de sinema ile tanýþýr.O yýl senaryosunu Nazým Hikmet’ in yazdýðý “III.Selim’in Gözdesi” filminde Münir Nureddin’ in partneridir. Münir Nureddin, o yýllarda Perihan Haným’ a :”Sen benim diþi olanýmsýn” sözleriyle gerçeði veciz bir þekilde dile getirir.
1970’ lere kadar aranan ve sevilen bir ses olarak hep gündemde kalýr. En son 1980 senesinde yaptýðý LP ‘den sonra baþka bir albüm çalýþmasý olmaz. 2000’ li yýllarýn baþýna kadar Bilkent, ODTÜ ve Boðaziçi Üniversitelerinde misafir sanatçý olarak konserler verir.
Ýþte onun kimlik ve kiþiliðini özetleyen satýrlar :
“…Ýþbu yazý Perihan Haným’ a dairdir;Türk Musýkîsini kendinden öncekileri kýskandýracak ve haleflerini solgun býrakacak derecede yüksek bir beyin ve hançere zenginliði ile tegannî eden o büyük sanatkârýn, Perihan Altýndað Sözeri Hanýmefendi’nin huzurundayýz þimdi. Gramofonun iðne hýþýrtýsýný tez zamanda hükümsüz býrakan kýsa bir taksimi müteakip Suphi Ziya Bey’ in muhayyer makamýndaki ‘Titrer yüreðim her ne zaman yâdýma gelsen ‘ sözleriyle baþlayan o nefis eserin Perihan Haným’ ýn beyin çeperlerinde nasýl tannân ve lezîz akislere dönüþtüðünü seyredin; ‘ Biz böyleliðin görmemiþiz fasl-ý bahârýn ‘ mýsraýnda hayretini dile getiren þaire hak vereceksiniz. Felek, kadýn sesiyle böyle bir terennüme henüz ikinci defa þahit olmamýþtýr; emin olunuz.
Sonra Hüseyin Mayadað’ ýn hicaz diliyle dünyaya getirdiði ‘ Söyle derdini kaç yýl çekecek bu dertli baþým ‘, Udî Ýbrahim Efendi’ nin ‘ Sevmediklerinle gönül avutma ‘, Selahattin Pýnar’ ýn ‘ Yalnýz benim ol el yüzüne bakma sakýn sen ‘ isimli ateþpârelerine uzatýn elinizi… Perihan Haným, yirminci yüzyýlýn Türk Musýkîsi icrasýnda ibraz ettiði kalite ile yalnýzlýðýný inþa etmiþ bir fenomendir… O bugün dahi gerçek aristokratlara yaraþýr bir zerafetle taþýdýðý hanýmefendi þahsiyeti, mihenk kabul etmez ses kumaþý, ancak beyinde rafine edilebilen yorum kabiliyeti ve bütün vasýflarýný gümüþ bir broþ gibi ikmal eden sâde güzelliði ile sanat dünyamýzdan nâdiren gelip geçen gerçek bir deðerdir…” 1
Türk musýkisi repertuvarýndaki bütün eserleri çok güzel okuyan Perihan Haným’ý rahmet ve saygý ile yâd ediyoruz…
K A Y N A K Ç A :
1 A.Turan ALKAN,”Perihan Haným”,Zaman Gazetesi 4 Kasým 1996
http://ferahnak.wordpress.com/2010/04/07/vefatinin-ikinci-yilinda-ozgun-bir-ses-ve-uslup-perihan-altindag-sozeri-5-mayis-1925-%e2%80%93-7-nisan-2008/