Cama düþmeye baþlayan kar tanelerini görünce dönmek istedi. Yolun kapanmasýndan çekiniyordu. Bir süreliðine daha misafirim olmaktan...Sanýrým. Evden ayrýlalý nefes alýp verirken çýkan o hýrýltýsýný saymazsam yanýmda ki koltukta oturduðu gerçeðini büsbütün unutabilirdim. Sileceklerin hareketleniþine takýlmýþtý bakýþlarý. Onu böyle görünce baktýðý þey hakkýnda düþünüyorum. Nesnenin devinimi, düþen kar, anýlarý, türlü türlü þey geçiyor aklýmdan. Bunlardan biri ya da tümüne bakmasý kabulümdü, ama hiçbirine bakmýyorduysa. O zaman unutmalýyým iþte; kýþkýrtýcý bulacaðým için. Sinirlenmemle eðlenir gibi. Hayra yormayacaðým sessizliðini. Çünkü bilmek hakkýmdýr. Açýklamalý. Etiyle kemiðiyle –“ þey” demeye yine de varmýyor dilim – düne kadar tanýdýðýmý sandýðým kiþiyse, çekinmezdi. Dilindekini söylerdi.
Az sonra tepeye týrmanmaya baþladýk. Silecekler iyice hýzlanmýþ, uðultu cam açýklýðýnda týslayan rüzgâra karýþarak içeri giriyordu. “Kapasana camý” dedim. Uzandý kola ama isteðimi tekrarlayýnca yaptý bunu. Üþütecekti. Þu inadý. Sesimdeki kararlýlýðým; kimi zaman gerekli diye düþünüyorum. Kaba bulunacak özelliklerimi karþýmdakinden esirgemem ben. Ýþe yararlar. Zar atýp da dönüþünü sürdürene dek ellerinizi ovuþturduðunuz anlarý hatýrlayýn, henüz bir þey kazanmamýþsýnýz. Hatta kaybetme korkunuz aðýr basmaktadýr. Sayýsal deðerini bulacak bir döngüye odaklý, öylece beklersiniz. Oyunun sürdürülmesi gözden çýkaracaklarýnýzla iliþkilidir. Seçimi yaparken bocalamanýz sonuçla yüzleþmenizi geciktirir. Bir, arada kalma ihtiyacýnýzýn bulunduðunu fark edersiniz. Þaþýlasý tutkumuz... . Bunu bildiðim içindir ki kabayým ben; bu fýrsatta verir. Karþýmdakini kýþkýrtýr ve oyuna zorlar. Gerçekte beni kaba bulan odur. Yakýþtýrdýðýný sahiplenir görünürken anlamýný keþfediyorum sonra. Borçluydum ona. Fakat minnetimi oyunu istediði gibi oynayarak göstermek niyetindeyim. Anlatacaðým þekilde, yaþamýn tüm sathýna yayýlmasý gerekiyormuþ oyun fikrinin. Sorumluluðu da onundu.
Ýki yýl kadar önce. Takvim yapraðý yedi haziraný gösterince süresi tastamam olacak. Ýlçemiz postanesinden çaðrý pusulasý almýþtým. Bir paketti gelen, öyle bildiriliyordu kâðýtta. Evden çýktým. Dönüþte kapýda karþýlaþtýk. Yüzünü hiç görmediðim bir kadýn bana bakýyordu. Telefon konuþmamýzý, evet hatýrladým, sizsiniz, dedim. Geleceði günü belirtmiþti belki. Hattýn diðer ucuna adresimi yazdýrýrken söylediði tarihi unutuvermiþtim. Uygun sözcüðü ararken duraksamasý, gülüþü, ses tonundaki yumuþaklýk, aklým yeterince karýþýktý. Kasabamýzý gezip tanýmak istiyormuþ. Kuzeydekiler için sýcak bir kumsalýn önemini anlatýp durdu. Ýçeri geçmiþtik, odaya. Kendi evinde gibi rahattý. Konuþmasýný kaldýðý yerden sürdürmüþtü. Sonra sözü pakete getirmiþti.
Elinizde ki size gönderdiði kitabý olacak. Bir yayýnevimiz var. Bu dostluktan haberdarým. Yüzüne düþen saç tellerini arkaya atarken, "Gelin anlaþalým, içindekini bize verin," dediðini hatýrlýyorum. Bitene dek dinledim sözünü. O ara düþünmüþ, nedensiz iþ yapmaz demiþtim.
