Daha yönetilebilir ve kalkýndýrýlabilir bir toplum olma yolunda, þehirlinin de köylünün de cahilinin de siyasetçinin de katýldýðý yeni bir polemik baþlamýþ gözüküyor;

Anadolu Ýslami Kalvinizmi!..

Suni iç dinamikler üretilerek baðlantýlarý müphem bir gurubun pozitif provokatif sembolik eylemi olan karma ve baþörtüsüz namaz medya gündeminin tepesine fýrlayýnca herkes eteklerinde biriken taþlarý dökmeye baþladý.. Ve nihayetinde olay yukarýdaki þekilde adlandýrýlan konu baþlýðýyla çok kiþinin beynini kurcalamaya baþladý…Tartýþtýrýlmak ve denenmek istenmemizin sebeplerine daha sonra gireceðiz ancak evvela çok iyi planlanmýþ sosyolojik bir projenin konusu olan Protestan yaþam stilini ve ülkemizdeki dinamiklerle mukayesesini þüpheye ve polemiðe mahal býrakmayacak þekilde yapmak zorundayýz;

Önce kavramlarýmýzý tanýmaya baþlayalým;

Protestanlýk Hristiyan dininin en yeni mezhebi olmasýna raðmen en mutaassýp mezhebidir. Katolik ve Ortodoks mezheplerinde olan geniþlik ve derinlik ayný dini referanslardan beslenmesine raðmen Protestanlýk ta yerini dini faþizm ve idefiks dini paradigmarla beslenen þovenizme býrakmýþtýr. Katolik ve ortadoks gelenekçi ritüeller baþlangýçta daha skolastik görünmesine raðmen Protestanlýkta olmadýðý derecede bu mezheplerde din ve inanç sistemlerinin yaþayan bir organizma olduðu kabul edilir ve Protestanlýkta olduðu þekliyle hiçbir dini riüel ve görüþ körü körüne takip edilip sabitlendirilen ve þovenistik bir þekilde sahiplenilen biçemlere dönüþmez.. Protestanlýk modern çaðlarda kendini yeþertebilen son insani softalýktýr.. Bugün Protestan mezheplerinin dominant olduðu Amerika ve ediðer Anglosakson etkisindeki ülkelerde yüz milyonlarca insan mesihin gelip kendilerini kuratarcaðý günün ciddi bir þekilde hazýrlýðýný yapmakta, kendilerini kilise ahlaký içerisinde devamlý bu güne hazýrlamakta, cennet vaadiyle papanýn ve diðer ruhban sýnýf bireylerinin vaizlerine koþmakta, yaþamýný ve öteki kiþi ve topluma bakýþ perspektifini bu katý yorumlar çerçevesinde ihtiras ve gönüllü bir cehalet içerisinde keskinleþtirip ýrkçý ve ayýrýmcý bir çizgiye çekmektedir.. Protestan kültürler ve sosyal iklimler insani þaþýrtacak derecede din eksenlidir.. Ve bu dini referanslýðýn kalýnlýðý kendi toplumunu sahiplenmede ýrkçý yaklaþýmlara da yönelmekte bu ýrkçý yaklaþýmlar; örneðin fransizlarda olduðu gibi kültür milliyetçiliði þeklinde deðil Ýngilizlerde olduðu gibi ýrksal kategori – anglo sakson egosu- milliyetçiliði gibi de deðil; sadece ve sadece renk ayýrýmcýlýðýna odaklý bir ýrkçýlýk basitliðiyle tezahür edebilmektedir.. Bugün Amerikada yasal olarak men edilmesine raðmen psikolojik kýrmýzý kodlarla siyahlara yapýlan bariz ayýrýmcýlýk ve aþaðýlama inanýlmasý zor olsa da bu basitliðin ürünüdür….. Cosby show da neden hiç beyaza ratlamadýðýnýzý dikkatinizi dürtse de toplumun %30unu oluþturan Afrikalýlara yer vermeyen ünlü ulusal dizileri, Afrikalý mahallelerini ve sýrf Korelilere mahsus kiliseleri gördüðünüzde daha da bir þaþýrýrsýnýz....ayrýca Latinlerle Protestan beyazlarýn evliðiliði veya ayný mezhepte dahi olsa siyah bir kadýnla beyaz bir erkeðin evliliði ancak parmakla gösterilebilecek derecede azdýr.. Din eksenli ýrkçýlýðýn sebebi koyu bir þekilde cemaatleþip grup dinamikleriyle kalýnlaþarak daha egoist bir ruhani keskinliðe ulaþma arzusudur.. Bu denli bilinçli mutaassýplaþmanýn sebebi devamlý yüzyýllardýr yalnýz baþýna ayakta durmaya çalýþan göçmen toplumun ekonomik koþullarla baþ edebilmesi için þart olan bireyin dini putlaþtýrma çabasýdýr.. Yani vahþi piyasa koþullarýnda birey yalnýzlýðýný inancýný sertleþtirerek ve putlaþtýrarak dýþa vurmakta bu da yöneten kesime geniþ bir þekilde sorgulamayan isyan etmeyen lümpen kitleyi yönetme lüksü saðlamaktadýr… Ve bu karþýlýklý etkileþimde gelinen nokta da seçmen kitle meþruluðu müphem olan bir seçimden sonra iktidarý son dini faþist bir elit kitle olan neoconlara býrakmýþtýr. Bu baðlamda ortadoðuya saldýrýdan önce Bushun aðzýndan kaçýrdýðý ‘haçlý savaþlarý’ tabiri bu bilinç altýnýn ürünü olup tesadüfi deðildir.

