Miras konusuna girmeden önce Kuran'dan bir kaç detayý hatýrlatmak istiyorum. Ýslam'da kadýn ve erkek amel bakýmýndan tam eþittir. Kuran'da hitap ''mümin erkekler ve mümin kadýnlara söyle'' þeklindedir. Kimse kimseye üstün deðildir. Allah ayette''Erkek olsun, kadýn olsun, bir mü'min olarak kim salih bir amelde bulunursa, hiç þüphesiz Biz onu güzel bir hayatla yaþatýrýz ve onlarýn karþýlýðýný, yaptýklarýnýn en güzeliyle muhakkak veririz.'' (Nahl Suresi, 97) der. Üstünlük sadece takvaya göredir. Bu da Allah Katýndadýr. ''Allah Katýnda sizin en üstün olanýnýz, (ýrk ya da soyca deðil) takvaca en ileride olanýnýzdýr.'' (Hucurat Suresi, 13)

Dünya hayatýnda kadýn ve erkeði farklý yapan, biyolojik ve duygusal yapýlarýdýr. Allah her iki cinse de farklý özellik ve yetenekler vermiþtir. Ancak bu özellikler, birini diðerinden üstün yapmaz. Erkek, fiziksel güç gerektiren konularda yeteneklidir. Kadýnýn duygusal zekasý ve doðurganlýðý da erkeðin sahip olmadýðý bir özelliktir.

Kuran'a göre erkek de kadýn da çalýþabilir. "Erkeklere kazandýklarýndan pay (olduðu gibi), kadýnlara da kazandýklarýndan pay vardýr." (Nisa Suresi, 32) Ancak evin maddi olarak geçinmesi sorumluluðu erkeðe verilmiþtir. Bu, erkeðin evde yönetici konumda olmasý manasýna gelmez. Çünkü Allah, müminlerin tüm iþlerini istiþare ile yaptýklarýný bildirir. Eþler arasýnda da bu durum geçerlidir. Erkek evi geçindirdiði için tek söz hakkýna sahip deðildir.

Nisa Suresi 34. ayette Allah, ''erricalü kavvamune alennisai'' ifadesi ile, ''erkekler kadýnlarý gözetir'' ya da ''erkekler kadýnlarýn geçimlerinden sorumludur'' der. Bahsedilen kadýn; eþ, kýz kardeþ, anne, kýz evlat... olabilir.


Erkekler kadýnlarý gözetirler. Zira Allah herbirine farklý yetenekler ve özellikler vermiþtir. Nitekim erkekler evin geçiminden sorumludur... (Nisa Suresi, 34)

Þimdi gelelim miras konusunda ateistlerin çok gündeme getirdiði Nisa Suresi 11. ayete;


"Allah size çocuklarýnýz hakkýnda öðütte bulunuyor. Erkek, kadýnýn iki katý pay alýr. "

Derinlemesine düþünmeden, muhakeme etmeden, Kuran'ýn geneline hakim olmadan ayetin sadece bu bölümünü okuduðunuzda sanki kadýn ikinci planda tutuluyor veya eziliyor zannedebilirsiniz. Oysa durum hiç de zannettiðiniz gibi deðil. Þimdi ayetin son bölümüne bakalým;


"... Tüm bu paylaþma oranlarý, ölenin yaptýðý vasiyetten ve borçlarýn ödenmesinden sonra gelir. " (Nisa Suresi, 11)

Gözden kaçýrýlmýþ, belki de görmezden gelinmiþ ilginç bir detay var burada. Mirasýn tümü üzerinden erkeðe iki, kýza bir pay verilir demiyor dikkat ettiyseniz. Vasiyetten ve borçlarýn ödenmesinden sonra kalan para veya mal için söyleniyor bu. Baba isterse kýzý ve oðlu arasýnda eþit paylaþtýrabilir malýný. Ya da yaþlýlýkta kendisiyle kim ilgilendiyse ya da kimin daha fazla ihtiyacý varsa ona fazla pay verebilir. Sonrasýnda babanýn borcu varsa, vasiyet dýþýnda kalan parasý vs... ile borcu ödenir. Hala kalan bir miktar mevcut ise o, erkek çocuða iki, kýz çocuða bir olarak paylaþtýrýlýr.

