"Hadi, hadi, hadi.. Sesleriyle baþlar laparoskopi serüveni her çarþamba günü..
Kamera ortaya, kamera ortaya!
Uterus nerde þirin? Nerde benim sütürüm? Nereyi gösteriyorsun þimdi sen? Göster þu iðneyi, hadi!
Kamera dönmesin! Kamera dönüyor.
Hadi bak, kameraya ortada olacak, görüntüyü ortaya alacaksýn.. Tut þunu, uterusa paralel tut ki oryante olayým.. Döndürme kamerayý!
Görüntü ortada, görüntü ortada..
Kýzacaðým þimdi kýzacaðým ama kýzamýyorum!

Kameraya sýmsýký yapýþmýþ parmaklar artýk adeta taþ kesilmiþtir, sadece sol elle kamera tutulmaz ayný zamanda sað elle umblicustan batýna yerleþtirilen 10luk trokara adeta yapýþýlmýþtýr, sanki o trokar tutulmazsa kamera, ellerinin altýndan kayýp, batýn denen sonsuzlukta koybolacakmýþ gibi..
Üç senelik bir asistan olup, son senenize girerken artýk ekartasyondan sýyrýlýp, primer olarak cerrahi kýsma geçmek istiyorsunuz ama cerrahi kýdemi ve yapmýþ olduðunuz iþin ciddiyetini biliyorsunuz.. Hani sadece bir heves bir istektir biz asistanlardaki; yoksa kamera tutmayý bilmeyen bir asistanýn, laparoskopik histerektomi ile myomektomi ile laparoskopik giriþimlere baþlamasý pek akýl alýr birþey deðildir zaten, bilirsiniz. Korkutur da zaten, heves kýrabilir hatta, düþünsenize komplikasyonla baþladýðýnýza ilk vakanýza.. Hani önce epizyotomi hattýný sütüre etmeyi öðrenmeden önce bir kenarda sütür atmayý öðrenirsiniz; evde yastýklarýnýz attýðýnýz sütürler ve düðümlerle dolar, sonra bolca izlersiniz, bir sonraki aþama ise bir kýdemlinizin yanýnýza oturup elinizden tutarak epizyotomi hattý onarýmýný sizinle birlikte yapmasýdýr, böylece ilk cerrahi deneyiminizi yaþamýþ olursunuz..
Sonra sezaryanla devam eder, bu defa batýna girersiniz, organlar ellerinizin altýnda, sütür atmalar, düðüm oturtmalar, adeta bir cerrahsýnýzdýr, öyle hissederiz biz asistanlar kendimizi.. Sonra eliniz sezaryene alýþýr, asla ne bir epizyotomi onarýmýný ne de bir sezaryeni küçümsemezsiniz, bilirsiniz çünkü hastalýk yoktur hasta vardýr, düz bir sezaryan yoktur ayrý ayrý vakalar vardýr; her vaka kendine hastýr.
Laparoskopide ilk kamera tutuþunuz bile olsa, son sene asistaný olarak o an yine de o vakayý yapýyor olmayý istersiniz iþin gerçeði.. Ya da en yakýn zamanda o vakanýn primer cerrahý olabilecek kadar öncelikle vakayý iyi asiste etmeyi ardýndan yapabilmeyi dilersiniz..
Adým adýmdýr, elbette sýrasýyla jinekolojik vakalar sonrasý sýra laparoskopiye gelecektir..
Ne diyordum?
Batýn, evet; batýn uçsuz bucaksýzdýr ilk kamera tutuþunuzsa eðer bir vakada.. Organlar, kaslar, arterler, venler yoktur aslýnda, sadece ortada olmasý gereken bir görüntü vardýr, gerisi karanlýktýr sizin için, uzay boþluðu, sonsuzluk..
Anatomi mi? O ne? Venmiþ, artermiþ, üretermiþ, vesica urineria imiþ..

Sadece, saða sola dönmeden uterusa paralel durmasý gereken bir kamera ve ortada tutulmasý gereken bir görüntüden ibarettir o an vaka..

