Ýsterseniz yanlýþ düþünün, ama her durumda kendi kafanýzla düþünün. Doris Lessing


Hayat bir tahtýravalli gibi ; kah iniyoruz kah çýkýyoruz. Ancak tahtravalli için karþýmýzda oturacak birisine ihtiyacýmýz var. Ayný zamanda karþýmýzda oturan kiþnin de zaman zaman aðýr gelmesi gerekli. Aksi durumda hep aþaðýlarda kalmak zorundayýz. Tahtravallide hareket olmazsa bir anlam da olmaz. Hareketsiz bir yaþam, yaþam olmaktan çýkar. Ýþte bu nedenle hep karþýmýzda birilerini arýyoruz. Tahtýravalli de karþýmýzdakine muhtaç olduðumuz gerçeðini hemen unutuyoruz. Karþýmýzdakini bir rakip olarak algýlamaya baþlýyoruz. Tabii doðal olarak çekiþme de baþlamýþ oluyor. Amaç her durumda tahtýravallide hep yukarýda veya aþaðýda kalmak. Tüm yaþamýmýz bu tür mücadele içerisinde deðil mi ? Hep kazanmak, üstte olmak yaþamýn olmazsa olmazý haline geliyor ne yazýk ki.

Ýþte hayatýmýz ! Hep üstte kalma mücadelesi içerisindeyiz. Her þeye sahip olma arzusu bizi ele geçirmiþ, adeta esir almýþ durumda. Hep alma, hep alma. Zaten bize vermenin gerçek anlamý öðretilmemiþtir ; sadece görüntüsü öðretilmiþtir, der bir düþünür .Karþýnýzdaki kiþiye ne verirseniz verin, bir karþýlýðý olmamalýdýr. Ne yazýki ki çocukluðumuzdan beri bize, her þeyin, vermenin de bir karþýlýðý olmasý gerektiði öðretilmiþtir. Örneklemek gerekirse ; komþunuza bahçenizdeki meyva aðacýndan kopardýðýnýz bir torba meyva verdiðiniz zaman, muhakkak komþunuzun da size bir þeyler vermesini beklersiniz. Veya gönlünüzden kopan herhangi bir yiyecek... vs tabakla gönderdiðiniz zaman, tabaðýn size dolu olarak gelmesini beklersiniz. Bunu da, bir incelik olarak kabul etme kýlýfýna sarmalarsýnýz. Çok daha kötüsü, yolda selam verdiðiniz kiþinin selamýnýza karþýlýk vermesini hepimiz bekleriz. Selamýmýza karþýlýk alamaz isek, sinirleniriz, adam yerine konmadýðýmýz hissine kapýlýrýz ve o kiþiyle selamý sabahý keseriz.

Karþýlýk beklemenin, ve dahi karþýlýk almanýn iliþkileri güçlendireceði fikrine saplanýp kalýrýz. Acaba ne kadar doðru ? Hiç hayatýmýza giren insanlarla olan iliþkilerimize bu açýdan baktýnýz mý ? Neden hep karþýlýk bekleriz ? Bu dünyada karþýlýk beklemeden yaþarsak, ne kadar özgür olacaðýmýzýn farkýnda deðilmiyiz! Karþýmýzdaki kiþiye verdiðimiz her ne ise, bizi kendine esir etmiþtir artýk. Beklenti içinde kalmak kendimizi karþýmýzdaki kiþiye baðlamýþ vede özgürlüðümüz elimizden uçup gitmiþtir. Eðer hiç bir beklentiniz olmazsa, zihniniz tamamen özgürdür. Bu durumda, vermenin, hiç bir karþýlýk beklemeden vermenin bize vereceði iç huzurunu hissedebiliyormusunuz. Tamamen içinizden geldiði gibi, gönlünüzden koptuðu þekilde, hiç bir beklenti içinde kalmadan paylaþmanýn verdiði lezzeti tadmanýn ne demek olduðundan, bu kadar uzak kalmak için deðer mi ?
Bu þekilde davranmak doðamýza ters diye içinizden geçiriyorsunuzdur. Mademki insan olmanýn onurunu taþýyoruz. O halde bu onuru hak edebilmeliyiz. Hak edebilmek için de, nekadar zor olursa olsun, mücadele etmeliyiz. Belki karþýlýk beklemeyince, hep kaybetmiþ görüneceðiz. Çevremiz tarafýnda eleþtirileceðiz, belki arkamýzdan enayi/aptal diyecekler. Olsun, önemli olan zoru baþarmak deðilmi zaten. Burada bir düþünürün veciz bir deyiþini sizlerle paylaþmak isterim : “Herkes gibi yaþarsan, özgür olmazsýn ama yalnýz kalmazsýn ; kendin gibi yaþarsan yalnýz kalýrsýn, ama, özgür olursun”. Gerçi karþýlýksýz verince asla yalnýz kalmazsýnýz. Çünkü çevremizdekiler karþýlýksýz almaya çok isteklidir. Böyle bir kiþi enayi olarak algýlandýðýndan, etrafýmýz hep dolu olacaktýr. Ama gerçekte yalnýzsýndýr.