Bu paylaþým, babanýn evlatlarýna býraktýðý miras için geçerlidir. Ve vasiyette adalet esastýr. Bakara Suresi 180. ayete göre ölüm gelip çattýðýnda kiþinin vasiyette bulunmasý farz kýlýnmýþtýr. 182. ayette ise vasiyet edenin adaletsizliðe eðilim göstermesi durumunda taraflarýn arasýnýn bulunmasý söylenmiþtir.

Bunun yanýnda, kim, vasiyet edenin haksýzlýða eðilim göstereceðinden ya da günaha gireceðinden korkup da ikisinin (taraflarýn) arasýný bulup-düzeltirse, artýk ona günah yoktur. Gerçekten Allah, baðýþlayandýr, esirgeyendir. (Bakara Suresi, 182)

Bir de miras býrakan erkek veya kadýnýn eþi ve çocuðu yoksa yapýlan paylaþým vardýr. Burada ölen kiþinin kardeþleri erkek de olsa, kadýn da olsa eþit paylaþým yapýlýr.

Miras býrakan erkeðin veya kadýnýn, çocuðu ve eþi olmayýp bir erkek veya bir kýz kardeþi var ise bu durumda herbirine altýda bir düþer. Bundan fazla iseler, üçte biri paylaþýrlar. Bu paylaþým vasiyetteki paylarýn daðýtýlmasýndan ve borçlarýn ödenmesinden sonra uygulanmalýdýr ki kimseye zarar verilmesin. Bu, Allah'tan bir vasiyettir. (Nisa Suresi, 12)

Þimdi yazýmýn ilk bölümünde verdiðim detaylara gelmek istiyorum. Nisa Suresi 34. ayette, kadýnlarýn (Anne, eþ, kýz evlat, kýz kardeþ) geçiminden erkek sorumludur hükmü vardý. Kadýn ve erkeðe kazandýklarýndan pay vardýr ayeti gereðince kadýn da erkek gibi çalýþabilir deniyordu. Ancak kadýnýn çalýþmasý, evi geçindirmek için deðildi. Hayat müþterektir, kadýn da evin geçimine katký saðlayabilir elbette. Ancak Allah kadýna bu konuda bir ayrýcalýk saðlamýþ ve ne kadar zengin olursa olsun evin geçimi sorumluluðunu erkeðe yüklemiþtir. Kadýn kazandýðýný dilediði gibi harcamakta özgürdür.


Buradan varmak istediðim sonuç þudur;


1- Erkek mirasta, vasiyetten ve borçtan arta kalan parada iki pay alýr. Ama aldýðý pay zaten kayda deðer olmayacaktýr Allahu alem. Çünkü Ýslam'da ihtiyaçtan arta kalan malýn tümü infak edilir. Yani yetime, yoksula, yolda kalmýþa daðýtýlýr. Mal yýðýp biriktirmek yasaktýr. Miras olarak kalacak mal muhtemelen ev, iþ yeri, araba, bað bahçe, hayvan... olacaktýr.

Kýz kardeþinin, annesinin, evlenince eþinin geçiminden erkek sorumludur.

2- Ýslam hukukuna göre erkek, evlenirken kadýna mehir vermek zorundadýr. Mehir, kýzýn ailesine deðil, direkt kadýna verilen bir mal veya paradýr.

Kadýnýn ezildiðine ve geri planda olduðuna delil gösterilen bu ayette, Kuran'ý bütün olarak ele aldýðýnýzda kadýnýn, ne kadar el üstünde tutulduðunu görürsünüz. Ýslam, kadýnýn en saygýn olduðu, haklarýnýn en çok korunup kollandýðý yegane sistemdir.


Mehtap Gözükan

https://www.facebook.com/MehtapGozukan

https://twitter.com/MehtapGozukan