"Bana ev hikayesinden söz açmayýn. Artýk benim oraya gideceðim yok!" Fuzuli, Leyla ile Mecnun |
|
||||||||||
|
Bu fýsýltýyla(duyuþ ile) þeytan diyordu ki; “birbirinize karþý bir daha yamyamlýk etmemeye çalýþýnýz”. “Sunu yapaný yersen bu sunularý bir daha bulamazsýn” diyordu. Bu tür giriþme böyle demenin algýsýný ortaya koymuþtu. Gizli etkiyi yapan el de, hediye býrakandý. Býrakýlan hediyeydi. Hediye býrakanlarýn iltifat olukla kendilerine yapýlan sununun (kurbanýn) etkisinden baþka bir þey deðildi. Uzaktan hediye sunumlu giriþme; belki de “uzaktan duyum” yoluyla yapýlan, tarihin ilk "centilmenlik anlaþmasýydý" bu. Tarihteki yazýlý olan ilk barýþ anlaþmasý Kadeþ Barýþ Anlaþmasýysa; uzaktan temas ile hediyeleþen ilk iþareti (iþmarý) anlaþma da buydu. Kesim yerleri içindeki armaðan sunu yeri olan bu yerler; ilk kes uzaktan sunusu olan ve uzaktan temasý olan süre durum “tapýnak anlaþmasýydý”. Ki bu anlaþma El döneminin ahit dediði imaný sözleþmesinin de çok öncesinde olan bir iþaret dili (iþmar dili) anlaþmasýdýr. Uzaktan armaðan sunan anlaþmalar; üreten grup tavrýyla baþladý. Üreten gruplarla devam eden bu süredurum, birleþtiren inþacý bir akitti. Oysa El akdi mal sahibi efendi ile maldan yoksun köleler arasýnda olan sömürü sel ahittir. Yeni inþa deðil, yeni olaný paylaþan bir inþanýn efendi yararýna ters yüz edilmesidir. Ýkinci büyük anlaþma da yüz yüze temaslarla yapýlýp, irade olunan ön ittifaklý ÝLAHÝ antlaþmalardýr. Ýlahlar grup tüzeli temsilcilerdir. Bu sürecin ikinci aþamasý içinde eðer karþý gruplar da bir totem mesleði üreticiliði içindeyse veya daha sonra bu kabil üretime geçmiþlerse; onlar da ayný þekilde karþý tarafýn yamyamlýðýný savuþturan amaçlý tutumla, bu kesim yerleri içine kendi totem yiyeceklerini, býrakmýþ olmalarý da kendilikten trampaydý. Ýlkinki yalýn hediyeleþme seremonisi karþýlýklý armaðan aþma yapýlýnca yeni süreç, bir sunu; bir kurban; bir yamyamlýk tehdidini savuþturma giriþmeli olmanýn da, daha ötesine geçti. Elbet ikinci giriþme, ilk giriþmenin anlamýný da korundu. Ama süreci asýl giriþtiren; sürecin asýl enerji akýþýný yaptýran ve enerji düzenletiþini yapan giriþme de bu karþýlýklý armaðan sunusu yapan giriþmeydi. Karþýlýklý sunu koyan karmaþýk giriþmeler, geleceði olan süreçleri ortaya koyacaktý. Uygarlýðý ortaya koyacaktý. Karþýlýklý olan sunu seremonileri; karþýlýklý düzenli ve zorunlu yapýlan sunu iþleri oldular. Böylece bu giriþme sunu yapan gruplarýna; sunularýný her bir gruplar için de ürettirir oldular. Bu yalýn seremonili ilk süreç giriþmesi þimdi “birbirlerinin ürettiklerine karþýlýk olan deðiþ tokuþ bilinci içindeki üretim ile devamlýlýk çevrimine neden olmuþtu”. Ýþte karþýlýklý yapýlýp, deðiþ tokuþu olan bu iþlerle, bu süreç; yüz yüze temaslarýn da baþlangýcý olmuþtu. Artýk gruplar düzenli olukla, birbirleri için "farklý kullaným deðeri olan totem ürünlerini de ürettiler". Bu giriþme ilkteki armaðan sunma bilincini aþtý. Ýlerde oluþacak ittifaklarýn da, ekonomini de temeli olacak giriþme ile Ýlk kes bir totem grup kendileri dýþýndakiler için de üretmenin bilincine vardýlar. Uzaktan temas sýrasýnda gruplarýn kendi sosyal organizeleri vardý. Bu organize oluþ içinde gruplarýn kendi totem meslekleri olan iþleri vardý. Bu iþin bir oluþu vardý. Özgün bir eylem türü vardý. Yine bu totem meslekli iþin özgün bir anlamasý, anlatýmý, mantýðý ve araç gereç kullanýmlarý vardý. Bu araç gereçlerin özgün isimleri vardý. Totemi iþin sýrayla ve zamana baðlý olukla yapýlan özgün aþamalarý anlatan adlarý