"sonunda bir güzel insan
savaþa savaþa düþürdü
güzel tenini topraða
'ölüm adýn kalleþ olsun'!
("Enver Gökçe" adlý þiir, Kýrlangýç Yýldýzý, Leylâ Þahin, s.62)

"..her biri ayrý bir ses ve renk olan; ve barýþ,kardeþlik, eþitlik hürriyet;ve bu yüksek deðerler için direniþi gündeme getiren..." (L. Þahin) 40 Kuþaðý toplumcu þairlerinden Enver Gökçe için yazýlmýþ yukarýdaki dörtlüðün de yer aldýðý Kýrlangýç Yýldýzý'ný ben de 2001 yýlý nisanýnda bir rastlantý ile ele geçirmiþ ve okumuþtum: "Can Arkadaþým Melal'e, þiirin, dostluðun sonsuzluðunda... 89, 4 Kasým" diye imzalanmýþ kitabý geri almadan Ýstanbul'a dönen sahibi unutunca bende kalmýþ kitap. Kitaplýkta gözüme çarpýnca alýp yeniden okudum sindire sindire...10.12.1954 Þavþat doðumlu þairimize yolun yarýsýnda Enver Gökçe Þiir ödülü ikinciliði kazandýrmýþ, yapýtý oluþturan dosya. Bu da þiiri deðiþik þekilde yeniden irdelememi saðladý, adýna düzenlenen ödüle deðer görülen yapýt, o çizgiye ne denli baðlý, daha doðrusu þairin kendi deyiþiyle O "yüksek deðerlere" yaklaþýmý da irdelememe yol açtý ve hak ediyor dedim kendi kendime.

Ýlk kitap için oldukça geç kalýnmýþ diye düþündürüyor insaný, ancak Kitabýn kapaðýnda hazýr olan 3 kitabýndan daha söz edilmesi, ödüllerin deðerini bir kez daha gündeme getiriyor bence; hiç deðilse bu tür çalýþmalarýn kitaplaþmasýna vesile oluþturuyor, o bile az þey deðil bence...Çýkacaðý duyurulan "Ateþte Parmak Uçlarý", "Mayýs Þarkýlarý", "Lirika" adlý yapýtlar aradan geçen 15 yýlý aþkýn süre içinde ya çýkamamýþ ya da deðiþik adlarla çýkmýþ olacak: Çünkü . "Kýrlangýç Yýldýzý" (1989) adlý yapýtýn yayýnýndan sonra "Mayýs Þarkýlarý"(1989) ve "Acý Toplayan Ýpekli Çardak Kuþu" (2000) yayýnlanmýþ diðer iki yapýt ortada yok bilebildiðim kadarýyla. Þair Arif Damar, Leyla Þahin'in Kýrlangýç Yýldýzý'nýn ilk kitabý olmakla birlikte, ilk kitabýnýn yayýmlanmasýný çokça ertelediði "Ateþte Parmak Uçlarý" olduðunu belirtiyor.

Ýlk þiiri henüz 5. sýnýfta iken Doðan Kardeþ'te yayýmlanan Þahin, ortaokulda, "Çevreye Iþýk", Lisede "yeni Adýmlar", Baþköy, Direniþ vb. dergilerde görünmüþ;"Cumhuriyet ve Devrimlerimiz" konulu þiir yarýþmasýnda "Son Ýkindiler" þiiriyle birincilik aldý. Þiirlerini 1970’li yýllardan itibaren yayýnlamaya baþladý. 1975-76'da "Türkiye'de Birlik " gazetesinde çalýþarak köþe yazýlarý yazmýþ, 1977-87 arasýnda dergilerde az görülmüþ, Sesimiz, Türkiye Yazýlarý, Güney, Kýyý, Yeni Olgu, Demokrat, Karþý Edebiyat, Broy... dergi ve gazetelerinde aralýklarla þiirler yayýmlamýþ, bir yazýsýnda bunlarý deðerlendiren A. Damar; "Bir LÞ var... Genç þairin þiirlerini beðendim ben. Bana göre her yönden kiþiliðini buldu o. Yayýnlanabilir bunlar, yayýnlanmalýdýr da." (Devrimci Demokrat, 24 Temmuz 1980) demektedir daha 1980'de... Yine þair Behçet Necatigil, "Gürültü yapmadan diyeceðini diyen soluklu ve yürüklü þiir" diye deðerlendirmektedir þairin þiirlerini.

Kitap, 3 bölüm olarak düzenlenmiþ: yapýta adýný veren "Kýrlangýç Yýldýzý" bölümünde, "Mektup 1-10" (13-33); "Ölçeksiz Haritalar" bölümünde, "Sevdanýn ve Sevincin Adresi 1-3" ve "Ölçeksiz Haritalar 1-2" (37-53); "Menekþe Töreni" bölümünde ise, "Aslýhan", "Aziz Ol", "Aþkýn Gülüþü", "Rüzgar Vurgunu", "Camlar Kýrýldý", "Güç", "Genciken Ölenin Türküsü" ve "Enver Gökçe" (55-63) adlý þiirler yer alýyor... Ölüm acý, ölüm kalleþ... Her yaþta ölüm erken ölümdür oysa ama "Giderim giderim yolum yokuþtur/ Bir yaným hasret bir yaným ateþtir/ Genciken ölene ölüm zor iþtir/ Erir içim usul usul kan gider " (s. 61) diyor türkü formatýnda yazýlmýþ "Genciken Ölenin Türküsü (s. 61 )"nde...