Son çalýþmasýymýþ. Hayal gücünü zorlayan kurgusu, dil özellikleri, kalabalýk ve sabýrsýz okur kitlesi… Çok önemliydi bunlar. Sýraladýðý þeyleri bir düþünebilsem. Ve az çok anlayabilirmiþim. Yayýnevini, taraflara düþen sorumluluðu.
Nasýlsa elindekini yollayývermiþti. Belki aklýný çelen birileri vardý. Dönünce araþtýrýlmasýný isteyecekmiþ.
Bana güvenir o yüzdendir, dedim biraz da içerleyerek. Beni görmek isteðiyle gelmediði açýktý. Dostumun yaþý, doktorunun hastalýða ait bulgularýndan da söz etmiþti. Konuþtukça gözleri pýrýltýyla bakýyor. Kocamanlar.
Belki bir not ya da mektup yazmýþtý içine. Yapýlacak iþim olduðunu söyledim. Ertesi gün yanýma uðrayacaktý. Ben de istersem kasabayý birlikte gezebilirmiþiz.
Dostum mutluydu. Kalemini olumsuz etkileyebilecek kaynaklara raðmen tamamlamýþtý kitabýný. Aslýnýn, eldeki tek örneðin bana gönderildiði ve ölüm haberi duyulana dek bunun saklanmasý gerektiði, üçüncü þahýslarýn ise hak talebinde bulunamayacaðý yazýlýydý notunda.

Baþka açýklama yoktu. Sonra dosyalarýna bakmýþtým. Dördü karton üçü plastikten, tam yedi dosya. Ve farklý boyutta kullanýlmýþ sayfalarý. Yüzer adet diyebilirim. Yazý karakteri, rengi deðiþik zamanlarda yazýldýðýný gösteriyor. Sezgilerim pek yanýlmaz. Elimde tuttuðum þu þey çalýþmasýnýn en deðerli olanýydý. Sýrf iyilik olsun diye göndermemiþti ya.

Ýlk dosya kapaðýný açtým. Sevgili Okur, giriþiyle baþlayan cümlesini okudum. Anlatacaklarým, Sibirya’dan Finlandiya’ya uzayan topraklarda yaþamýþ kuzey insanýnýn bir vakitler çok iyi bildiði efsaneden söz etmektedir, yazýyordu. Þans dilediði bir avcýyla bitirmiþti bölümü.
Avcý yaban kazý için göl kýyýsýna indiðinde orada yýkanan kýzý fark etmiþti. Kýz da onu. Kuðuya dönüþeceði sýra koþup kanatlarýndan yakalamýþtý. Elinde garipseyerek tuttuðu þeyi geri istiyordu. Kýz yalvarmýþ, gözyaþý dökerek vaktin iyice daraldýðýný söylemiþti. Avcý da elbisesini vermeden býrakmýþ onu. Nereden çýktýðýný göremediði baþka kuðular gelip almýþlar kýzý. Kanat çýrparak uzaklaþmalarýný izlemiþ. Zühre Yýldýzý’na doðru uçmuþlar. Orada gözden kaybolmuþlar.
Avcý göl kýyýsýndan ayrýlamamýþ. Günler, haftalar, aylar boyunca beklemiþ. Zühre ve Ülker Yýldýzý’nýn suya düþen yansýmasýný gördüðü bir gece kýzýn elbisesini alýkoyduðunu hatýrlamýþ. Ve sýrtýna giyivermiþ. O an üzerinde bulunduðu kýzakla havalanmýþlar. Rengeyikleri çekiyormuþ kýzaðýný. Samanyolu bilinmezmiþ o vakitler. Gökte zifiri bir karanlýk yeryüzünde ise meraya çýkamayan ürkek çobanlar bulunurmuþ. Kýzaðýn iþte o karanlýða býraktýðý her bir izle Samanyolu oluþmaya baþlamýþ.
Yýlýn altýncý ayýna rastlayan fýrtýnalý kuzey geceleri bundan böyle tundralýkta dolaþmaya baþlamýþ birkaç çobanýn anlatacaðý öykülerle kazanacaktýr þöhretini. Onu görmüþlerdir. Kýzaðýný, kýzaðý çeken besili ren geyiklerini. Gökten bir süreliðine göl kýyýsýna iniþini. Onunla konuþtuðunu söyleyen birileri çýkmýþ sonra. Kýz hakkýnda sorduðuyla yetinsek onu senin benim gibi biri sanýrdýk, demiþler. Öyküye inanan arttýkça Zühre Yýldýzý daha da parlamýþ. Ve avcý diye mýrýldandým, þans dileðini hak edecek ne kusur iþledin?

