..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
"Sevgi bilmekten doðar." -Mevlana
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




28 Nisan 2020
Baþlangýç ve Hayat 1  
Bayram Kaya
Hayat bunca büyük bir genleþme iken, kendisini, çevresini ve zamaný bilen, algýlayan, olup bitene refleks durumla ve öðrenilmiþ tepkilerle davranýþ ortaya koyan mutasyonlu diyalektik bir süreç olmasýna raðmen; baþlanýþa göre hayat hiç bir þeydir. Baþlangýç her þeydir.


:FAF:
Hayat bunca büyük bir genleþme iken, kendisini, çevresini ve zamaný bilen, algýlayan, olup bitene refleks durumla ve öðrenilmiþ tepkilerle davranýþ ortaya koyan mutasyonlu diyalektik bir süreç olmasýna raðmen; baþlanýþa göre hayat hiç bir þeydir. Baþlangýç her þeydir.

Çünkü hayat bunca muazzam olmasýna raðmen, hiç bir hayat; ne baþlangýcý verir. Ne var de oluþu verebilir. Ama baþlangýç her zaman hayatý verir. Biz hayatýn deðil baþlangýç koþullarýnýn ürünüyüz.

Baþlangýç; bu hayat ta dâhil olmak üzere tahmin edilemeyen hayat türlerini ve varoluþu verir. Ama bir hayat ne baþlangýcý, ne bir var oluþu ortaya koyan çevrim olma özelliðini ortaya koyamaz. Dört kuvvet hayatýn deðil; baþlangýcýn eseridir.

Kolektif bir alan; "1 birim gün olan" kiþisi eylemliðin çekim eksenli simetrisi üzerine inþa olmuþtu. 1 birim gün kiþinin eylemli beniydi. 1 birim gün kiþinin eylemli öznesi ve eylemli özeli olmakla; kolektif inþa; birisi kiþisi 1 birim gün olmak üzere, iki kutuplu bir simetri eksenine sahipti. Kolektif inþayý veren diðer parça özgecilikti veya kolektif oluþtu.

Kolektif inþadaki eksen düzleminin bir tarafý kiþi ve kiþiler eylemli 1 birim gün olmanýn; özeli ve özel durumlarý olan hususilik alanýdýr. Eksenin diðer düzlemi kiþiden aþkýn olan kolektife göre olan; kolektif alanlý düzlemin genel oluþudur.

Ýþte kolektif alanýn "özel" yaný "genel" yanýna göre, genel yaný da özel yanýna göredir. Genelin özele ya da özelin genele göre olan fark durumu, alan içinin potansiyel gerilimini verir.

Alanýn içi genel ve özel durum ile çift kutupludur. Alan içi çift polarmalý bir simetriydi. Genel ve özel durumlarla, 1 birim gün özeli simetrinin bir yaný ve bir tarafý olmakla her ikisi simetrinin taraflarýydý. Özel yan, kolektif eylem üzerine doðru olup kolektif yaný dolduruyordu.

Kolektif yan da özel yan üzerinde boþalýyordu. Özel yan yeniden kolektif yan üzerine eðimle olup kýrýlan simetriler ve korunan simetriler; sürecin þarjýna deþarjýna neden olmakla çevrim ediyordu.

Hayat yalýtým içindeki organize oluþun bilinciydi. Bu bilinç neþe (haz) ve kaygý (elem) sembolizmiyle kodluydu. Kiþi haz (neþe) verene yaklaþýlýyor. Elem (kaygý) verenden kaçýnýlýyordu. Bu bir korunma ve hayatta kalma taktiðiydi (stratejisiydi).

Yalýtým ya da yalýtýmlý hayat ta ölümle ve ölüm de hayat ikilemli simetriyle vardý. Kiþisi simetri ikilemi, ikilemin birinden diðerine doðru; sistemin pozitif ve negatifliðini kýrýp artýrabilmekle çeliþki ve bilinçti.

Yalýtým içindeki simetri ölümden yaþama doðru (yokuþ yukarý ve yaþamdan ölüme doðru (yokuþ aþaðý olmakla simetrik durumlar birinden diðerine olan çeliþkiydi. Yokuþlaþan enerji transferini ortaya kor. Böylece hayat, "ben" diyen, "bencil" bir yalýnlýktý. Haz ve elem; bu yalýnlýðýn ikilemli bütünleriydiler.

