“ Kitap çýkarmak için büyük bir yayýnevi arýyorsanýz ve “KÝTAP ÇIKARMAKTAN ÇOK, TANITIM ÖNEMLÝ” diyorsanýz doðru adrese geldiniz.”
Bildik bir yayýn evinin ve daha nicelerinin yaptýklarý ilandan sadece bir bölümdür yazdýðým.


Bu piyasada genelde popülist yazar ve þairleri görmek canýmý yakýyor. Dahasý eline kalem alan herkesin kendini yazar-þair zannetmesi. Ýþin en kötü yaný ise bu kiþilerin büyük bir çoðunun yaptýðýndan bir haber kendilerini çok iyi zannetmeleri. Buna en çokta iþte böyle yayýn evleri sebep oluyor. Zannediyorlar ki satacak kitaplarý, zannediyorlar ki okunacak. Dönüp baksalar ilk önce, bakalým kütüphanelerinde kaç tane yazdýklarý gibi bir eser var ve baksalar kitapçýlara kendi eserleri gibileri hala bilmem kaçýncý basýmda mý?


Her þeyden öte Edebiyat adýna hepimiz zamanýn neresindeyiz bilirler mi? Edebi yaþamýn içinde olan genel unsurlar nelerdir haberleri var mý?
Haddim mi bilmem ama yine de bu konularý açmak istiyorum. Ýyi ki güzel yazan yazarlarýmýz var(mýþ) ve iyi ki de öðreniyorum.


Yazýlý basýnýn daðýtýmý, pazarlanmasý ve reklâm payý, dolayýsý ile tirajlarýna baðlý etkileri. Edebiyat aydýnlarýnýn, araþtýrmacýlarýnýn etkin varlýklarý ve devlet-edebiyat dünyasý arasýndaki etkileri. En küçüðünden en büyüðüne yazar ve þair camiasý, kalemlerin gücü. Kendilerini aþýp devlet ve devir üzerinde gösterebildikleri marjinal etkinlikleri.


Ortaya çýkan eserin, dili, hitabý ve imlasý, konusu - ana fikri, mesajý, yorumlarý ve yine mekân ve zamana baðlý olarak sosyal ve milli kültürdeki deðiþimleri yansýtmasý, bunlara karþý duruþu, illa ki orijinalliði çok önemlidir.


Yazar, edebi hayatý, yazarlýk ile geçinip geçinemediði, karakteri, saðlýðý hatta ve hatta etnik deðiþimleri, fikirleri ve özel yaþamý, içinde bulunduðu mekân ve zamana baðlý olarak eserlerine yansýmakta, eserlerinin güncelliðini ve kalitesini deðiþtirmektedir.


Toplum, sosyal birliktelikten meydana gelen olgular bütünüdür. Aileden, þehre kadar, iþçiden fabrikatöre kadar ve bu gruplarýn üretim ve tüketim gücü ile birlikte iç ve dýþ siyasi oluþumlar. Bunlarýn toplumsal kültür üzerindeki yapýcý ve yýkýcý baskýlarý ve etkin þekilde kurulmuþ iletiþim aðlarý ( ki günümüzde edebi yaþam adýna çok önemlidir).


Okur, ne kadar konu olur açýkçasý düþünmekteyim. Okuyucu topluluklarý: Daha çok para ile satýn alarak okuyanlar, kütüphanelerin etkinliðini tam bilmemek ile birlikte, internet üzerinde ki okur kitlesinin de yadsýnmamasý gerektiðini düþünüyorum. Diðer taraftan Edebi eserlerin konusunun güncelliði de okur üzerinde etkisi çok büyüktür.


Milli varlýðýn, tarihsel, toplumsal geliþme süreci içinde yarattýðý bütün maddi ve manevi deðerler ile bunlarý yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanýlan, insanýn doðal ve toplumsal çevresine egemenliðinin ölçüsünü gösteren araçlarýn bütünüdür kültür. Edebi anlamda, bu kavramýn yansýmasý olarak, sosyal edinimler, sosyal kabuller, deðerler, alýþkanlýklar ve toplumsal davranýþ biçimleri olarak düþünülmelidir. Bu oluþumlarýn tek tek yazar tarafýndan iyi algýlanmasý, zamana, mekâna baðlý kalarak iyi araþtýrýlmasý ve aktarýlmasý gerekmektedir.


Edebi esere yansýyan, sosyal birimler ve dilimler arasýndaki deðiþimler, aldýklarý etkilerdir kültürel etkileþim/deðiþim... Bu deðiþim ve etkilerin olumlu - olumsuz yönleri. Yazarýn ve eserin bu sistem içindeki yapýcý ve yýkýcý rolü çok önemlidir...


Telif haklarý ve ücreti, reklâm ücretleri, baský-dizgi masraflarý, bunlarý etkileyen yan fiyat dalgalanmalarý (kâðýt gibi) . Ýmza günleri, fuarlar, ilanlar v.s… Edebiyat yaþamýnýn basýn ve yayýn ayaðýdýr bunlar.


Edebi yaþamýn içinde olan eserlerden hiçbiri ve yazarlar asla zamandan soyutlanamazlar. En büyük besin kanalý ve can damarýdýr zaman. Düzyazýnýn anaçlýðýnda beslediði eserler, hatta bireysel eser olarak düþünülen þiirler bile zamanýn sosyal kabullerini ve dalgalanmalarýný yansýtmak zorundadýr. Bu ana temalar ilmek ilmek iþlenmelidir satýr aralarýna.


Günümüzde ki özellikle 1960’lý yýllardan sonra ortaya çýkan yazar-þair enflasyonuyla sanýrým bazý detaylarýn suyunu çýkarttýk. Bunu yaparken neler hayal etmiþ olsak da kendimizi aþamadýktan sonra gücümüz sadece zamaný kalbinden vurmaya yetti. Siyasi çekinceler, kiþisel bencillikler ya da tam tersi iyi, etkin ve sivri kalemlerim köþeye çekilmesi, sindirilmesi… Bence bu suçta hepimizin parmak izi var.


Eski kitaplardan aldýðým sýcaklýðý þimdikilerden alamýyorum, sanýrým zamanýn gereðini yaþýyorum.


Zamanýn ruhunu söndürdük ve kalbini yaraladýk, bize meme vermiyor, ak sütüyle beslemiyor artýk. Gözümüze, gönlümüze su yerine kan serpiyor. Hem Edebiyat adýna kendisi kanýyor hem de bizi kanatýyor. Zamaný yakalamak þöyle dursun, eski özenticiliði ve eskiye yeni kýlýf uydurmanýn ötesine geçemeyen Edebi Yaþam, sosyal kabullerin ve Edebiyat Dünyasýnýn gerisine düþürülmüþ, ya pasifize olmuþ ya da bazý zümrelere ve oyunlara alet olarak yol bulmuþtur.


Ya edebiyatý edebiyle yapalým ya da zamaný yaralamaktan vazgeçelim. Gelecek kuþaklar yazdýklarýmýzdan ne alacaklar acaba, içinde yaþadýðýmýz toplum ve kültüre edebi sanat olarak ne verebiliyoruz? Kaç kere düþünüp, kaç gece baþýmýzý yastýða rahat koyduk ve uyuduk? Yoksa ellerimizle sosyal kabullerimizin yok etmeye baþlayarak milli varlýðýmýzý hatta ve hatta tamamen toplumsal özelliklerimizi(ýrk) asimile edebileceðimizin farkýnda deðil miyiz acaba?


Sanatsal deðerlerin kargaþa ve edebi terör için var olmasý mümkün mü? Edebi eserler mevcut sosyal ve ilmi kabulleri birleþtirip, bütünleþtirici olamýyor ve zamaný en canlý þekilde yaþatamýyor ise gün ortasýnda gölgesiz ve çýplak kalmýþsak, elimizdeki eserin, zamaný kalbinden yaralayan bir silahtan öte nedir ki hükmü?


Edebiyatý zaman içinde ilim olarak almamaktan ve sanatýn kollarýný kýrýp yem yapmaktan ötürüdür bunlar. Her yiðidin harcý deðildir yazmak, okumak ve anlamak. Bizler ki daha ana fikir çözümlemesini bilemeyen, edebi eserin yorumlamasýndan bir haber olan (gerçek yorumcu anlamýnda) edebiyatýn zavallý bebekleri, ahkâm kesmek neyimize. Neyimize zamaný kalbinden vurmak? Bu daðlarý bizler yaratmadýk


Yüreðimin sesi olarak tek temennimi, Sait Faik Abasýyanýk’ýn sözleriyle bitirmek istiyorum.


“ Bu böyle bin dokuz yüz bilmem kaça kadar sürüp gidecektir. Ve yine bin dokuz yüz bilmem kaçta kitap bastýrmak, yazý yazmak takatinden mahrum nallarý dikeceksinizdir. Ve yine bin dokuz yüz bilmem kaçta sizi kimseler hatýrlamayacaktýr. Yaþasýn Edebiyat! “*

__ Zamanýn kalbini sarmak istiyorum.




Habibe Aðaçdelen



*(Sait Faik Abasýyanýk 13.Aralýk.1944 )