Aydýnlar toplumlarýn beyni, bilinci, gözü, kulaðý ve dili demektir. Nasýl ki bir toplumun saðlýklý ve temiz yaþamasý, o toplumun içerisinden çýkan Doktorlarýn bilgi ve hizmet anlayýþýna baðlýysa, insanlarýn doðu ve bilinçli yaþamasý da, gerçek Aydýnlarýn varlýðýna baðlýdýr.
Evrensel deðerlere sahip Aydýn demek; bilgi, birikim ve düþüncesiyle bulunmuþ olduðu her toplumda etnik, din, inanç, kültür, düþünce ve menfaat farký gözetmeden, çevresini bilinçlendirip doðru yaþanmasýný saðlayan kiþi demektir.
Ayrýca gerçek Aydýnlar, hangi þart ve koþullarda olursa olsun, özellikle mensup olduðu toplum ve dinin tüm baský ve sýnýrlamalarýný aþarak, gerçekleri olduðu gibi ortaya koymaktýr. Ýþte tam bu noktada Müslüman ve Türk Aydýnlar ile, Batýlý toplum Aydýnlarý birbirinden tamamen ayrýlmaktadýrlar.
Özellikle Türkler baþta olmak üzere, Müslüman ülkelerde Aydýn sayýlanlarýn büyük bir çoðunluðu, Ýslam ve devletin belirlemiþ olduðu sýnýrlarý hiçbir zaman aþamamýþlardýr. Bu yüzden istisnalarýn dýþýnda Türk ve Müslüman toplumlar da, “Aydýn deðil Entelektüellerin” varlýðýndan bahsedilebilir. Aydýn ile entelektüeli karýþtýrmamak gerekir.
Batýlý toplumlarýn Aydýnlarýysa; istisnalarýn dýþýnda büyük çoðunluðu her türlü risk ve katliamlara raðmen, gerek mensubu olduklarý dinin, gerekse devletin tüm sýnýrlarýný aþmayý bilmiþlerdir. Bunu nasýl baþardýklarý, Müslüman Aydýnlarýnsa nerede týkanýp kaldýklarýný? Daha net anlayabilmek için þu tarihi olaylara bakmak gerekir.
Dünyada yapýlan tüm Arkeolojik araþtýrma ve incelemelerde, insanlýðýn ilk temel kültürel uygarlýk deðerleri, Sümerlerden itibaren Hindistan, Mezopotamya, Helen ve Anadolu’da baþladýðýný herkes kabul etmektedir.
Bu yüzden birçok olumsuzluklara raðmen, yazý bilimi baþta olmak üzere aile, tarým, mekanik teknik, ilkel bilim ve toplu yaþam felsefesi, anýlan bölge insanlarý tarafýndan geliþtirilmiþtir. Bu geliþmiþlik tek tanrýlý (Monoteist) dinlerin baþlangýç tarihi olan M.Ö.50’li yýllara kadar en parlak dönemini yaþamýþtýr.
Miladi yýllardan itibaren toplumlarý hâkimiyeti altýna alýp yön vermeye baþlayan tek tanrýlý (Monoteist) dinlerden Yahudilik, Hýristiyanlýk ve Ýslamiyet, her geçen gün anýlan bölge toplumlarýný daha da geriye götürmüþlerdir. O dönemlerde batý ülkeleri ise daha geri ve fakir bir durumda idi.
Tek tanrýlý dinlerin tüm olumsuzluklarýna raðmen, Mezopotamya’da maddi ve kültürel zenginlik, miladi 1500 ve 1700’lere kadar kendini hissettirmeyi sürdürmüþtür. Ancak 1500’lerden itibaren, Batýlý toplumlar geliþmeye baþlarken, Asya Kýtasýnýn birçok ülkesi tam tersine gerileyip fakirleþmiþtir.
Ýþte Batýlý ülkelerdeki bu akýlcý ve temel deðiþimlerin mimarlarý, baþta Aydýnlar olmak üzere, o toplumun kral ve imparatorlarýnýn, anadillerine ve tarihsel geçmiþlerine bilinçli þekilde sahip çýkmalarý sonucunda baþarýlmýþtýr. Batýlý Aydýnlarý bu akýlcý ve evrensel deðerlere sahip kýlan en önemli ilkelerse kýsaca þunlardýr.
1-Kendi öz anadillerine ve bu dille üretilen kültürel deðerlere sahip çýkarak ýsrarcý iradeyi göstermeleri.
2-Batýlý Aydýnlar ne olursa olsun, tüm engelleme ve zorluklara karþý, atalarýnýn kültürel deðerlerden hiçbir koþulda vaz geçmemiþlerdir.
3-Ýnanmýþ olduklarý din ve bu dinin belirlediði tüm sýnýrlarý aþma iradesini göstermeleri.
4-Yaþadýklarý ülke veya bölgenin coðrafi ve iklimsel özelliklerinin bilincinde olup, ona göre alternatifler geliþtirmiþ olmalarýdýr.
