AK Parti’nin 2002 seçimlerinde aldýðý %34,6’lýk oy baþarýsýnýn ardýna bakmak için iki döneme iyi bakmak gerekir. Ýlki 95 seçimleriyle iktidara gelen REFAHYOL hükümeti, ikincisi REFAHYOL Hükümetinin tavsiyesi ile göreve gelen ve 2002 seçimlerine kadar görevde kalan Ecevit Hükümetleri…

Her þey REFAHYOL’la baþladý

1995 genel seçimlerinde Necmettin Erbakan liderliðindeki Refah Partisi sandýktan birinci parti çýktý. Bu “birincilik” ise ülkede bazý çevrelerde çeþitli “rahatsýzlýklara” neden oldu. Asker, YÖK, yargý ve medya, hükümeti, ülkenin laik, demokratik yapýsýný yýkmakla suçladý.
“Rejime aykýrý olduðu ifade edilen olaylar” süreci hýzlandýrdý. Asker, Ankara-Sincan sokaklarýnda tanklarý yürüttü. Yargýtay Cumhuriyet Baþsavcýsý Vural Savaþ tarafýndan kapatma davasý açýldý. Bu süreçte yapýlan MGK toplantýsýnda hükümetin ipini çeken 18 maddelik bildiri hazýrlandý. Baskýlara dayanamayan koalisyon ortaklarý yeni arayýþlara girdi ama sonunda hükümet istifa etti. Bu istifanýn bu kararlardan sonra gelmesi ise kamuoyunda “asker zorlamasýyla daðýlan hükümet” imajýný doðurdu. Ýstifa sonrasýnda dönemin Cumhurbaþkaný Süleyman Demirel Hükümeti kurma görevini koalisyon ortaðý Çillere vermesi gerekirken Mesut Yýlmaz’a verdi. Tüm bu olaylar ise 28 Þubat süreci olarak anýldý.


Köklü partilerin bittiði an!

18 Nisan 1999 Genel Seçimlerinden sonra Ecevit, DSP, MHP (Milliyetçi Hareket Partisi) ve ANAP (Anavatan Partisi) ile 28 Mayýs 1999 tarihinde üçlü koalisyon hükümetini kurdu. Böylece Türk siyasi yaþamýnda 17. koalisyon hükümeti kurulmuþ oldu. Bu arada, MHP 21 yýl sonra hükümete girdi.
REFAHYOL Hükümeti sonrasýnda görev yapan DSP-MHP-ANAP koalisyonu “Maðdur olarak” iktidardan edilen REFAHYOL”dan sonra iktidarý aldý. Bu süreçte özellikle ekonomik dengeler bozuldu. 8 Yýllýk kesintisiz eðitimle muhafazakâr kesimin tepkisi toplandý. Öte yandan önce Refah Partisi’nin kapatýlmasý, ardýndan Fazilet Partisi’nin kapatýlmasý bu partiye oy veren tabanýn büyük tepkisini çektiði gibi, ülkedeki liberal, demokrat çevrelerin de büyük tepkisini aldý. Ecevit’in son dönemde ekonomiyi düzeltmek için getirdiði Kemal Derviþ olumlu çalýþmalar yürüttüyse de enflasyonun önüne geçilemedi.

AK Parti siyaset sahnesinde

Parti, 14 Aðustos 2001 tarihinde kuruldu. Kuruculardan Recep Tayyip Erdoðan, Abdullah Gül, Cem Tenekeciler ve Bülent Arýnç Parti'nin en önde gelen isimleriydi.
AK Parti, Refah Partisi ve sonra yerine açýlan Fazilet Partisi’nden ayrýlanlar tarafýndan kuruldu. Ancak kurucular “Milli Görüþ” kimliðini taþýmadýklarýný söyleyerek farklý bir siyasi anlayýþ taþýdýklarýný söylediler. Böylece daha geniþ seçmen topluluðu partiyi kucakladý. Öte yandan kuruculardan Recep Tayip Erdoðan’ýn siyasi yasaðý, aldýðý hapis cezasý ve “halk nezdindeki maðduriyeti” halk desteðini almasýna neden oldu. Bu noktadan sonra yapýlan 3 Kasým 2002 seçimlerinde DSP-MHP-ANAP tarihi seçim yenilgisi ile büyük darbe alýrken AK Parti girdiði ilk seçimlerden güçlü bir þeklide çýktý.
Türkiye, 2007 yýlýnda yapýlacak genel seçimlerle 16. defa sandýk baþýna gitmiþ olacak.