Salt mezhebin kendisi ve uzantýsý olan milliyetçilik ve yurtseverlik algýsý bu denli softa iken ticari anlamda geliþip refah toplumunu yakalamasýnda ise esas konumuz karþýmýza çýkýyor..

..
Yüzyýlýn baþýnda Weber sosyolojisiyle þekillendirilen bu toplum modelinde bugün bize yansýyan teorik kýsýmlara ve tarihi geliþimlere girmeksizin, refahýný üreten amerikan orta sýnýflarýnýn geldiði nokta itibariyle yani sonuçlar üzerinde paradigmalarýný incelemeye geçelim dilerseniz..Bu arada sosyolojik planlama tabirimiz size antipatik gelmiþ olabilir ancak bugün nerdeyse hiçbir amerikan düþmaný Japon ve ya Almanýn olmamasý ikinci dünya savaþýndaki Amerikan toplum mühendislerinin ve anayasacýlarýnýn mutlak baþarýsýdýr. Samimi olduklarýný sanmayýn Japonlara yaptýklarý zulümden piþmanlýk duysalardý kendi atom bombasýný atan pilotu oyçokluðu ile ulusal kahraman seçmezlerdi; onlarýn kendi toplumlarýný biçimlendirdikleri, çok daha kalkýnmacý olan beyaz Protestan toplum modelinde þekillenen bireyde bu gün itibariyle yukarýda kýsaca açýklanan softalýk yanýnda aþaðýdaki diðer paradigmalar mevcuttur:

Maddecilik;Sýradan bir Amerikalý size günahýný bile ücretsiz vermez bir menfaati yoksa temas etmez, ticari hayatta her þeyin bir bedeli vardýr hesaplar ve vadeler kuruþuna göre yapýlýr ve kesinlikle boþluk býrakýlmaz, kiþi çalýþkandýr, üretkendir ve ürettiði sadece kendisinindir. paylaþmayý ve yardýmseverliði getirisi yoksa pek önemsemez sadece sosyal ‘network’unu güçlendirdiði oranda tasvip eder, planlamacýdýr. Kiþinin materyalistleþtiði ve zenginleþtiði oranda ulusal kalkýnmaya katkýsý olacaðý düþünülür, kiþi ürettiði oranda tüketmeye odaklandýrýlarak çark döndürülmeye çalýþýlýr.Yýllar sürecek nakit biriktirmeye ekonomik sistem müsaade etmeyecek kadar kapitalleþmiþtir. Kimse kimseye bedeli olmadan en ufak bir þeyi tahsis etmez, ýsmarlamaz, kullandýrmaz. Rastlayabilirseniz çok romantik iliþkiler haricinde herkes kendi hesabýný öder.