Ýfade edilen ilkeler çerçevesinden hareket eden Aydýnlar, dini felsefeye dayanan anlayýþýn, toplumlarý fakirleþtirerek geri götürdüðünü, krallara ve halka en iyi þekilde anlatmayý baþarmýþlardýr.
Batýlý kral ve imparatorlar ilk dönemler Hýristiyanlýðýn etkisiyle, Aydýnlarýn bu düþüncelerine en acýmasýz þekilde saldýrýya geçmiþ olsalar da, daha sonra kendi sonlarýnýn da geleceðini fark etmeleri neticesinde, bu defa Aydýnlara yardýmcý olmaya baþlamýþlardýr. Bir dönemler Avrupa ülkelerinde Aydýnlarý en çok katleden yapý, Hýristiyan dininin Engizisyon mahkemeleri olmuþtur.
Her türlü acýmasýzlýk karþýsýnda geri adým atmayan Batýlý Aydýnlar, bir baþka Batý ülkesine sýðýnarak hem canlarýný kurtarmýþlardýr, hem de gittiði ülkelerde çaðdaþlýk konusunda toplumu aydýnlatmayý sürdürmüþlerdir.
Aydýnlarýn düþüncelerinin, kendileri için de faydalý olacaðýný gören batýlý kral ve hükümdarlar, bu defa Yahudilik ve Hýristiyanlýðýn çoðu kurallarýna uymamýþlardýr.
Böylece kendisine sýðýnan Aydýnlarý hem korumuþlardýr, hem de imkân ve olanaklar tanýyarak felsefi, teknik ve bilimsel icatlarýn geliþmesinin yolunu açmýþlardýr. Müslüman ülkelerde ise, tam tersine bir durum yaþanmýþtýr ve yaþanmaya da devam edilmektedir.
Örneðin Müslüman toplumlarda, devlet yönetimine hâkim olan hükümdarlarla birlikte, aydýn sayýlan entelektüellerin büyük bir çoðunluðu, Ýslam dininin koymuþ olduðu tüm kural ve kaideleri tek ve en büyük kültür olarak görmüþlerdir. Ve Arapçanýn dýþýnda diðer tüm dil ve tarihsel deðerlerin hepsi ya asimile veya katliamlarla yok edilmiþtir.
Baðnaz ve milliyetçi bu Ýslam bakýþ açýsýndan yola çýkan Müslüman kitleler, her deðiþimi Ýslami kural ve kaidelere göre biçimlendirmeleri sonucunda, dünyanýn en geri ve fakir toplumlarý durumundadýrlar.
Ýslam’ýn bu düþüncesine karþý çýkan istisna bazý Müslüman Aydýnlar, yaþadýklarý ülkelerden baþka devletlere ya sürgün edilmiþlerdir veya kaçmak zorunda kalmýþlardýr.
Kendi ülkesinden sürgün olan Müslüman Aydýnlar, sýðýnmýþ olduklarý diðer Müslüman ülkelerin kral ve hanedanlarý tarafýndan da, benzer katliam ve baskýlara uðramýþlardýr.
Müslüman kral ve hanedanlar, Avrupalý imparatorlarýn yaptýklarý gibi temel anadil ve tarihsel kültürlerine sahip çýkmak yerine, her þartta Ýslam’ý büyütmeleri, ayný zamanda kendi sonlarýný da getirmiþtir.
Belirtilen tehlikeyi gören Müslüman entelektüeller, can korkusuyla tüm iddialarýndan vazgeçip, Ýslam ve hanedanlarýnýn söylediklerini tekrar etmekle yetinmeleri neticesinde, asla gerçek Aydýn olamamýþlardýr.
Müslüman ülkelerde Aydýn sayýlanlar, kimlik ve kiþilik olarak böyle bir gerçekliðe sahipken, Türkiye Aydýný ise belirtilen durumdan daha karmaþýk ve anormallik içerisindedir.
Türkiye’de gerçek Aydýn iki elin parmak sayýsý kadardýr. Bu yüzden çok fazla bir þeyi deðiþtirmemektedir. Çünkü Türkiye’de Aydýn sayýlanlarýn çoðunluðu, devlet sistemi ve Ýslam’ýn her kuralýný meþru görüp, Arap kültürüne boyanmýþ sahte bir ulusal kimlik ve bilinçle yaþamaktadýrlar.
Onun içindir ki, Anadolu’daki halklarýn tüm Anadil ve gerçek kültürel deðerlerinin üzerleri, bu sözde Aydýnlar tarafýndan kapatýlmak için adeta birbirleriyle yarýþmýþlardýr. Böyle bir anlayýþa sahip kiþi ve toplumdan, býrakalým Aydýn çýkmasýný Entelektüel dahi deðillerdir.
Baþta da belirtildiði gibi Aydýn kiþi; tüm engelleri aþarak düþünce, din, etnik, ülke, felsefe, sýnýf ve sýnýr farký gözetmeden ýþýtýcý, eleþtiren ve alternatifler sunan öncü bir kiþilik demektir. Ýfade edilen bu nitelik ve kimliðe uygun, 20 tane Türk ve Müslüman Aydýný kim gösterebilir?


Cemal Zöngür