Gözü pek biriydin desem çoðu avcý yaradýlýþça farklý deðildi ki. Koþmaca ve kovalamayý açýklarken ardýna sýðýndýðýnýz bir gerekçe olarak yalnýzlýða düþkünlük sonra. Yoktu ötesi. O gece için. Gözlerim tutkulu bir sanrýya kapanývermiþti.

Ýkisi de yamaca týrmanan yoldalar. Önümdeler. Çok önümde. Köpek çalýyý kokluyor. Taþla caný yandý da bu kez o tarafa doðru koþuyor. Yanlarýna. Kuyruðunu bacak arasýna kýsýþýný , fýrlattýðým taþlarla irkilip geri bakýþýný görüyorum, havlýyor mu bilemiyorum. Duymuyorum. Gidenler de duymuyor ki bakmýyorlar sesime.
Adýmlarým. Hýzlý. Olduðundan büyükler. Sapaða bir eriþsem onlarý düzlükte yakalayacaðým. At niyetine deðneðe binmeyi göstereceðim. Kaybolmak, korkmak akýllarýna gelmez ki hiç. Çeþme yanýnda. Tek baþýna bu kez. Neden? Küçüðünü göremiyorum. O, kaçtýðý zaman ki gibi koþmakta. Topuklarý sýrtýna çamur sýçrata sýçrata. Allah’ým! Bir çýrpýda oluk baþýna nasýl gelebildim. Rüya görüyorum. Kollarýmý uzatýp uçardým. Havalanmam için ikisini ayný anda yukarý kaldýrmam yetiyor. Sonra düþündüðüm yöne uçuveriyorum. Uykuda bulunduðumu iþte o vakit bilirdim. Uykusuz insanlarýn dünyasýna ulaþtýracak kapýyý geçmeden yoluma devam ederdim. Þimdi bilemedim. Buradayým. O mesafeyi koþmadým hiç. Yürümedim de. Ama ben hala kapý eþiðinin karanlýk yakasýndayým. Oluðun baþýnda. Yattýðý yerden yüzünün yüzümü görebildiði çeþme kurnasýnýn önünde. Tutup dýþarý çeksem diðerleri yetiþecek. Ve beni görecekler baþýnda. Ama o yüze canlýlýðýný veren bakýþlarý hareketlenecek. Yakaladým. Islýklarýný hiç umursamadým.

Uyanmýþtým, kapýnýn zili çalýyordu. Ýç çamaþýrlarýma dek ýslaktým. Þu kâbus yüzündendi. Belleðime saplanýp kalmýþ bir anýyla onca sýk yüzleþmekten. Gelen yine o. Ben önceki gün oturduðu kanepenin çarþafýný alýp kurumasý için balkona asarken o ayný yerden, akþama dek yaptýðý þeyleri sýralýyordu. Çýnarýn gölgesinde içtiði çayýn lezzetini unutamayacakmýþ. Sonra çantasýndan çýkardýðý kolyesini uzattý bana. Satýcýyla sýký pazarlýk yapýp almýþ. Taþ zemine kuðu motifi iþlenmiþ bir rölyefti gösterdiði. Yol boyunda hemen her tezgâhta satýlan ucuzluktaki þu þey için kýrýk dökük diliyle çektiði zahmeti düþündüm. Aldatýlma endiþesini anlayabilirdim. Gece okuduðumla kolye arasýndaki benzerliðe takýlmýþtým ben daha çok. Tesadüfse, böylesine.