Hayatýn (yaþamýn) can dediði yalýtým birliði ile ölüm dediði yalýtýmýn daðýlma çeliþkisinden doðuyordu. Can, yalýtým içinde birleþmeyi; neþe olarak kodlamýþtý (referans kýlmýþtý). Daðýlmayý, ölümü de kaygý (elem) olarak kodlamakla can yalýtýmýn bu bilincini kendisine izlek ya da süreç tekrarlarý yapmýþtýr.

Yalýtým çevreyi kendisine baz almýþtý. Yalýtým hem çevreye karþý kapanmýþ; hem kapalý bir bileþim ve bütünlük ortaya koymuþtu. Hem de en az dýþ dünya etkisi olacak biçimde çevreye kendisini açmýþtý.

Yalýtým ile çevre arasýnda bir baský basýncýn potansiyel gerilim farký oluþmuþtu. Çevrenin baský ve basýncý olan duruma karþý yalýtým kendisini fark etti. Yalýtým, çevreye karþý kendi yalýtmakla çevresi ile kendisi arasýndaki fark koydu. Farktan kaynaklý potansiyel gerilim olan yalýtma duruma "ben" diyordu.

Yalýtýmýn, kiþinin çevresiyle kiþinin kendi arsýndaki alan farký olan potansiyel gerilimi, dýþtan içe doðru (yalýtýma doðru); yalýtýmý ezme, daðýtma yönündeydi. Yalýtýmý pek pek desteklemiyordu.

Yalýtým desteklenmeyen basýnç direnciyle vardý. Direnç ortaya koymadan basýncý; basýncý ortaya koymadan da direnci var edemezsiniz. Biri diðerinin belirlisiydi. Bu durum üstel durum yasasýydý.

Yalýtým çevreyle kendi arasýna fark koymakla; hem fark kadar basýncý (çeliþkiyi) oluþur. Hem de fark kadar bir direnci (çeliþkiyi) ortaya koymuþtu. Direnç karþý enerji ve mukabiline enerji demekti.

Akan enerjiye karþý onu durduran, durdurmak isteyen enerjiydi. Ezen enerjiye karþý ezilmeye karþý direncini ortaya koyan enerjiydi. Yani otomatiðe baðlanmýþ gibi üstel durumlu enerji (fark) karþý fark enerjisini, bozulan simetriye karþý simetri dengesine doðru bir durumu ortaya koyuyordu.

Yalýtým simetrisi kendisini koruyacak enerjiyle; simetriyi kýrýlmaya götürecek olan daðýlma direncine karþýydý. Ýþte "ben bilinci"; böylesi basit, sade durumdan hareketle giderek öðrenmeyle karmaþýk bir ben bilinciydi. Öznel durum, özel oluþ yalýtým bilincini “can” olarak algýlýyordu.

Neþe; simetri birleþimi olan; sentez olan çekim alaný üzerine konuþlu duyumlardý. Neþe (yalýtýmý-yalýtým bütünü olan bileþim) sürecini, denge farkýn biraz üzerine çýkarýr. Yokuþ yukarý olmanýn direnci baþ gösterir. Hayat, fark dirence karþý; yalýtýmlý süreci; yokuþ yukarý yapan bir maliyetti.

Neþe fark kadar durumla dýþýn çekiciliðiydi. Ölüm (daðýlma-bozulma) yalýtým alanlý bileþimse durumun çekimiydi. Bu nedenle bileþimi veren sentez de dýþa doðru (neþeye doðru) birazcýk bir çekilimleydi. Neþe bileþimden doðuyordu.

Neþeye doðru biraz çekilim simetri eksenini neþe olan pozitif tarafa doðru kýrýp simetriyi bozmakla ileri (git) geri (gel) tersinmelerini yapmakla ayarlanabilir bir durum otomatiði ortaya koyuyordu.

Neþe, ölüm tarafýndaki (daðýlma-çözülme ayrýlma tarafýndaki) simetri ekseni kýrýlmalý bu geçiþme, bu itilme ve git hareketi ile neþe olan kutbun; en zirvesine doðru pik yapmakla yokuþ yukarýydý.

Kaygý; basýncýn çözülme daðýtma yönünde ortaya koyduðu ölümle ya da daðýlma olan durum üzerine konuþlanan duyum algýlayýcýlardý.

Her iki simetri düzlemli duyum; bileþimin korunmasý, en az dýþ dünya iliþkisi olan durumun korunmasý ile kritik durum yönünde rezonansa geliyorlardý. Bu rezonans durum canýn tatlýlýðý, ölümün soðukluðu bilinci olmakla seçme ayýklama kriterinin temel bilinciydi.