vardý. Kýsacasý bunca yýl yalýtýmla olmuþ gruplarýn karþýlaþtýklarýnda; her biri kendilerinin olan farklý bir totemi iþ ve oluþlarýyla, sosyal düzenleniþlerini ifade eden farklý dilleri vardý. “Ýttifak yapýp giriþen gruplarýn totem meslek dilleri, birbirine yabancý dil olmanýn özünü de oluþturuyordu”. Bu nedenle yabancý dil etkili anlaþmazlýk, uzaktan temasa kurmaya bir zorunluluk gibi görünse de; uzaktan temas etme giriþmesi dil bilmeme olan zorunluluktan ötürü deðildi. Uzaktan telepatik yol ile anlaþma; yamyamlýða uðrama çekinceli bir durumla ortaya konmuþtu. Yani yamyamlýktan sakýnma çabasý, gruplarýn ilkteki temas etmekten kaçýnmasý kadar, olmasý gereken zorunlu bir ilk adýmdý da. Bir nedenli deðiþme, akýl almaz nedenli deðiþmeler organizesini doðuruyordu. Yamyamlýktan korunmanýn gayreti olan uzaktan temas tekrarlarý bilinci karþýlýklý ürün takasýný ortaya çýkardý. Uzaktan gözlemle, uzaktan iletime ile yapýla giriþmeler baþka biçimde yansýmalar vermekle de anlamlý olmaya baþlamýþtý. Anlamlý yansýmasý olan bu takaslar sýrasýnda yapýlan eylemler hýfz edildi. Figürler zihne kazýndý. Pandomimler ileti dili oldu. Kýsaca hem uzaktan temas eylemleri; hem de takasla olan süreç eylemleri sentez oldu. Sentez ritüelin içi bu nedenle þimdilik iki aþamalýydý. Ýlk aþama uzaktan iletilmeli figür eylemlerdi. Ýkinci aþama yan yana geliþteki selamlaþma ve fiziki temas eylemli figür ve dil süreçleri olan müktesebatlardý. Tapýnak alan süreçleri yakýnlaþtýrmýþtý. Tapýnak alan gruplara ait süreçleri iç içe giriþtirmiþti. Temas eden yapýlarýn sosyal düzenlen imli meslek dilleri karþýsýndaki temas; ikinci bir kuþdili olay sürecini yaþadý. Bu süreç ilk ön ittifaklarýn doðum sancýlarýydý. Kýsacasý tarihi sürecin ön evresindeki düþman komþular ile olan bu düþmanlýklarý nedeniyle gruplar kendi bölge sýnýrlarýnda içinde dolaþýlmaz olan ve içinde eylemlerini durdurun, bir kesim alanlarý oluþmuþtu. Tarih sel sürecin totem meslekleri gibi bir süreç durum olanaðýný, gruplarýnýn önüne koymasý; bu kesim alanlarýna yeni bir iþlevseli durum kazandýrdý. Bu yeni iþlevsellik içinde kesim alanlarýnýn güvenli yer olmasý geleneði olan zorunluluk içinde güvenli yer olma vurgusu daha bir ön plana çýkmýþtý. Kesim yerleri, kendi içindeki eylemleri sýfýra yakýn deðerlerde durdurmakla birlikte bu yerler tehditten arýtýlan güvenli yer olukla ortaya çýkmýþ, bir boþluk devinim alanýydý. Kesim yerlerinin bu yeni beliren ikinci anlamý da, tapýnak iþleviydi. Kesim alaný gruplar arasý eylemsiz alan olmak yerine, yine ayný güveni vermek kaydýyla önce uzaktan; sonra da yüz yüze temaslarla olmanýn eylemlerini baþlatan alan olmuþtu. Tapýnaklar þimdiki anladýðýmýz gibi ibadet yerleri deðildi. Ve hiç bir zaman da tapýnaklar ibadet yeri olmakla ortaya çýkmamýþlardý. Þimdiye kadar tapýnaðý ibadet yer oluþla anlama koþullanmasý içinde olanlarýn anlatýlan tapýnak kavramýný pek pek içlerine sindirecekleri kanýsýnda deðilim. Zaten bu süre itibarýyla tapýnak içine konacak ne bir tapacaklarý vardý. Ne de böyle bir þeyi, böyle bir yerin ikamesi içine gözetir olacaklardý. Totem tapýnýlan bir þey deðildi. Ýlkti bir düzenlenin kural ilkesiydi. Kesim bölgeleri uzaktan gözetimle ilk temas ve anlamlý bir ilk iletime iþlerinin kurulduðu yerlerdi. Artýk kesim yeri tehdit yeri olmaktan; hareketsiz sükûnetli yer olmaktan çýkmýþtý. Yine esen yurdu olma ve yamyamlýða karþý mesafeli bir barýþ içinde olmanýn tapýnak söylemli imgesini oluþmaya baþlamýþtý.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |