PANAYIR’DAN FESTÝVALE PERÞEMBE YAYLASI ER MEYDANI


Kemal Düz
e-posta: kemaldz@hotmail.com
Ordugah, askeri bir terimdir. Bir birliðin geçici olarak konuþlandýðý yer anlamýna gelir. Ordugah’da bulunan askeri birlik; silah, mühimmat, teçhizat ve diðer malzeme eksikliklerini giderir. Eðitimini yapar, strateji ve taktiðini belirler, böylece yapacaðý sefere hazýrlanýr. Burada, yeme-içme, barýnma dýþýnda; çeþitli spor yarýþmalarý ve eðlence faaliyetlerinde bulunulurdu. Ordugah seçilirken, bölgenin coðrafi konumu, yaþam alanlarý, su kaynaklarý, ulaþým, ikmal gibi pek çok faktör gözönüne alýnýr. Dokuz asýr önce, Perþembe Yaylasý’nýn uygun bir Ordugah yeri olduðuna karar verilmiþ, Ordu buraya gelmiþ, yerleþmiþtir. Kuzey yönüne yapacaðý seferlere burada hazýrlanmýþtýr. Perþembe Yaylasý’nda Ordugah yeri olarak tesbit edilince, Ordu burada kalmýþ, kalýþ süresinde askerler bu alanda; güreþler yapmýþ, cirit atmýþ, çeþitli yarýþmalar yapmýþ ve askeri eðitimde yapýlmýþtýr. Ýþte o tarihten bugüne Perþembe Yaylasý “Er Meydaný “ olarak anýlmýþtýr. Bölgede ticaretin geliþmeye baþlamasý, panayýr(fuar)larý da meydana getirmiþtir. Önlerinde hayvanlar, sürülerle hareket halindeki tacirler, gezginci tüccarlar, belli yöreleri, belli tarihlerde ziyaret ederlerdi. O yerlerin hayvanlarýný, ürünlerini satýn alýrlar, getirdikleri hayvanlarý, ürünleri de burada satarlardý. Kýsmen takas ekonomisi de geçerliydi. Bulgur verir, tereyaðý alýrdý veya patates alýr, mercimek verirdi. Böylece ticaret geliþir. Yýlýn belli günlerinde, panayýrlar-fuarlar kurulur. Buralarda ticaretin yanýnda, deðiþik gösteriler, eðlencelerde düzenlenirdi. Böylece, Panayýrlar halk etkinliklerine dönüþür. Günleri; tarlada, hayvan peþinde, ormanda, kýrda, evde geçen insanlar için, kýsa bir sürede olsa, geçici olarak günlük yaþamýn dýþýna çýkaran bu etkinlikler, hep ilgi çekerdi. Þenlik, tören, sirk, yarýþma, þölen gibi benzeri etkinlikleri kapsardý. Panayýrlarda dönemine göre çevre süslenir, farklýlýk yaratýlýrdý. Bunlar, coþkuyu ve sevinci içeren toplumsal oyun halini alýrdý. Kutlama toplumsal bir olgudur. Osmanlý toplumunda kutlamalara ‘þenlik’ denirdi. Þenlik farsça kökenli bir sözcüktür. Þenlikler herkese açýktýr. Þenliðin yapýldýðý, neþe ve sevinç zamanlarýna “bayram” denilirdi. Bayram Türkçe bir kelimedir. Batý þenlik karþýlýðý olarak toplu olarak neþelenmeyi ve sevinç duymayý, iþten uzak durmayý ifade eden, festival(Latince: feri, festum)kavramýný kullanýr. Bu kelimeler “panayýr” ve” fuar” (Ýnglizce: fair)kelimelerine kaynaklýk etmiþtir. Festival katýlan; saygý ve sevgi gösterilen kiþilere yemekler verilir. Konserler, halk danslarý, sohbetler, tartýþmalar, ýþýk ve havai fiþekler, spor yarýþmalarý, ödül törenleri, içeceklerle aðýrlanmalarý kapsayan Þölen(ziyafet) þenliðin en önemli unsurudur. Festivallerde çeþitli sanat etkinlikleri ve yarýþmalar düzenlenir. Bunlar, önceden planlanýr. Gündelik yaþamýn sýradanlaþmasý, sýkýcý hale gelmesi, insanlarýn þeyleþmesi, monoton hayatýn dýþýna çýkma… Modern hayat ile þenlikler yozlaþmýþtýr. Toplumsal hayatta önem verilen olay ve günleri anmak ya da kutlamak için, yapýlan toplantýlara tören(merasim) denir. Törenler herkese açýk deðildir, kapalý bir olgudur. Törene katýlacaklar önceden belirlenebilir. Neþeden ve coþkudan ziyade, resmiyete, saygýya dayanýr, gurur temasý öne çýkar. Günümüzde törenler, siyasi gücü topluma benimsetmeye çalýþýr. Þenlikler ise, bütünleþtirici, var olan sisteminin devamýnýn saðlamaya çalýþýr, hoþgörü ve eleþtriye de açýktýr. Bir festivalin baþarýsý, festivale toplumun tümünün veya büyük bölümünün katýlmasý ile ölçülür. Panayýr/Festival, yaylada tarihi süreç içinde deðiþik yerlerde gerçekleþtirilmiþtir. Perþembe Yaylasý’nda her yýl yaz mevsiminde yapýlan Panayýr/Festival, Bu sene 12-18 Aðustos 2013 tarihlerinde yapýlacaktýr. Bir dönem Karamanlý Obasý’nýn yakýnýndaki alanda yapýlýrken, daha sonralarý, Perþembe’nin giriþindeki düzlük alana, orasý yeterli olmayýnca þimdiki yerine taþýnmýþtýr. Þimdilerde, konserler bölümü Aybastý’da yapýlmaya baþlanmýþtýr. Perþembe Yaylasý’nda baþlayan, geleneksel “Panayýr” geniþleyerek Aybastý’yý da kapsamý içine almýþ, adýnýda “Festival “ denilmiþtir. Festivale sadece yöre insaný katýlmaz, yurt içinden, yurt dýþýndan olmak üzere çok büyük bir katýlým olur. Onbinlerce insan büyük buluþmaya katýlýr. Yýllarca birbirini göremeyen insanlar, akrabalar, hemþeriler buluþur, anýlarýný tazeler, özlem giderirler. Sohbetler edilir, yemekler yenir, özellikle et yemekler, tercih edilir. Yaylanýn soðuk suyu içilir, havasý tenefüs edilir, bir sonraki festivalde tekrar buluþma sözleri verilir. 31 Austos 2013