— Gel artýk izmaritçi!

Kahverengi bir göðün altýnda, sürtünme seslerine eþlik eden boðuk kuþ cývýltýlarý arasýnda, karanlýðýn güne eþ olduðu bir mekânda buz gibi bedenim ve yorgun gözlerimle; geçen günlerimin sýradanlýðýný ve bir kutuya hapsedilmiþ oyuncak bebek çaresizliðimi deðiþtirecek bir þeyler olmasýný bekliyordum. Bu kadar kýstýrýlmýþ hissetmemin nedeni kýsýtlý hareket imkânýna sahip olmam deðildi sadece. Baþka insanlarý duyabiliyordum, bazen onlarla konuþabiliyordum bile. Mesela Ýzmaritçiyle neredeyse gün aþýrý sohbet ediyorduk. Asýl sorun ne Ýzmaritçiyi ne de diðer insanlarý göremememdi. Bu hapsedilmiþlik hissini günbegün katlýyordu ve katlanýlmasý zor bir hale getiriyordu. Buradan kurtulacaðým günü iple çekiyordum. O zamana kadar Ýzmaritçiyle sohbetlerime devam etmeliyim.

Size biraz kendimden bahsedeyim sonra da tabii ki en yakýn dostum Ýzmaritçiden. Eðer bu satýrlarý okuma zahmetine katlanýrsanýz bizi tanýmanýz sizin için gerekli olabilir. Ben okul hayatý boyunca baþarýlý olmuþ bir öðrenci olarak nitelendirilen, üniversiteyi kötü sayýlmayacak bir dereceyle bitiren, yýllarca öðretmenlik yaparak küflenen, emekli olmama 5 sene kala yani tam 55 yaþýmda buraya hapsedilen bir adamým. Kitap okumayý çok severim, okuduklarýmýn çoðunu anlamam ama yine de okumak güzel. Belgeseller vazgeçilmezdir benim için; gidemediðim ülkelerle ilgili- ki kendim ülkemden dýþarý çýkmadým hiç- belgeselleri ilgiyle takip ederim. Sanki oralarý gerçekten görmüþ gibi olurum. Mutlu olurum. Bunun dýþýnda çok fazla iþle uðraþmam, evli deðilim ve yalnýz baþýma yaþardým buraya týkýlana kadar. Yazý yazardým kendi kendime sonra da okumadan yýrtar atardým. Hiç arkadaþým olmadý. Olsun da istemem. Kendi kendime yeterim ben. Zaten bu kadar dar bir yerde arkadaþa ihtiyaç duymuyorum. Ýzmaritçinin sesi yetiyor bana.

Yazý yazarým demiþtim. Yazarým ama çok güzel olmaz, kimseye okutmam ben de. Kendim de okumam. Parçalara ayýrýrým ve saklarým. Parça parça öykülerim olur… du. Zaman kavramýyla ilgili bir sorun yaþýyorum bu aralar. Güneþi göremiyorum, saatim yok, saati sorabileceðim kimse yok. O yüzden zamanla ilgili her þey birbirine karýþtý. Þu ana kadar anlattýklarýmýn çoðu uzak bir geçmiþte kalan olaylar. Kusuruma bakmayýn, anlayacaðýnýzdan eminim. Þu an anlattýklarým da bir öykü olabilirdi ama deðil. Bunlar benim gerçekten yaþadýklarým ve Machado De Assis’le bir ilgim de yok.

— Gel artýk Ýzmaritçi!

Ýzmaritçiye gelince… Ýzmaritçi bende 45 yaþ küçük bir arkadaþým. O’nun da kendinden baþka kimsesi yok. Benim topraktan kutumun olduðu bahçenin içinde karton bir kutuda yaþýyor. Büyük bir koleksiyoncu. Dünyanýn en büyük koleksiyonuna sahip olduðunu söylüyor. Ben hiç görmedim ama inanýyorum. Çünkü O benim arkadaþým ve ben arkadaþýma güvenirim. Ýzmaritçi ismini de bu koleksiyon sayesinde almýþ. Kutularýmýzýn bulunduðu bahçeye bir sürü insan gelir; bazýlarý haftada bir gün, bazýlarý hafta sonlarý sadece, bazýlarý ayda bir… Gelenlerin büyük çoðunluðu sigara içer. Ýzmaritlerini de fýrlatýp atarlar. Ýþte Ýzmaritçinin büyük koleksiyonu da bu fýrlatýlýp atýlan izmaritleri toplayýp kendi kutusunun yanýnda küçük bir köpek kulübesi gibi duran kutunun içine doldurmasýyla oluþmuþ. Koleksiyonuna gözü gibi bakýyor. Hayatýnýn anlamý bu yarýsý içilmiþ sigaralar olan çocuk, dünya hakkýnda derin bir bilgiye sahip ve bu bilgilerin neredeyse tamamýný bu izmaritlerin üzerindeki dudak izlerinden edindiðini söylüyor. Nasýl olduðunu size de anlatacaðým ama önce yüzüme dökülen topraklarý temizleyeyim. Buranýn en kötü yanlarýndan biri de bu topraklar, zamansýz yaðmurlar gibi yüzüme dökülüp duruyorlar. Bazen bir kedi oluyor bunun nedeni bazen de o sýralar bahçeden geçmekte olan her hangi biri.

