Atatürk, öðretmenlere önem verirdi; Türkiye'ye, Türk insanýna onlarýn þekil vereceðine ve onlar sayesinde muasýr medeniyet seviyesine ulaþýlacaðýna inanýrdý. Öðretmenler hakkýnda aþaðýdaki sözleri, bu görüþümüzü doðrulamaktadýr.

BAÞÖÐRETMEN ATATÜRK DÝYOR KÝ:
• Dünyanýn her tarafýnda öðretmenler insan topluluðunun en özverili ve saygýdeðer unsurlarýdýr.01. 03. 1923.
• Yeni kuþak, en büyük cumhuriyetçilik dersini bu günkü öðretmenler topluluðundan ve onlarýn yetiþtirecekleri öðretmenlerden alacaktýr.(1924)
• Öðretmenler!… Cumhuriyet, fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek seciyeli muhafýzlar ister. Yeni nesli bu nitelik ve kabiliyette yetiþtirmek sizin elinizdedir. 25.08.1924, Öðretmenler Birliði Kongresi Üyelerine.
• Öðretmenler; Yeni nesli, Cumhuriyetin fedakâr öðretmen ve eðitimcilerini, sizler yetiþtireceksiniz ve yeni nesil, sizin eseriniz olacaktýr…25.08.1924, Öðretmenler Birliði Kongresi Üyelerine.
• Öðretmenler! Erkek ve kýz çocuklarýmýzýn, ayný suretle bütün tahsil derecelerindeki talim ve terbiyelerinin pratik olmasý mühimdir. Memleket evlâdý, her öðrenim aþamasýnda ekonomik hayatta verimli, etkili ve baþarýlý olacak surette donatýlmalýdýr. 25.08.1924, Öðretmenler Birliði Kongresi Üyelerine.
• Cumhuriyet sizden “fikri hür, vicdaný hür, irfaný hür” nesiller ister. 25.081924, Öðretmenler Birliði Kongresi Üyelerine.
• Sizin baþarýnýz, Cumhuriyetin baþarýsý olacaktýr.
• Milletleri kurtaranlar yalnýz ve ancak öðretmenlerdir. Öðretmenden, eðiticiden mahrum bir millet henüz millet namýný almak yeteneðini elde edememiþtir. Ona basit bir kütle denir, millet denmez. 14.10.1925, Ýzmir Erkek Öðretmen Okulunda.
• Öðretmenler her fýrsattan istifade ederek halka koþmalý, halk ile beraber olmalý ve halk, öðretmenin çocuða yalnýz alfabe okutur bir varlýktan ibaret olmayacaðýný anlamalýdýr. 07.071927, Dolmabahçe Sarayý, Ýstanbul Öðretmenler Heyetine Demeç.
• Öðretmenler; yeni nesli Cumhuriyetin fedakar öðretmen ve eðitimcileri sizler yetiþtireceksiniz, yeni nesil, sizin eseriniz olacaktýr. Eserin kýymeti, sizin becerinizin ve fedakarlýðýnýzýn derecesiyle orantýlý olacaktýr. Cumhuriyet: fikren, ilmen, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek karakterli muhafýzlar ister. Yeni nesli, bu özellik ve yetenekte yetiþtirmek sizin elinizdedir.
• Öðretmenler! Erkek ve kýz çocuklarýmýzýn, ayný þekilde bütün öðretim basamaklarýndaki eðitimleri uygulamalý olmalýdýr. Yurt evladý, her öðrenim basamaðýnda, ekonomik hayatta baþarýlý, iz býrakan, eser sahibi olacak þekilde bilgilerle donatýlmalýdýr. Ulusal ahlâkýmýz, çaðdaþ esaslarla ve hür fikirlerle artýrýlmalý ve takviye olunmalýdýr. Bu çok mühimdir, bilhassa nazarý dikkatinizi çekerim….Sizin baþarýnýz Cumhuriyetin baþarýsý olacaktýr.