Bu simetri içindeki can (neþe), elemden kaçýnacaktý. Elem de kaygýya doðru en az dýþ dünya karýmasýyla olacaktý. Hem dýþa kapanmak, hem dýþa açýlmak; iþte bu çeliþme kýsmen mini minnacýk ta olsa simetriyi kýrýyor; süreci yokuþ yukarý yapýyordu.

Elem kodlamasý simetriyi dýþa açan neþe tarafýna doðru biraz kýracaktý. Neþe de ölümde birleþmeden doðuyordu. Neþe birleþimi ileri sürdüren, bileþimi sürekli kýlmakla süreci dýþa açan kýsým olarak sentezden doðuyordu.

Elem ise sentezi üzerine kývrýk tutan iplik gibi, bir taraftan diðerine diðer taraftan bu tarafa doðru sýký sýký sarýlýp birleþimin yalýtýmýn ölüm tarafýna bozulma daðýlma yapmasýný önleyen bir sentez doðumuydu.

Yani kaygý simetri eksenini neþe tarafý olan birleþme yanýna doðru kýrmakla neþe tarafýnýn yani sürekliliðin pozitifliðini biraz artýrmýþ olan bir kodlamaydý. Süreklilik kaygýlarýn daðýlmaya karþý sýký sýký sarým yaptýðý süreceydi.

Böylece yalýtým (vücut-bütünlük) bir simetriydi. Birleþmeyi veren simetri ekseni iki düzlemden oluþuyordu. Birisi, birleþme yalýtýmýydý. Birisi de birleþmeyle dýþa açan farkýn karþýlanmasýydý.

Yalýtým bilincinin dýþa açýlmasý; fark kadar durumla zorunlu izlenimse ilgi kadarla kiþinin dýþta 1 birim gün eylemiydi. Zorunlu 1 birim gün kritik deðeri kiþinin çevresel izlenimleriyle oyun ve merakýndan da doðuyordu.

Ýþte can veya bencillik; yalýtýmlý bu durumla, kiþisi özel, özgün, bilince sahip hususi bakýþým oluþu ile kiþimiz kritik bir birim gün ekseninde oluyordu. Kiþimiz kritik 1 birim gün etrafýnda merkez çevrimle kendi dýþýndaki benzer ortak özelliklerle rezonansa gelmekle yeni bir özgecil bilinçli sentez; durumdu.

Bu sentez bencil oluþun karþýsýna özgeciliði koymakla, simetrik bir kolektif inþayý ortaya koyuyordu. Kolektif inþacý simetri düzleminin biri bencilliðin özel durumla olmasýydý. Diðer bir simetri düzlemi de bencilliðe karþý özgeciliðin bilinci bir simetri düzlemiydi. Bu ikinci simetri yalýtýmý dýþtan bir inþaydý.

Kiþimiz de bencilliðin bilinci vardý. Ama tekil kiþide sosyal olmadýkça özgeciliðin bilinci yoktu. Kiþi dýþtan kendisi gibi bencilliklerle sentez yaptý. Sentez kritik deðerler rezonansý olan 1 birim gün özel durumu üzerinde, bu özel durumlar merkezli rezonans olmakla; özgecilikti. Kolektiflikti.

Ýþte kiþi bencil potansiyel durumuna göre özgecil kolektif potansiyel durumun fark gerilimi arasýnda bir simetri kýrýlmalarý ve bir simetri dengelemeleri içinde gitmekle inþayý iþlerledir, yaptý.

Bazen sistemi özel duruma doðru götüren sistem kýrýlmalarý ortaya koydu. Bazen de sistemi kolektif duruma doðru götürmekle sistem kýrýlmalý potansiyel gücü harekete geçirdi. Eksen ve eksenin alt üst salýnýmlý belirli bir periyodu sistemin merkeziyi. Sonuçta artý eksi alan toplamý simetrinin boþluk enerji doygunluðu olan sýfýr enerjili durumu veriyordu.



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Ölçü 4
Ölçü 2
Kendisini Kopyalama 1
Ölçü 1
Hemcinslerin Tarihi 6
Hemcinslerin Tarihi 4
Hemcinslerin Tarihi 11
Hemcinslerin Tarihi 14
Totemi Dil 24/ý
Hemcinslerin Tarihi 12

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Asuman [Þiir]
Ayrýlýk Nedir? [Þiir]
Bülbülü Öldürmek [Þiir]
Ne Devletsun Ne Devletlu [Þiir]
Bildin mi? [Þiir]
Yol Yolcudan Habersiz [Þiir]
Köle 3 [Þiir]
Köle 2 [Þiir]
Bildin mi? III [Þiir]
Hata Yapmak [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Emekli eðitimci. 1950 Mucur / Kýrþehir doðumlu.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.