Size söz verdiðim gibi Ýzmaritçinin derin dünya görüþü hakkýnda bazý bilgiler vereceðim. Benim gibi toprak kutularda yaþayan insanlar olduðunu söylüyor Ýzmaritçi. Benim hiç ziyaretçim olmaz ama onlarýn oluyormuþ. Kutunun baþýnda uzun ya da kýsa sohbetler yapýyorlarmýþ. Bu esnada sigara içenlerin sayýsý hiç de az deðilmiþ. Ýþte bu sohbetler sona erdiðinde ve sigaralar birer izmarite döndüðünde Ýzmaritçi onlarý toplayýp incelemeye baþlýyormuþ, böylelikle sigarayý içen kiþi hakkýnda ve dolayýsýyla da dünya hakkýnda bilgiler ediniyormuþ. Örneðin; bazý izmaritlerin üzerindeki dudak izleri çok koyu bir kýrmýzý oluyormuþ. Ýzmaritçinin bundan çýkardýðý sonuca göre ziyarete gelen kadýn gereðinden fazla süslenmiþtir, bu yüzden de evinden çýkarkenki asýl amacý bu ziyaret deðildir. Buradan ayrýldýktan sonra buluþacaðý kiþiyi düþünmektedir ama önce bu sýkýcý görevi yerine getirmek zorundadýr. Bu yüzden de ziyaret çok kýsa ve sýkýcý geçer. Birkaç sahte gözyaþýndan sonra, sigara söndürülerek Ýzmaritçinin küçük kasasýna konulur. Bazý izmaritlerdeyse dudaklarýn çok sýkýca bastýrýldýðýný gösteren ezikler varmýþ, buna göre ise ziyarete gelen kiþi ev sahibini gerçekten özlemektedir ve bu özlem ciddi bir acýya neden olmaktadýr. Ýþte bu dayanýlmaz acýyý bastýrmak için de ziyaretçinin dudaklarý sigarayý sýkýca sarar. Hatta bazen ýsýrýk izlerine bile rastlarmýþ izmaritçi izmaritlerde. Bu da acýnýn dayanýlmazlýðý ile doðru orantý da olurmuþ. Buna benzer bir sürü çýkarýmlarý var Ýzmaritçinin. Ýyice kýsalmýþ izmaritlerin eski sahipleri oraya gerçekten gelmek istedikleri için gelen insanlarmýþ. Ýzmaritler uzadýkça bu ziyaret iþindeki içtenlik ve istek azalýyor demekmiþ. Ýzmaritçi bu konuda gerçek bir dahi. Eðer bugün gelirse sizi Onunla tanýþtýrýrým. O’nu en az benim sevdiðim kadar seveceðinize eminim.


— Gel artýk Ýzmaritçi!

Ýzmaritçiyle sadece koleksiyon hakkýnda konuþmuyoruz tabii ki. Bana, benim göremediklerimi de anlatýyor. Bahçenin önünden geçen arabalarý anlatýyor ve arabalarýn içinde kendi hýzlarýna hayran insanlarýn kibrini. Geceleri bahçede yatan çocuklarýn soðuða karýþan sayýklamalarýný anlatýyor bazen de. Aðlayan çocuklarýn gözyaþlarýnýn neden olduðu fýrtýnalardan bahsediyor bazen. Bahçenin bakýmsýzlýðýndan konuþuyoruz, insanlarýn buna benzer bahçeler konusundaki umursamazlýklarýna yanýyoruz. Seviþmek için en tenha yer olarak gördükleri bahçenin civarýna gelen insanlarý gördüðünü anlatýyor Ýzmaritçi bana. Ýnlemelerin ev sahiplerini ne kadar rahatsýz ettiðini söylüyor. Bazen aðlýyoruz birlikte, bazen gülüyoruz. Ýzmaritçi, benim dýþarýdayken bile göremediðim þeyleri anlatýrken ne kadar yavan bir hayat sürdüðümü düþünüyorum. Evden iþe, iþten eve gidip geldiðimi, kendimden baþkasýyla ilgilenmeyecek kadar meþgul olduðumu, insanlarýn umurumda olmadýðýný düþünüyorum o zamanlar, Þimdi artýk herkesi, her þeyi umursuyorum, Buradan çýkabilsem öyle bir hayat yaþarým ki siz bile hayranlýkla izlersiniz beni.

Çýkamayacaðýmý biliyorum buradan. O yüzden her gün Ýzmaritçinin gelmesini bekliyorum. Bana, artýk içinde olmadýðým dünyayý görebildiði, yaþayabildiði kadar anlatsýn diye. Yaþayamadýklarýmý yaþamaya uðraþan bu çocuðun mutlu olmasýný diliyorum. Bir gün O da benimkine benzer toprak bir kutuya hapsedildiðinde ve yanýna O’nunla sohbet edecek bir çocuk geldiðinde anlatacak hikâyeleri olsun istiyorum. Benim gibi hep dinleyen taraf olmasýn istiyorum hareketsiz yatýðý yerde. Benim anlatacak çok hikâyem. Dünyadayken bu yüzden yýrttým tek düze öykülerimi, buradayken bu yüzden bekliyorum Ýzmaritçinin ziyaretlerini böyle dört gözle.
Çok insanla tanýþsýn istiyorum Ýzmaritçi. Çok insanla konuþsun, kutuya girdiði gün O’nu uðurlamaya çok insan gelsin. Ýzmaritçi veda ederken dünyaya fýrtýnalar kopsun istiyorum çocuklarýn gözyaþlarýnda kopan. Yalnýz olmasýn istiyorum yeni bir hayata alýþmaya çalýþýrken. Ýnsanlar gelip kutusunun etrafýnda sigara içsinler. O’nunla sohbet etsinler. O’na gördüklerini anlatsýnlar. Her gelen, farklý bir hikâye anlatsýn. Farklý öykülerle dolsun kutusunun içi, kötü þeyler düþünmesine fýrsat kalmasýn. Benim gibi yaþamayan bir deli olmasýn. Ve gelsin artýk Ýzmaritçi, baþka ziyaretçim yok benim. O yüzden gelsin artýk.