Bireycilik; herkes kendi gemisini yürütmek için yaþar, daha iyi üretmek ve kazanmak için birkaç iþte dahi çalýþýlabilir, mesleksel statü genç yaþlarda pek önemsenmez, sokakta kimse kimseye yardým etmek için çok da gönüllü deðildir, kan kaybýndan ölmek üzereyken kimse seyretmek için dahi durmaz, iliþkiler iki bireyin ortak olarak birbirine vereceði materyal ve duygu bulunmadýðý oranda bitmeye mahkumdur. Ýnsanlar vermeye deðil almaya odaklýdýr. Maddi veya manevi hedefler uðruna her bir diðer birey kolaylýkla gözden çýkarýlabilir, satýlabilir. Ayný klandan deðillerse Karþýlýklý güven duygusu ve iletiþim kabiliyeti çok zayýftýr.

Þirketçilik; yani cemaatleþme, klanlaþma. Sofistike kültürel deðerler uðruna deðil ýrk ve mezhep renk baðlamýnda guruplaþarak sinerjiden enerji ve moral toplama yoluna gidilir. Onlarca Protestan mezhebinden en yaygýn olanlarý evangalist baptist eksenli olanlardýr. Bu þirketleþme ve sürü psikolojisi ülkede kaldýðýnýz oranda daha rahat hissedilir ve nihayetinde ülkenin de ulus deðil aslýnda þirket olduðunu anlarsýnýz. Çalýþanlarýna kiþi baþý otuz bin dolar ortalama gelir verebilen bu þirketin yýllýk geliri yarý oranýnda dahi azalsa ülkeyi en çabuk dominant olan beyaz protestan sürü terk eder. En geride kalanlarýn ise tiki ve lümpen göçmenler olacaðý ise kesindir.

Mekanik Basitlik: Ýliþkiler olaylara bakýþ açýsý ortak yaþam kurallarý ve algýlayýþ biçimleri kariyer pozisyonlarý basit ve basmakalýptýr. Ülke kolaydýr. Bu mekanik basitlik insanlarýn zeka olarak fazla geliþtirmez. Orta sýnýf Amerikalý bu basitlikteki sýkýntýsýnýn az olduðu oranda obez ve istatistiki olarak düþük zeka ortalamasýndadýr. Yabancýysanýz yüzünüzde neden eblek bir gülümseme belirmediðini herkes merak eder.Yabancý kültür ve okyanusun karþý kýyýlarý pek umursanmaz. Kolektif basit Makro Polodan kalma önyargýlar daha rahat olarak idrak edilebildiði ve iyi hissettirdiði için daha çok kabul görür.Bireyler duygusal irdelemelere de pek giriþmezler. Bu alanda da boþluk ve yalnýzlýk duygusu her daim göze çarpar.

Kuralcýlýk; Karmaþa ve kaos insanlarý ürkütür. Ýnsanlarý sebebini kesinlikle sorgulamadan her bir kurala uyma eðilimindedir.yerleþik kuralcýlýk ta ezber bir bilinç oluþmuþtur. Kurallarýn koyulma sebebi dahi hatýrlanmayacak oranda kurallar sabitlenmiþtir.Organizasyon ve altyapý yetenekleri geliþmiþtir.Ekonomik olarak da düzmantýk ve kuralcýlýk hakimdir.


