Bir toplumun millet olabilmesi için bir kýsým hususiyetlere malik olmasý gerekir.Her þeyden önce dil,din,ahlâk,coðrafya ve ülkü birliði lâzýmdýr.Örfler,âdetler,gelenek ve görenekler milleti meydana getiren kültür müesseseleridir.
     Milletlerin ortak millî vicdanlarý olur.Bu vicdan,önce millet,sonra fert menfaatlerini gözetir.Millî menfaatler her türlü þahsî çýkarýn fevkindedir.Milleti oluþturan þahýslar millî dayanýþma içerisindedir.Bu dayanýþmanýn gücü devletlerin saðlam temeller üzerine oturmasýný saðlar.
     Devleti oluþturan fertler,normal zamanlarda sýradan ve daðýnýk görünse de zor dönemlerde sýmsýký kenetlenirler.Ýþte bu kenetlenmeyi saðlayan millî vicdandýr.Normal zamanlarda sýradan kalabalýk görünümü veren milletler,yeri ve zamaný gelince tek yürek olmasýný bilirler.Bunun en güzel örneklerini yüce milletimiz defalarca göstermiþtir.
     Türk milleti savaþçý bir ruha sahiptir.Daha doðrusu azgýn düþmanlarýmýz bu ruhu þekillendirmiþtir.Milletimizi teþkil eden fertler, tehlike anlarýnda tek yürek olarak kahramanlýklarýný ve fedakârlýklarýný göstermiþlerdir.Millî Kurtuluþ Savaþý’mýzýn zaferle neticelenmesi askerimizin ve onlara olaðanüstü destek veren milletimizin sayesindedir.Bu müstesna zaman diliminde tüm vatandaþlarýmýz dayanýþmanýn en güzel örneðini vermiþlerdir.Toplumun tüm fertleri imkânlar ölçüsünde bu çetin mücadeleye katkýda bulunmuþlardýr.Demek ki zor zamanlarda tek millet,tek yürek olmasýný çok iyi biliyoruz.Bu da kemalâta erdiðimizin göstergesidir.
     Türklük ve Müslümanlýk bizleri birbirimize baðlýyor.Fakat bugün baðýmsýz Türk Cumhuriyetlerine gereken yakýnlýðý göstermiyoruz.Oysa onlar da bizim soydaþlarýmýzdýr.Onlarla ayný ruhu taþýyoruz.Bu hususta Ziya Gökalp’in millet adlý þiirine kulak vermemiz gerekiyor:
     “Sorma bana oymaðýmý,Boy’umu…
     Beþ bin yýldýr millet gibi yaþarým,
     Sorma bana ailemi,soyumu…
     Soyum Türklük,soy büyüðüm hünkârým…

     Süngü beni ayýrsa da vahdetimi unutmam,
     Dilde,dinde müþterekiz,hep gelmiþiz bir bilden
     Devletimin kaygusuyla milletimi unutmam,
     Anadolu bir iç ildir,ayrýlamaz dýþ ilden…

     Deme bana,Oðuz.Kayý,Osmanlý…
     Türk’üm,bu ad her unvandan üstündür…
     Yoktur Özbek,Nogay,Kýrgýz,Kazanlý,
     Türk Milleti bir bölünmez bütündür…

     Gök,Ay,Yýldýz,Dað ve Deniz Hanlar bütün ölmüþler,
     Yalnýz biri Gün Han kalmýþ altun yayý elinde
     Baktý,dedi Moskof’la Çin Türk kavmini bölmüþler,
     Artýk onlar hür olacak Rus ilinde ve Çin’de…

     Her ülkede Türk bir devlet yapacak;
     Fakat bunlar birleþecek nihayet…
     Hep bir dille ayný dine tapacak,
     Olacak tek harsa mâlik bir Millet!

     Ey Türkoðlu,artýk ne ben,ne sen,ne o,bir þey yok!...
     Uluslar yok,uruklar yok,ancak büyük Turan var…
     Siyasette þirk olamaz,ayrýca Han ve Bey yok…
     Türk rûhunda yalnýz bir il,yalnýz bir tek Ýlhan var.”
     Ziya Gökalp’in bu güzel ve manalý þiiri günümüz Türk insanýna sanki bir vasiyetti.Fakat bu vasiyetnameye henüz itibar ettiðimiz söylenemez.Çünkü üç yüz milyonluk Türk âlemine “abi” olamadýk.Bu nimeti elimizin tersiyle geri çevirdik. Umarým bu hep böyle sürüp gitmez;iþ iþten geçmeden yanlýþtan tez döneriz.
     e-mektup: mnihatmalkoc@hotmail.com