Yine bir hoca sesi iþitilir; dan dan dan..
"Mesaneye mi girdik?" Mesane mi burasý?
Derin bir sessizlik..
Asistanýn ilk vakasý, hocanýnsa yýllardýr girdiði binlerce vakadan belki ilk belki ikinci mesane komplikasyonu, daha fazla deðil.

Asistan iç sesi:
Görüntü ortada mý, evet evet ortada, þimdi ne yapsam? Kamerayý yaklaþtýrsam mý, yoksa uzaklaþtýrsam mý? Þimdi bir yeri kesiyor, acaba daha ne kadar kesecek, o sarý þey ne acaba, daha önce bir ameliyat mý olmuþtu ki hasta? Bildiðiniz hastayý unutursunuz telaþtan.. Önceki ameliyattan kalma birþey mi?
Derken en saçma düþünceler zihinde uçuþurken, onun sondanýn ucu olduðu akla bile gelmez. Doðru tutuyor muyum kamerayý, acaba hocamýn bir sonraki hamlesi ne olacak, nereyi göstermeliyim kaygýsýyla, mesane aklýna gelmez asistanýn, ütopik önceki cerrahiden kalma bir þey ? fikri gelir ama mesane gelmez akla!

Yine hocanýn sesleri duyulur!
Mesaneye girdiðimizi farkedecek bir kiþi olmaz mý vakada!
Tüh der, görüntü der, ortaya derrrrken asistan terledikçe terler.
Ýlk vakasýdýr, ilk kamera tutuþu.
Ve macera devam eder.
Kestiðimiz gibi dikmesini de biliriz der hoca, taviz yok, özgüveniyle ünlüdür, vakamýzý yapýyorsak komplikasyonumuzun da üstesinden geliriz der. Meydan okur vakaya, her zamanki gibi. Asistan bir gün ben de böyle bir cerrah olabilir miyim diye aklýndan geçirmiyor deðil ama ondan önce düþünmesi gerekenler vardýr..
Ve yeniden..
Dan dan dan kafasýna vurulur, kamera ortayaaaaa!! Gerçek hayata döner, hoca þimdi sütürü mü düðümleyecek yoksa bir sütür daha mý geçecek? Acaba iðne ucunu mu görmek ister, ipin ortasýndan tutarak mý düðüm atmaya baþlar? Peki kaç düðüm atar, sýra düðümde mi sütürde mi? iðneye mi yönelmeliyim, düðüme mi yaklaþmalýyým?
Bipolar istedi, kanamayý durduracak olmalý..
Kanamayý durdurabilmesi için görmesi lazým, o halde dokuya iyice yaklaþ þirin, evet tamam þuan görüyor olmalý, þuan koterize ediyor, þimdi hafiften geri çekmezsem kameram buðulanacak?
Geri çeksem, hocam acaba; nereye gidiyorsun, ne yapýyorsun, benim gibi düþünemiyorsun, sen þuan benim gözüm olmalýsýn, benimle ayný düþünmelisin, sence þuan ben oraya mý bakmak istiyorum.. der mi?
Derken vakanýn sonuna gelinir, geriye hocamýzýn komplikasyon karþýsýndaki sükuneti, dev myomu batýndan 10mm lik iki, 5 mm lik bir kesi hattýndan, teleskopla bakýp, morselere ederek çýkarmasý ve sütürü dokudan çýkarýrken, diðer sütürü atacak þekilde iðneyi tek hamleyle porteguyle tutuþu akýlda kalýr..
Bir gün ben de endoskopik giriþimi baþarýyla yapan iyi bir cerrah olmalýyým hevesi uyanýr asistanda, bu esnada hocamýz kontrolünü tamamlamýþ, vakayý bitirmiþtir.. Sahne ýþýklarý kapanýr, ardýndan tüm ýþýklar açýlýr, oyuncular tek tek sahneye çýkarak seyirciyi selamlarlar, ve oyun biter, derken gerçekten de bir ekip iþi olan laparoskopik cerrahi ameliyathane ekibinden herkes birbirine ellerine saðlýk diyerek bir laparoskopi serüveni sona erer..
Þirin Aydýn
Baþkent Üniveristesi, Adana uygulama ve araþtýrma hastanesi