Hasan Hüseyin:
" kolay deðil öyle genç ölmek
yeþil bir yaprak gibi yüreði
koparýp ateþe atmak
pek öyle kolay deðil
hem öyle bir aðaç ki þu yaþamak denilen þey
her bahar yeniden yeniden tomurcuklanýr da
yalnýz bir bahar çiçeklenir " (Kýzýlýrmak)
diyor ve ekliyor ardýndan da " elbet bir bildiði var bu çocuklarýn "... "... Þu dünyada bir nesneye / Yanar içim, göynür özüm / Yiðit iken ölenlere / Gök ekini biçmiþ gibi” diyen Yunus Emrelerin izinde. Ýzlek de öyle Halk þiiri tadýnda: kerpiç ev, zula, gurbet, sýla, göycek bala, sevda, kelepçe, mahpus, hasret, ölüm... Ben çok sevdim, bu türküyü. Songül Karlý da beðenmiþ olacak ki, "Yalan" albümüne almýþ türküyü (Kan Gider, söz: Leyla Þahin - müzik: Lütfü Gültekin). "Baba kerpiç evden aldým zulamý/ Gurbet mi burasý yoksa sýlamý/ Yitirdim yollarda göyçek balamý/ Erir içim erir erir kül gider // Düþmüþüm ardýna güller boyunca / Söylerim sevdamý diller boyunca/ Elimde kelepçe kollar boyunca/ Mahpuslarda yata yata gün gider// Giderim giderim yolum yokuþtur/ Bir yaným hasret bir yaným ateþtir / Genciken ölene ölüm zor iþtir / Erir içim usul usul kan gider" (Genciken Ölenin Türküsü, s. 61)

"Aslýhan"ý birlikte okuyalým: "Ben sana reyhan demem/ yaprak döker, dal olursun/ ben sana aslý demem/ kerem gider lal olursun.// Ben sana balam derim/ canýmýn içinde bir özgecan olursun." (s. 55)

"Hem hece þiirine yatkýnlýðý, hem destansý bir soluðu var. Ceyhun Atuf Kansu geleneðinden süzülüp gelen, söylenilen þeylerin yaþanmýþlýðý duyumsanan lirik özlü, yalýn bir þiir." Leyla Þahin'in þiiri. "Kadýnýn tarihsel olarak geç býrakýlmýþ olmasý onun dizelerinin arasýna erkek göðsünün girmesine engel olmuþsa da ruhunda derin yaralar açmýþ, sevmiþ, aþka giden yolda emek de vermiþlerdir. Leyla Þahin’in “ Mektup1” adlý þiirinden dizeler buna sadece bir örnek: “-yolculuklarýn sonu var mý?- / son yolculuk aþk: yýkar gider boynunu,/ ardýnda ince bir rüzgâr býrakarak” (Betül Tarýmar; Erotizm, Kadýn ve Aþk). Yine: "(...) bir gemi getirdim kapýna: birlikte gidelim./ sen içli, uzun geceli kadýnlar için yaratýlmýþsýn,/ uzun sabahlar için/ buðday tarlalarý, usulbaþlý geyikler, yollar için.../ göðsüne düþür beni: yeryüzünün þarkýlarýný dinleyeyim orada/ gecikirsek alýp baþýný gider aþkýn usul ýrmaðý - küskün -/ dönmez bir daha" (Aþkýn Gülüþü, s. 57 ) de bu baðlamda deðerlendirilebilecek bir þiir.

80 Kuþaðý þairleri; Metin Cengiz (1953), Þükrü Erbaþ (1953), Abdülkadir Budak (1952), Þavkar Altýnel (1954), Oðuzhan Akay (1955), Roni Margulies (1955), Süha Tuðtepe (1956), Suat Vardal (1957), Orhan Alkaya (1958), Mehmet Yaþýn (1958), Akif Kurtuluþ (1959), Seyhan Erözçelik (1962), Sami Baydar (1962), Ali Asker Barut (1962) Hakan Savlý (1964), Küçük Ýskender (1964), Sunay Akýn (1962), Akgün Akova (1962), Metin Celal (1961), Turgay Kantürk (1961), Altay Öktem (1964), Turgay Nar (1961), Sefa Kaplan (1956), Vural Bahadýr Bayrýl (1962), Gülsüm Akyüz (1949), Ayten Mutlu (1952), Oya Uysal (1952), Arife Kalender Önel (1954), Yelda Karataþ (1954), Leyla Þahin (1954), Lale Müldür (1956), Neþe Yaþýn (1959), Günseli Ýnal (1947), Zerrin Taþpýnar (1947), Zeynep Uzunbay (1962)... (Feridun Andaç) ile hak ettiði yere oturuyor "kalbim kalbim ekmeðimi böl aþkla paylaþtýr/ ateþe kömüre mürekkebe yakýn kýl beni" diyen þair Leyla Þahin, adýna ödül kazandýðý Enver Gökçelere yaraþýr bir þekilde.

Dönemi deðerlendiren Feridun Andaç'ýn "Yeni þiir" arayýþýndan ise, daha çok 'yeni söylem'lerin içi boþaltýlarak þiir yazýlmaya baþlanýldý diyebiliriz. Popüler kültürün etkisi, 12 Eylül'le yaþanýlan çözülme, yozlaþma þiirin de geliþme kanallarýný týkadý. Bu süreci bir arayýþ dönemi olarak nitelendirmek daha doðru gibime geliyor. Deyim yerindeyse 'þiir enflasyonu' yaþanýlan bir süreç..." dediði dönemde þiiriyle öne çýkabilmiþ bir þair Leyla Þahin.

----------------------------------------------------
Leyla ÞAHÝN, Kýrlangýç Yýldýzý, Þiirler, 1989, Papirüs Yayýnlarý, Ýstanbul, 62s.

Ali ÞAHÝN