“Hür Adam”

Dün eþimle sinemaya, “Hür Adam” a gittim.
Gitmeyeli, görmeyeli sinemalar da deðiþmiþ…
Yýllar önce, çocukluk denilecek yaþta ailemden gizli giderdim sinemaya. O zamanlar sinemaya gitmek ‘günah iþlemek’ gibi algýlanýrdý. Þimdiyse sinemayla ilgili hem algýlar deðiþti hem de sinemanýn kendisi…
Daha dün gibi hatýrlýyorum; ilk gittiðim filmden sonra, günah iþlemiþ suçluluk psikolojisiyle haftalarca, hatta aylarca kendimi toparlayamamýþtým…
O zamanlar, çarþaflý bir bayan ya da sakallý bir bay sinemaya gidecek; ne gezer!...
Ya da, Bediüzzaman Said Nursi’nin hayatýndan kesitler sunan filmler oynatýlacak; ne arar?!
Bediüzzaman Said Nursi’nin hayatý söz konusu olunca…
“Hür Adam” filmine eþimi de götürdüm zira Ýmam-ý Gazali der ki: ; “Çok çalýþýnca, çok ibadet yapýnca, beden yorulur, hareket etmek istemez. Bu zaman uyumakla veya salihlerin hayat hikâyelerini okumakla yahut mubah olan eðlencelerle bedeni neþelendirmeli. Böyle yapmak, usanarak ibadet yapmaktan efdaldir.”
Hakikaten de 3 saatlik izlediðimiz Bediüzzaman Said Nursi’nin hayatýndan kesitler bizim için ibadet yapmaktan daha efdal oldu.
Ancak, “Hür Adam” filmini, izleyebildiðim kadarýyla; eleþtirmeden de edemeyeceðim.
Peþinen söyleyeyim; “Hür Adam” dan beklediðimi bulamadým…
Oysa benden önce izleyen arkadaþlar anlata anlata bitirememiþlerdi ancak bana öyle gelmedi.
Merhum Bediüzzaman Said Nursi’nin hayat hikâyesine yabancý olmayýp, Risale-i Nur’u da az-çok okumuþ biri olarak Hür Adam’da Bediüzzaman’ ý beklediðim yönleriyle göremedim.
Bildiðiniz gibi, “Bediüzzaman”; “zamanýn efendisi, zamanýn kutbu”…gibi anlamlara geldiði gibi, “zamanýn garibi” anlamlara da gelmektedir.
Þahsen ben, “zamanýn efendisi, zamanýn kutbu” olarak tanýtýlmasýný beklerken, Hür Adam’da “zamanýn garibi, zamanýn garibaný” olarak anlatýlmýþ Bediüzzaman Hazretleri…
Elbette ki Bediüzzaman’a yakýþýr kareler/sahneler de vardý…
Üst düzey bir Rus general’in önünden ayaða kalkmamasý, ‘bizler Allah’tan baþkasýna kýyam etmeyiz’ demesi gibi…

Ankara'da dinden uzaklaþýldýðýný, milletvekillerinin çoðunun namaz kýlmadýðýný gördüðü ve 19 Ocak 1923'te yayýnlayarak milletvekillerini dine ve namaz kýlmaya davet ettiði ve Paþa’ya; “Paþa! Ýslâmiyet'te imandan sonra en yüksek hakikat namazdýr…” diyerek namazýn önemine vurgu yapmasý…
Paþa’nýn karþýsýnda bacak bacak üstüne atmasý ve tartýþma sýrasýnda sinirlenip masaya vurmasý, sonra da Paþa henüz sözlerini bitirmeden hýþýmla yerinden kalkýp odadan kapýyý sertçe vurup çýkmasý (cesareti açýsýnda) gibi sahneler Bediüzzaman’a/ zamanýn efendisine yakýþýr ve yürek soðutucu sahnelerdi.
Ancak; Þeyh Sait kýyamý (dikkatinizi çekerim; “kýyam” diyorum, “isyan” demiyorum, hakkýnda verilenler; yanlýþtý ve aslýyla asla ilgi, alakasý yoktu.
Benim bildiðim Bediüzzaman, Þeyh Said’in elçilerine o kadar haþmetli olmaz/olmamalýydý. Zira Bediüzzaman da çok iyi bilir ki ; “Müslümanlar, kâfire karþý sert, kendi aralarýnda merhametli olur”lar…
Benim bildiðim Bediüzzaman, Þeyh Sait kýyamý hakkýndaki bütün iddialarý reddedemez/etmemeliydi…
Bediüzzaman Said Nursi’nin; Þeyh Sait kýyamýný reddetmesi; kendi kendini reddetmesi demektir.
Zira Bediüzzaman; ‘Þeyh Sait kýyamý’ný reddetmiþ olsaydý, kendi tabiriyle; “zýndýka grup” Bediüzzaman’ý sürgünden sürgüne, zindandan zindana ömür boyu süründürmezlerdi.
O halde; hiç kimse Þeyh Sait kýyamýný, Bediüzzaman’ýn gölgesine sýðýnarak; birkaç çapulcu Kürt isyanýymýþ gibi lanse ettirme, hakkýna sahip deðildir.
Yani demek istiyorum ki; “Hür Adam” filmiyle Türkiye’de, Türk sinemalarýnda bir ilki gerçekleþtirdik, hiç kimse bunlarý görmemezlikten gelemez/gelmemelidir…
Ancak; bu tür, ehem ifade eden hizmetlerde, birilerine yaranmak gibi düþüncelere de imkân tanýnmamalýydý…