Amerika katý Protestan biçemlerinin getirdiði disiplin ile refahý yakalamasýna raðmen yukarýdaki dini, ýrkçý ve sosyal basitlik ve çiðlikleri yaþayabilmektedir. Neden?

Sebebi basit; çünkü bu denli kapitalleþtirilen mekanikleþtirilen materyalistleþtirilen, kuralcýlaþtýrýlan, yalnýzlaþtýrýlan bireylerin dini konservatizme saldýracaðý, moral ve oksijen ararken dini, eksen kabul edeceði dinin kendi dinamiklerini de softalaþtýracaðý ve dinini putlaþtýracak kadar sahipleneceði aþikardýr..Kapitalizmin vahameti oranýnda dini þovenizm ve bireysel yansýmalarý kötüleþmektedir. Zaten kalvinist olan weber projesinde bu orta sýnýflarýn kapitalizmin ýþýðý ve güdüsü olacaðý hesap edilmiþ kitaba dökülmüþ ve bu geniþ katman amerikan refahýnýn müsebbibi olarak kutsanmýþtýr.

Kavramlar peþin hüküm içerse de tersten gittiðimiz bu makalede bu Hýristiyan toplum mühendislerinin kavramlarýný kullanarak devam edip bu kategorizasyonu ülkemiz siyasi ve toplumsal yapýsýna uyarlarsak gelinen tartýþmada en trajik görüntüyü ‘Katolik Kemalistler’ vermekte… Bir piyon olarak kullanýlan ve kendilerine Dindar Atatürkçü diyen bu cemaat Protestan mezhebinin þekilsel faydacýlýðýna meftun olarak karma ve baþörtüsüz namaz kýlarak ilk eylemliliði baþlattý. Þehirli islama geçiþ yapma arayýþlarýnda biraz da türban ve kadýn sorununa protest yaklaþabilme uðruna pragmatik Protestan þekli uygulamaya sokarak bir kovana çomak soktu…Bu traji komik eklektik yaklaþým haklý olarak ‘Ortodoks Kemalist’leri bile çileden çýkarttý..Bazý müellifler ritüel olarak kilise þekli karþýsýnda saçýný baþýný yolmakta iken daha büyük tehlikeyi henüz fark edemedi.

Çünkü bu tartýþmadan asýl medet uman sað iktidarlarda düþe kalka birikim yaparak piþerek gelen islamist entelektüellerin, bu tartýþmada tuttuklarý pozisyon çok daha belirleyici ve manalý. Kalvinist Protestanlýðý kendilerine Atatürkçü deme cüreti gösteren abuk kesim sýrf þekil uðruna sahiplenmiþ iken bu sað ve iktidardaki kesim ve medyadaki sivil uzantýlarý çok daha samimi ve öze dair bir entelektüel yoðunlukla kalvinizme sarýlma imajý veriyor.Birkýsým toplum mühendislerinin projelerini asýl bu iþçiler sýrtlanýyor. Asýl pazarlýk bu kesimle dönüyor.

Sýkýldýnýz ve gerildiniz deðil mi?

Hiç merak etmeyin madalyonun asýl yüzü olan Türkiye dinamiklerini, kalvinist toplumsal ve siyasal uyarlamanýn alkýþlandýðý Kayseri gibi Anadolu þehirlerindeki iç dinamik ve mukayeseleri, Nasýl bir toplumsal dönüþüm ve yapýya kavuþturulmak istendiðimizi ve bu dönüþümde hangi enstrümanlarýn kullanýldýðýný ve kullanýlacaðýný, bölgesel ve mikro ölçekteki projeleri, ve hangi büyük resimde bu projeye ihtiyaç duyulduðunu ve ne için her þeye raðmen telaþlanmamamýz gerektiðini yazýnýn öteki bölümünde irdeleyeceðim. Tabii ki kendi kavramlarýmýzla.