Takva filmi hakkýndaaki yorumumdur kendisi;

 Filmdeki amaç sadelikten ve gerçeklikten uzaklaþmamak olduðundan iþi sýrtlayanlar da yönetmenden çok senarist ve oyuncular olmuþ. Bu durumu eleþtiren olduðu gibi takdir edenler de var ben takdir edenlerdenim.

 Filmin tarzini dusununce yapýmcýlar, her iki kesimin de ve en çok da orta yolcularýn izleyici kitlesini çekmek icin benimsemis diye dusunulebilir, ya da  ticari kaygýlardan uzak gordukleri gibi cikarsiz düþüncelerini gercekci anlatmýþlar da denilebilir tabi. Bu noktada da yeterince cesur bir anlatým üstlenemediði için olumsuz eleþtiri toplamýþ. Oysa hayat siyah ya da beyazda sabitlenmekten çok arasýndaki geçiþ süreci ve yaþattýðý karmaþalardýr. Yani ben yine takdir edenlerdenim :)

Filmin sanatsal tarafý; var olaný olduðu gibi gösterip yoruma açýk býrakmasý. Dikkat çekilmek istenen birkaç kesit: “Vakit” okuyor ve dukkaninda  “Ataturk ” portresi var, ayni kisi yaninda calisan Muharrem’e din isleriyle ugrassin diye once gunluk izin vermeyi kabul edip ona saygi duyarken sonra bir sahnede de ”durzu” diye hakaret ediyor. Muharrem efendi 3 milyarlik mali 9 milyara satti diye onu tebrik ediyor, “firsatlari degerlendirmek gerek dinimiz de boyle emreder” diyor. Ha bir de Muharrem’e  yardim icin ise aldigi uzun sacli arkadasin saclarini kestirtiyor. Bu karakter “gelenekci  dindar” esnaf profilini cok guzel tasfirlemis.

  Peki filmde nasil iki kesim de hosnut ediliyor. En kolay yolla, kapilar acik birakilmis. Birisi vakit okuyan da Ataturku sahipleniyor gorunuyor, sahtekar bunlar diye yorumlarken bir digeri yine ayni sahneyi “iste vakit okuyan antikemalist degildir,” ornegi olarak yorumlayabilir. Benzer sahneler zikir cekerken kendilerinden gecen insanlar, kizinin ilaciniz diye seyhe sundugu bira mi serbet mi oldugu belli olmayan sahnede ve tabiî ki Isra süresi 81. ayetle  baslayip, Nazim Hikmet Ran’in siiriyle sona ermesinde de vardi.

   Simdi Muharrem’in ruh hali ise anlatilmak istenen esas konu. Filmden hic zevk almayanlar Muharremi gereksiz bir kisilik goruyor irdelemiyor, bunlar genelde dalgaci tayfa genclik :) Biraz daha dikkatli izleyince Muharremin kendisinin de ozetledigi uzere           “Sadece iyi bir insan olmak isteyen, ice donuk, kurnazlik yapmayan ya da yapamayan ve inancli bir insan” filmi basindan sonuna kadar bir butun olarak ele alip ne olabilir bu filmdeki mesaj diye dusundugumuzde de bence odaklanmak gereken 4 temel nokta var baslangicta ki ayet yani “"Deðiþmeyen gerçek geldi, sahte ve tutarsýz olan yýkýlýp gitti; zaten sahte ve tutarsýz olan er geç yýkýlýp gitmek zorundadýr!" la baþlayýp bu ayetin üzerine Ya ölü yýldýzlara götürecegiz hayatý/ya da dünyamýza inecek ölüm" le bitiriyor. Bu sonuca ulaþýrken de Muharem’in saf temiz inancýný sýradan ve merdum guriz haliyle yasarken, topluma ve hayatin icinden cikilmaz sorunlarina girdikce karmasalarinin ve dunyaya inen olumu.Filmde buraya kadar yaþanan buhranlar çok gerekçi ve yerinde olmuþ ancak karamsarlik daha agir basmis ve

unutulan çok önemli bir gerçek var “Bu kapý, umitsizlik kapisi degildir”