Genelde insanlar “Lider ve Yöneticiyi” birbirine karýþtýrdýklarýndan, üst düzeylerde sorumluluklarý olan her iki mevki sahibi insanýn, hangi karakteristik özelliklere sahip olduklarý konusunda ciddi bir ayrým yapma ihtiyacý duymazlar. Daha çok her ikisinin de ayný özellikleri taþýdýðý kanaati hakimdir.
Asýl bu makaleyi yazmamýza sebep olansa, Anayasa deðiþikliði ile meydana gelen sistem ya da rejimin (Yasama Yürütme ve Yargý’nýn) tek bir liderin yetkisi altýnda toplanmasý mý daha demokratiktir? Yoksa güçler ayrýlýðýnýn kesin çizgilerle belirtildiði hukuksal yapý mý? Konusundaki referandum araþtýrmalarýdýr.
Bugüne kadar yapýlan araþtýrma ve tartýþma programlarýnda, “Hayýr” yanlýsý iktidar karþýtlarý; tüm yetkilerin bir kiþide toplanmasýyla, parlamenter hukuk devlet yapýsýnýn tamamen ortadan kalkacaðý endiþesiyle, iktidarýn politikalarýna karþý çýkmaktadýrlar.
“Evet” yanlýsý olan Adalet ve Kalkýnma Partisi (AKP) taraftarlarý ise, iyi bir liderin olduðu yerde, hukukun çok fazla bir önemi yoktur. Önemli olan liderliktir dinilerek, Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan’a sonuna kadar güvendiklerini ifade etmeleri, tartýþmalarý en çok alevlendiren noktalardan bir tanesidir.
Ýktidar yanlýlarýnýn bu tercihleri gerçekten bilinçli bir düþünce neticesinde mi, yoksa devletin veya güçlünün yanýnda olma psikolojisiyle mi ifade edildiði sürekli insanlarýn kafasýný karýþtýrmaktadýr. Ýþte tüm bu sorularýn cevabýný vermek için liderliðin ve yöneticiliðin ne olduðunu, bir lidere nereye kadar güvenileceðini bilimsel olarak anlamaya çalýþacaðýz.
Dünyanýn herhangi bir toplumunda insanlarýn güvenini kazanmýþ bir lidere bilimsel olarak sonsuza kadar güvenmenin iki yolu vardýr. Bunlardan birisi ya o lider tüm ekonomik ve ticari iliþkilerden elini çekip sade bir vatandaþ gibi yaþamasýyla mümkündür. Veya mevki ve rütbesine bakýlmaksýzýn en ufak bir yolsuzluk ve kötü niyet karþýsýnda, diðer insanlar gibi cezalandýrýlacaðý bir hukuk sisteminin geçerli olduðu durumlarda ancak olabilir. Bu iki anlayýþýn dýþýnda insan babasýna dahi güvenemez.
Çünkü insan denen varlýk, egosu en fazla geliþkin bir canlý türü olduðundan, hele de çaðýmýzýn albenili yaþam olanaklarý içerisinde çeþitli zevk ve maddiyatýn arkasýndan gitmeyecek insan, neredeyse yok denecek kadar azdýr. Ayrýca bir insanýn Lider olmasý da sonradan oluþan bir olay deðildir.
Liderlik; kiþilerin doðuþtan itibaren karakteristik yapýsýnda mevcut olan doðal bir özelliðidir. Onun için liderlik vasýflarý her insanda mevcut olmadýðý için, her öne çýkan kiþi lider deðildir.
Doðal karakteristik özelliðine dayanarak liderlik yapan kiþiler, her þeyden önce siyasal düzen ve yönetim konusunda felsefi teoriler (Manifesto) geliþtirerek, en zor þartlarda insan gruplarýný örgütleyip, düzenli ve baðýmsýz bir yaþama kavuþturanlardýr. Ancak bu demek bahsi geçen lider kiþinin yolsuzluk veya olumsuzluk yapmayacaðý anlamýna gelmez.
Dünyada örneðine birçok kez rastlandýðý gibi, liderler çeþitli mücadeleler vererek hedeflerine ulaþtýktan sonra hem maddiyatýn peþine düþmüþlerdir hem de elde etmiþ olduklarý makamý bir daha býrakmamýþlardýr.
Yöneticilik ise; herhangi bir makamda idarecilik (Yöneticilik) yapmak için doðuþtan farklý ve çarpýcý bir yeteneðe sahip olunmasý gerekmemektedir. Yönetici yapýlacak kiþinin, ya çalýþmýþ olduðu tecrübesine bakýlýr veya çeþitli eðitim kurslarýyla o iþi rahatlýkla yapacak duruma getirilebilmektedir. Bu yüzden liderlik ile yöneticilik tamamen farklý özelliklere sahiptirler.
Kýsaca Liderlik ve Yöneticiliði bu þekilde ifade ettikten sonra, günümüzün iktidar partisi taraftarlarýnýn, Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan’a lider gözüyle bakmalarý ve de sonsuza kadar güven duyma noktasýnda, þu psikolojik duygulara dayanýlarak geliþen bir düþünce olduðunu rahatlýkla söyleyebiliriz.
Her þeyden önce Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan bir lider deðildir. Kendi düþüncesi doðrultusunda belki iyi bir yöneticidir. Baþta da ifade edildiði gibi Liderlik insanýn doðuþtan gelen doðal bir karakteristik özelliðidir.