• Arkadaþlar! yeni Türkiye’nin birkaç yýla sýðdýrdýðý askeri, siyasi, idari inkýlâplar sizin, sayýn öðretmenler, sizin sosyal ve fikri inkýlâptaki baþarýnýzla pekiþtirilecektir. Hiçbir zaman hatýrlarýnýzdan çýkmasýn ki, Cumhuriyet sizden “fikri hür, vicdaný hür, irfaný hür “nesiller ister. (1924, Ankara) (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, C. II, s. 178 -179)
• Okullarda öðretim vazifesinin güvenilebilir ellere teslimini, ülke çocuðunun, o görevi kendine hem bir meslek, hem bir ülkü sayacak üstün ve saygý deðer öðretmenler tarafýndan yetiþtirilmesini saðlamak için öðretmenlik, diðer serbest ve yüksek meslekler gibi, aþama aþama ilerlemeye ve her halde zenginlik saðlamaya uygun bir meslek haline getirilmelidir. Dünyanýn her tarafýnda öðretmenler, insan toplumunun en öz verili ve saygý deðer unsurlarýdýr. (1923, Ankara) (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, C. I, s. 317)
• Ulusa gideceði yolu gösterirken dünyanýn her türlü ilminden, keþiflerinden, geliþmelerinden yararlanalým, ama unutmayalým ki, asýl temeli kendi içimizden çýkarmak zorundayýz. (1923, Konya) (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, C. II, s. 145)
• Uluslarý kurtaranlar yalnýz ve ancak öðretmenlerdir. Öðretmenden, eðiticiden yoksun bir ulus henüz ulus adýný almak yeteneðini kazanmamýþtýr. Ona basit bir kitle denir, ulus denemez. Bir kitle ulus olabilmek için mutlaka eðiticilere, öðretmenlere gereksinim duyar. (1925, Ýzmir) (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, C. II, Ankara, s. 243)
• Öðrenci ne yaþta ve sýnýfta olursa olsun, onlara geleceðin büyükleri gözüyle bakacak ve öyle davranacaksýn.(1930)
• Uydurma öyküler ve boþ düþünceler kafalardan tamamen çýkarýlacaktýr. Onlar çýkarýlmadýkça beyinlere gerçeðin nurlarýný sokmak olanaksýzdýr. (1925, Kastamonu) (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, C. II, s. 224)
• Eski hocalar nasýl dini esastan egemen olmuþlarsa öðretmenler de bilim esasýndan kazanmaya baþladýklarý egemenliði sonuçlandýrsýnlar. Bununla öðretmenlik mesleði gerçek yücelme devrine dahil olacaktýr.
• Öðretmenler her fýrsattan istifade ederek halka koþmalý, halk ile beraber olmalý ve halk, öðretmenin çocuða yalnýz alfabe okutur bir varlýktan ibaret olmayacaðýný anlamalýdýr. (1927, Ýstanbul) (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, C. II, 1997, s. 266)
• Bahçesinde çiçek yetiþtiren adam çiçekten bir þey bekler mi? Adam yetiþtiren adam da, çiçek yetiþtirendeki hislerle hareket edebilmelidir. Ancak bu þekilde düþünen ve çalýþan adamlardýr ki memleketlerine ve milletlerine ve bunlarýn geleceklerine faydalý olabilirler. Bir adam ki, memleketin ve milletin saadetini düþünmekten daha fazla kendini düþünür, o adamýn deðeri ikinci derecededir.
• En mesut olanlar, hizmetlerinin bütün nesillerce meçhul kalmasýný tercih edecek karakterde bulunanlardýr. Herkesin kendine göre bir zevki vardýr. Kimi bahçe ile meþgul olmak, güzel çiçekler yetiþtirmek ister. Bazý insanlar da adam yetiþtirmekten hoþlanýr.
• Öðretmenler! Cumhuriyet, fikren, bilimsel, fennen, bedenen kuvvetli ve yüksek sicilli korucular ister. Yeni kuþaðý bu nitelik ve yetenekte yetiþtirmek sizin elinizdedir. 25.08.1924, Öðretmenler Birliði Kongresi Üyelerine.
• Öðretmenler; Yeni nesli, Cumhuriyetin fedakâr öðretmen ve eðitimcilerini, sizler yetiþtireceksiniz ve yeni nesil, sizin eseriniz olacaktýr… 25.08.1924, Öðretmenler Birliði Kongresi Üyelerine.
• Öðretmenler! Erkek ve kýz çocuklarýmýzýn, ayný suretle bütün tahsil derecelerindeki talim ve terbiyelerinin pratik olmasý mühimdir. Ülke çocuðu, her öðrenim aþamasýnda ekonomik yaþamda verimli, etkili ve baþarýlý olacak surette donatýlmalýdýr. 25.08.1924, Öðretmenler Birliði Kongresi Üyelerine.
• Cumhuriyet sizden “fikri hür, vicdaný hür, irfaný hür” nesiller ister. 25.081924, Muallimler Birliði Kongresi Üyelerine.
• Sizin baþarýnýz, Cumhuriyetin baþarýsý olacaktýr. 25.08.1924, Öðretmenler Birliði Üyelerine.
• Uluslarý kurtaranlar yalnýz ve ancak öðretmenlerdir. Öðretmenden, eðiticiden mahrum bir Öðrenci her ne yaþta ve sýnýfta olursa olsun, onlara geleceðin büyükleri gözüyle bakacak ve öyle davranacaksýn. (1930)
• Dünyanýn her tarafýnda öðretmenler insan topluluðunun en fedakar ve saygýdeðer unsurlarýdýr. 01. 03. 1923.
• Yeni kuþak; en büyük Cumhuriyetçilik dersini bugünkü öðretmenler topluluðundan ve onlarýn yetiþtirecekleri öðretmenlerden alacaktýr. (Utkan Kocatürk, Atatürk’ün Fikir ve Düþünceleri, Atatürk Araþtýrma Merkezi, Ankara, s.129)
• Öðretmenler her fýrsattan istifade ederek halka koþmalý, halk ile beraber olmalý ve halk, öðretmenin çocuða yalnýz alfabe okutur bir varlýktan ibaret olmayacaðýný anlamalýdýr. 07.071927, Dolmabahçe Sarayý, Öðretmenler Heyetine Demeç.
Derleyen: Ömer Faruk Hüsmüllü