3 Kasým seçimlerinde ne oldu?

Ak Parti kurulduktan sonra ilk kez 3 Kasým 2002’de seçimlere girdi. Seçime ilk kez katýlmasýna raðmen %34,6’lýk oy oraný ile tek baþýna 58. Hükümet olarak iktidar oldu. Sonuçlar, seçime þu þeklide yansýdý.

Adalet ve Kalkýnma Partisi %34,28
Cumhuriyet Halk Partisi % 19,39
Doðru Yol Partisi % 9,54
Milliyetçi Hareket Partisi % 8,36
Genç Parti % 7,25
Demokratik Halk Partisi % 6,22
Anavatan Partisi % 5,13
Saadet Partisi % 2,49
Demokratik Sol Parti 1,22


STATÜKONUN DÝRÝLÝÞÝ

22 Temmuza giden süreci iyi analiz etmek gerekir. Özellikle Cumhurbaþkanlýðý seçimleri ve sonrasýnda siyasi partiler arasýnda oluþturulan birleþmelere baðlý olaylar seçimlere büyük etki etti. ANAVATN Partisi bu geliþmeler nedeniyle seçim dýþýnda kalýrken Demokrat Parti tabaný ise partilerinin tavrýndan dolayý rahatsýzlýk duydu.

Cumhurbaþkanlýðý seçim krizi

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluþundan ve M. Kemal Atatürk'ün 29 Ekim 1923'de Cumhurbaþkaný seçilmesinden günümüze kadar geçen sürede 9 Cumhurbaþkaný görev yaptý. 9. Cumhurbaþkaný Süleyman Demirel'in görev süresi 16 Mayýs 2000 tarihinde doldu. Anayasa Mahkemesi Baþkaný Ahmet Necdet Sezer, 5 Mayýs 2000 tarihinde Cumhurbaþkaný seçildi. 10. Cumhurbaþkaný Sezer’in görev süresinin 2007’de bitecek olmasý mecliste Cumhurbaþkanlýðý seçimlerine gidilmesine neden oldu. AK Parti adayý Abdullah Gül dýþýnda hiçbir siyasi parti, Cumhurbaþkanlýðýna aday göstermedi. Özellikle CHP “aday üzerinde uzlaþma aranmadý” eleþtirisiyle Gül’ün adaylýðýnýn mümkün olamayacaðýný ileri sürdü. Sol aðýrlýklý bazý kesimler çeþitli gösteriler yaparak CHP’nin bu eleþtirisini destekledi.

Asker bildirisi

Gül’ün adaylýktan çekilmesinin bir baþka nedeni olarak da TSK’nýn resmi internet adresinde 28 Nisan 2007 tarihinde yayýnladýðý bildiri gösterildi. Bildiride, yapýlan “kuran okuma yarýþmalarýna”, “Þanlýurfa’da çocuk korosu”, Kutlu Doðum Haftasý çerçevesinde “ilköðretimde din söyleþisi” gibi konulara atýfta bulunarak, “Cumhurbaþkanlýðý seçimi laikliðin tartýþýlmasýna odaklanmýþtýr Bu durum TSK tarafýndan endiþe ile izlenmektedir TSK bu tartýþmalarda kesinlikle taraftýr ve laikliðin savunucusudur” denildi.
Emekli General Necati Özgen, Genelkurmay bildirisini yorumlarken, açýklamadan çok daha sert ifadeler kullandý. Özgen'e göre, "Asker, ben eþi türbanlý birini seçtirmem diyor" dedi. Özgen bu bildiriyi "Genelkurmay'ýn açýklamasý, öyle bir saatte hazýrlanan bir bildiri deðil. Üzerinde günlerce çalýþýlmýþ, kime ne mesaj vereceði hesaplanmýþ, ona göre sonuçlandýrýlýp yayýnlanmýþ” þeklinde yorumladý.