Verdiðiniz kiþiyi ve verdiðiniz þeyi, eðer unutmayý baþarabilirseniz iþte o zaman gerçekten vermeyi becermiþ olursunuz. Hiç bir beklentiniz yoktur artýk. Elinizdeki avucunuzdaki herþeyi daðýtmayý kastetmiyorum tabiki. Sadece vermiþ olmak için de vermemelisiniz. Ýçinizden geldiði zaman, gönlünüzde geçtiði zaman veriniz. Ýhtiyaç duyulduðunu hissettiðiniz bir þeyi veriniz. Durup dururken, ihtiyaç duyulmayan bir þeyi vermenin de bir anlamý yoktur. Bir þey vaktinde, yeri geldiði zaman karþýmýzdaki kiþiye verirsek bir anlam ifade eder. “El ile gelen öðün olmaz, o da vaktinde gelmez”, deyiþi gereði , ihtiyacý olana vaktinde eriþebilmeyi becerebilmeliyiz. Verirken içimizde en ufak bir acaba kýrýntýsý dahi olmamalýdýr. Eðer en ufak bir tereddütünüz varsa vermeyiniz. Böyle bir durum istemeseniz dahi, aklýnýzý kurcalýyacaktýr. Yani unutmak mümkün olmayacak, bir karþýlýk beklemek duygusunu belirecek, dolayýsý ile gerçek bir veriþ vuku bulmayacaktýr.

Vermek ve almak, alýþveriþ, diðer bir deyiþle ticaretin diðer bir adýdýr. Bizler yaþamý bir alýþveriþ olarak görmek eðilimindeyiz. Alýþveriþten karlý çýkmak için vermekten daha çok almalýyýzdýr. Ýþte bu husus adeta beynimize kazýnmýþ durumdadýr. Herdurumda ve þartta, yaptýðýmýz her iþte, bizi yönlendirir. Bu düþünce sisteminden kendimizi kurtarmak çok büyük bir cesaret ve kararlýlýk gerektirir. Aile içinde de ayný durum geçerlidir. Ana baba olarak çocuklarýmýzý yetiþtirmek temel görevimizdir. Bunun, asli görevimiz olduðunu unutup, yaptýklarýmýzýn karþýlýðýný bekleye baþlarýz. Ýþte o zaman çocuklarýmýza yaptýklarýmýzýn hiç bir anlamý kalmaz. Ne yazýk ki toplumumuzda karþýlýk bekleme aile bireyleri arasýna dahi girebilmiþtir. Bunu da kuvvetli aile baðý olarak ile adlandýrarak, karþýlýk beklemenin en doðal hak olduðunu savunuruz.

Karþýlýk beklemek olgusunun insanlar arasýnda hemen hemen her konuda çok yaygýn olmasýnda, dini inanýþlarýn da çok büyük bir etkisi vardýr. Tüm inanýþlarda, yapýlan hareketlerin, karþýlýðý olduðu, yaþarken veya öldükten sonra muhakkak bir karþýlýðý olduðu belirtilir. Yapýlan hareketlerin, davranýþlarýn karþýlýðýnýn iyi veya kötü olmasýna göre ceza veya mükafat vadedilmektedir. Diðer bir deyiþle, cennet ve cehennem kavramlarý bu karþýlýðýn sonuçlarý olarak ortaya konulmuþtur. Karþýlýksýz hiç bir þeyin olamýyacaðý, tüm inanýþlar tarafýndan , inanýþlarýn temeli olarak kabul edilmiþtir. Zaten, cennet ve cehennem kavramlarýný kaldýrýn, dini inanýþlarýn da yok olacaðý kaçýnýlmazdýr. Ýþte, yaþam boyunca her söz ve davranýþýmýzýn neden karþýlýksýz olamýyacaðýnýn , karþýlýk beklemeden hoþ, güzel, iyi davranýþlar sergileyememizin temelinde yatan esas sebep budur. Bir beklenti içinde kalarak, zorlama ile iyilik yapmak mý, yoksa hiç bir beklenti olmadan mý tüm canlýlara iyi davranmak daha deðerlidir ?

Yukarýda yazdýðým veciz cümleyi tekrarlamak istiyorum ; bize vermenin gerçek anlamý deðil, sadece görüntüsü öðretilmiþtir. Artýk, gerçekten vermenin, karþýlýk beklentisi içine girmeden vermenin, bizi ne kadar özgür býrakacaðýný, aramýzdaki görünmez duvarlarý yýkacaðýný, içimizin huzurla dolmasýný saðlayacaðýný, görmenin vakti geldi de, geçiyor. Þimdiden tezi yok uygulamaya baþlayalým. Ben falanca arkadaþýmý aradým, þimdi sýra onda –karþýlýk vermesi gerekir- gibi çok basit iliþkileri bir kenara býrakalým. Ýçimizden geliyorsa, arkadaþýmýzýn, dostumuzun sesini duymaktan hoþnutsak, siz arayýn, defalarca siz arayýn; ne kaybedersiniz ! Ýþte size ilk uygulamalardan biri. Ýþe buradan baþlayarak, karþýlýk beklemeden yaþamayý hayatýmýza sokabiliriz belki. Uygulamaya deðmez mi ? Ne dersin