Sofrayý balkona taþýsak, diyorum. Kalkýyoruz. Elinde tabak, çipuralarý getirdiðini söylüyor. Sýra sosunu hazýrlamaya geldi, dedim. Asýl zorluk burada. Sarýmsaklarý havanda dövdüm. Geniþ bir kâseye yeterince zeytinyaðý, içine az önce dövdüðüm sarýmsaklarý, pul biberini, bir tutam defne otunu, üzüm sirkesini ekledim ve iyice karýþtýrdým. Beni izliyordu. Bu hoþuma gitmiþ kýsa zamanda bitirebileceðim iþi kasten geciktirmiþtim. Nane ve kekik eklemeyi neredeyse unutacaktým. Balýklarý sosa bulayýp tabaðý uzattým. “Þimdi sýra sende” dedim. Tarif ettiðim þekilde çipuralarý mandalina yapraðýna sardýðýný görmek izlenmekten daha da keyifliydi. Çok iþtahlýydý. Izgara hiç boþ kalmadý. Zeytinyaðýnýn yöremizde hangi usulle iþlendiðini anlatýrken beni dikkatle dinlemiþti. Çatal býçaðýný kýlçýkla dolu tabaðýn kenarýna býrakýp peçeteyle aðzýný silerken bir an sessiz kalýyoruz. Gerdanýný gölgeleyen nesneye baktým, kolyesiydi. Gümüþ parlaklýðýnda teninin kývrýmýyla hareketlenmiþ ve aþaðý doðru salýnmaya istekli görünmüþtü bana. Okumalýyým, dedi ayaða kalkarak. Ýzin vereceðine inanýyorum, hiç deðilse bir kýsmýna. O ara mutfaða yönelmiþ kahve hazýrlayacaðýný söylemiþti.
Norveç’te kahveyi geyik sütüyle içtiklerini bilir miydim. Hayýr. Üzerimde beklediði etki her neyse verdiðim cevap bunu yeterince dýþa vurmuþ olmamalý ki anlatmaya baþlýyor. Bende bir þaþkýnlýk belirtisi görene dek sürdürmek niyetindeydi.
“Bir kere sütü diðer hayvanlardan çok daha besleyicidir.”
Biçimsiz boynuzuyla gözümde canlanýyor hayvan. Onu saðarken süt kovasýna tekme atmamasý için uysal bir ses sanki yanýmdaymýþ gibi yalvarýyor.
“ Toynaklarý bir tür bitki soðanýna kolayca ulaþabilmesini saðlar. O sebeple.” Büyükçe bir yudum daha alýyor fincanýndan. Bakýþlarým bu kez rahatsýz etmiyor gibiydi.
“ Kuzey Norveç köylüsü için Rengeyiði kutsaldýr diyebilirim. Adýna þenlik düzenlenip kimisince kutsanýr.”
“ Peki, ” diyorum, “ özellikle sen, bu konuda ne düþünüyorsun? ”
“ Þenlikler çoðumuz için eðlencelidir. Amaç eðlenmekse tabi.”
“ Ya, bu kutsamanýn olaðan dýþý bir öyküsü varsa.”
Eli kolyesine uzanmýþtý. Kuðulu tarafý içe gelecek þekilde usulca çevirdiðini gördüm. Ýstemliydi davranýþý. Buna yemin edebilirdim.
“Açýklayamadýðýmýz pek çok þeyle karþýlaþabiliriz hayatta. Kendimizi hemen tavýr almak zorunda hissetmemeliyiz. Zamanla düþüncelerimiz berraklaþacaktýr. Neyi olaðan bulup neyi bulmadýðýmýzýn cevabýný verebileceðimiz doðru ana kadar beklemeliyiz bence.”
“ Yanlýþ anlamadýysam sorun zamanlamada diyorsun sen. Bize gerçeði gösterecek bir iç sesinden yoksun olduðumuzu söylüyorsun. ”
“ Hayýr. Böyle demek istemedim. Yaþadýðýmýz sürece o iç sesimiz hep olacak. Fakat deðiþebileceðini niçin dikkate almayýz bunlarýn. Düþünsene, tüm sorunumuz belki burada. Esnekliði kendimizden dahi esirgemekte.”
“ Uzlaþmak” diyorum, “ demek ki ulaþacaðýmýz doðrular kadar önemliymiþ.”

Fakat uzlaþmaya uzanan yol hem engebeli hem de çok dolambaçlý. Baþladýðýnýz noktaya geri dönmek ve yeni umutlarla yeni baþlangýçlara ihtiyaç duyuyor. Onunla bunu denemiþtik biz. Defalarca gidip gelmesi gerekmiþti ülkesine. Üzgünüm. Az sonra kalkacak uçakta okurken oyalanacaðý bir öyküsü bu kez de bulunmayacak. Ama konu öyküyse aramýzda yaþanana bakabilirdi sonuçta. Av kimdi gerçekte, avcý kim! Hiç bitmezdi bu öykü. Hani yazmakla diyorum.