Erken seçim kararý nasýl alýndý

11. Cumhurbaþkanýnýn belirlenmesi için yapýlan Meclis oturumunda AK Parti Adayý Abdullah Gül 1. Tur oylamada 358 oy almýþtý. CHP konuyu 367 yeter sayýsýna ulaþýlamadýðý için Anayasa Mahkemesi’ne taþýdý ve karar öncesinde "Anayasa Mahkemesi yürütmeyi durdurma ve iptal kararý almazsa, Türkiye tehlikeli bir kriz ve çatýþma ortamýna sürüklenecektir" dedi. Anayasa mahkemesi kararýný açýkladý ve Cumhurbaþkaný seçilebilmesi için 367 Milletvekili oyunun gerekli olduðunu belirtti. Karar 2 red oya karþý 9 oyla kabul edildi. Gül 2. Tur oylama yapýlmadan adaylýktan istifa ettiðini açýkladý. Cumhurbaþkanlýðý seçimleri bu noktada kilitlendiðinden TBMM Genel Kurulu'nda tartýþmalarýn ardýndan iktidar ve muhalefet milletvekillerinin desteðiyle 458 oyla Erken Genel Seçim yapýlmasý kabul edildi. Seçimlerin 22 Temmuz 2007 Pazar günü yapýlmasý kararlaþtýrýldý
ANAVATAN ve DYP’nin tavrý

AK Parti’nin Cumhurbaþkaný Abdullah Gül’ün meclis tarafýndan seçilememesinin en büyük nedeni ANAVATAN ve DYP’nin aldýðý “oylamaya katýlmama” yönündeki kararý oldu. “Aday üzerinde uzlaþma saðlanamadý, oylamaya katýlmayacaðýz” mesajý veren her iki parti meclis oturumuna katýlmadý. Kahramanmaraþ`ta DYP`li 4 belediye baþkaný Genel Baþkan Mehmet Aðar’ýn cumhurbaþkanlýðý seçiminin ilk tur oylamasýna katýlmadýðý gerekçesiyle partisinden istifa etti. Öte yandan, DYP Hatay Milletvekili Mehmet Eraslan, TBMM Baþkanlýðýna gönderdiði istifa dilekçesinde, cumhurbaþkaný seçimlerine katýlmasý sebebiyle DYP’nin hakkýnda kesin ihraç istemiyle disipline sevk kararý aldýðýný ve kendisiyle diyalogu fiili olarak kestiðini söyleyerek istifasýný verdi. Bu tavýr ANAVATAN tabanýnda da büyük rahatsýzlýk yarattý.


ANAVATAN seçim dýþýnda kaldý?

Meclis'in erken seçim kararý almasýyla gündeme gelen saðda birleþme giriþimi, bölünmeyle sonuçlandý. Ýktidar alternatifi olarak sunulan proje, Anavatan'ýn seçimlerden çekilmesi ve ismini Demokrat Parti olarak deðiþtiren DYP'nin ciddi oranda kan kaybetmesiyle neticelendi. Birleþen iki parti “liste anlaþmazlýðý” nedeniyle önce ayrýldý, daha sonra yeniden birleþme kararý aldý. ANAVATAN Partisi Milletvekili adaylarý birleþme gereði partiden istifa etti. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Baþkaný Muammer Aydýn’ýn açýklamasý ise þok etkisi yarattý. Aydýn, ANAVATAN ile DP arasýndaki giriþimlerin hatýrlatýlmasý üzerine, 2820 sayýlý Siyasý Partiler Kanunu ile milletvekili Seçimi Kanunu’nda yer alan ortak hükümlere göre, "bir partiden aday gösterilenlerin daha sonra istifa etseler bile baþka bir partiden aday olamayacaklarýný" belirtti. ANAVATAN Partisi böylece 22 Temmuz 2007 seçimleri dýþýnda kaldý.