Ve bu özelliðe sahip olan liderler, bilim insanlarýnýn yenilikleri icat ettiði gibi, lider olan kiþilerde yeni siyasal felsefi teoremler icat ederler. Eski siyasi düþünceler üzerinden asla hareket etmezler. Eski düþünceler üzerine hareket ettikleri anda, liderlikleri tartýþma konusu olmaktadýr.
Bir kere Recep Tayyip Erdoðan, her ne kadar bir siyasi partinin genel baþkaný olsa da kendinden çok önceleri icat edilmiþ olan dini siyasi düþünce üzerine oturup politika yapan birisidir. Ýcat etmiþ olduðu yeni bir siyasi felsefi teoremi bulunmamaktadýr.
Türkiye Cumhuriyeti (TC) devletinin mevcut siyasal düzeni üzerine politika yapan hiçbir insan lider deðildir; sadece yöneticidirler. Ve bugüne kadar yöneticilik yapanlarýn, ülkeye hizmet anlamýnda yapmýþ olduklarý yol, su elektrik gibi benzer icraatlar, azimli çalýþan her devlet yöneticisi ve kamu personelinin mecburu görevleridir. Onun için bu çalýþmalar liderlik olarak asla görülemez. Güvenme konusuna gelince.
Adalet ve Kalkýnma Partisi (AKP) taraftarlarý ve bunlara benzer þekilde düþünen insanlarýn büyük bir çoðunluðunun dünya görüþleri, daha çok idealist (Metafizik) felsefi temele dayanmaktadýr. Bu düþünceye sahip olarak yaþayan insanlar, her zaman ilahlaþtýrýlacak bir kiþi bularak varlýklarýný sürdürürler. Tapýnacaklarý kiþi bulamadýklarý sürece kendilerini sahipsiz, zavallý ve her yana savrulacak basit bir araç olarak görürler.
Kýsacasý idealist felsefeye göre eðitilip yetiþtirilen toplumlar da her zaman büyük bir öz güven sorunu vardýr. Kendilerine öz güvenleri olmadýðý için, sürekli maddi ve manevi olarak kurtaracak ya da kurtaracaðýna inandýklarý kiþi etrafýnda toplanarak yaþamlarýný idame ettirirler.
Bunlar için insan tarafýndan icat edilen bilimsel araçlar, medeni hukuk, adalet, kanun ve kiþinin kendi kendisini yöneteceði evrensel düþüncelerin hiçbir önemi ve geçerliliði bulunmamaktadýr.
Çünkü dünyada her þeyin Allah tarafýndan yaratýldýðýna inanýldýðý gibi, maddi ve manevi olarak öne çýkýp yönetici ve liderlik yapan kiþilerin de Allah tarafýndan mübarek (Kutsal) özelliklere sahip olduðuna inanýlmaktadýr.
Ýþte bu yüzden mevcut hükümet yanlýlarý Cumhurbaþkaný Recep Tayyip Erdoðan’ý kutsallýk derecesinde gördüklerinden, her zaman kendilerini koruyup kurtaracaðýný düþünüp, sonsuza kadar güven duyduklarýný ifade etmektedirler.
Halbuki Recep Tayyip Erdoðan Belediye Baþkanlýðý’ndan gelen bir yöneticidir. Ve ayný zamanda çeþitli ticari alanlarda ekonomik faaliyetleri olup, dünyanýn ve Türkiye’nin sayýlý zenginleri arasýnda yer almaktadýr.
Hani bizdeki bir ata sözünün ifadesinde olduðu gibi, “Çok laf yalansýz fazla mal haramsýz olmaz” öz deyiþinden yola çýkýldýðýnda, özellikle üst seviyelerde ticaretle uðraþan her insana toplum þu gözle bakmaktadýr.
Üst düzeylerde ticaret yapan kiþilerin, hangi devlet Bürokratý veya siyasi partiyle sýký iliþkiler geliþtirerek düþük faizli krediler aldýðý. Ya da vergi kaçýrmak için neleri bahane ederek sermayesini büyüðü gibi benzer nedenler, ticaretçi kiþileri sürekli tartýþma konusu yapmaktadýr.
Onun için bir devlet yapýsýnda, evrensel ceza hukuk sistemlerinin ve de güçler ayrýlýðýnýn zayýfladýðý veya geçerli olmadýðý tüm ülkelerde ne doðal yetenekleriyle gelen liderlere ne de en iyi yöneticiye asla sonsuza kadar güvenilmez. Güvenirim diyenler hem kendisini hem de çevresini nasýl aldattýklarýný çok kýsa süre içerisinde öðrenseler de ancak iþ iþten çoktan geçmiþ olmaktadýr.
Bu yüzden kiþilere güven yerine, güçler ayrýlýðýnýn kesin çizgilerle belirlendiði evrensel çaðdaþ hukuk sistemlerinin mevcut olduðu devlet yönetimleri þarttýr. En akýlcý ve bilimsel yol budur.
Bunun dýþýnda kiþilerin iyi niyetine güvenilerek asla bir ülke yönetilemez. Ve haklý olarak “Hayýr” cephesinde yer alanlar, iktidar partisi ve yandaþlarýnýn düþüncelerine karþý çýkmaktadýrlar.


Cemal Zöngür