Ýnsaný diðer varlýklardan ayýran,onun düþünme ve idrak edebilme kabiliyetidir.Bunun dýþýnda,öteki canlýlardan çok fazla bir farkýmýz yoktur.Hatta benzerliklerimiz,farklýlýklarýmýzdan daha çoktur.Hayvanlardan ayrýlan en bariz yönümüz,sorumluluk duygusuna sahip olmamýzdýr.Öteki canlýlar sezgiyle hayatlarýný yönlendirirken insanlar mantýk çerçevesinde hareket ederler.Akýl nimeti sayesinde faaliyetlerimizi þuurlu yaparýz.
     Allah,insaný belli bir kader çizgisinde yaratmýþtýr.Doðumdan ölüm anýna kadar,baþýmýza gelecek olan hadiseler,levh-i mahfuzda yazýlýdýr.Fakat biz onlardan haberdar deðiliz.Bir saat sonra neler yaþayacaðýmýzý bilemeyiz.Gelecek günler için harýl harýl planlar yaparýz.Oysa her þey evvelden planlanmýþtýr.Bu durum bizim sorumluluðumuzu ortadan kaldýrmaz.Vesileleri kendi cüzi irademizle ortaya koyuyoruz.
     Hayatýmýz hep niyetler üzerine kuruludur.Her daim bir þeyler yapmak için niyetler ederiz.Yaptýðýmýz iþleri belli amaçlar uðruna gerçekleþtiririz.Ýslâm inancýna göre niyetler çok önemlidir.Yapýlan iþler, kiþinin niyetine göre ehemmiyet kazanýr.Niyet hususunda yüce Rabbimiz þöyle buyuruyor: “Göklerde ne var,yerde ne varsa hepsi Allah’ýndýr.Siz içinizde olaný açýklasanýz da,saklasanýz da,Allah onu bilir ve onunla sizi hesaba çeker.(Sonra da ameline ve niyetine göre) dilediðinin günahýný baðýþlar,dilediðine azap verir.Allah’ýn kudreti her þeye yeter.”(Bakara S.284.Ayet)
     Allahü Tealâ,insanlarýn yaptýklarýný da,yapmak istediklerini de,neyi niçin yaptýðýný da en iyi bilendir.O içimizden geçenleri de bilmeye gücü yetendir.Hâl ve hareketlerimizde Allah rýzasýný gözetmeliyiz.Gösteriþ için yapýlan ibadetlerin Allah katýnda hiçbir kýymeti yoktur.Her iþimizde samimiyeti esas almalýyýz.Baþkalarýna hoþ görünmek,riyakârlýk ve hodkâmlýk amellerin en büyük düþmanýdýr.
     Bazý insanlar çok ibadet yapmalarýna raðmen,niyetleri salih olmadýðý için amellerinin kendilerine faydasý olmaz.Bazýlarý da az ama ihlaslý ibadetleriyle cennete gitmeye hak kazanýrlar.Bu misal,niyetin önemini gösteriyor bizlere.Bununla ilgili olarak Resulullah Efendimizin çok mühim bir hadis-i þerifi mevcuttur: “Muhakkak ameller(her türlü iþler) ancak niyetlere göre deðer kazanýr.Ve þüphesiz her insan,(neye niyet etmiþse,kendisine) ancak niyet ettiði þeyin karþýlýðý vardýr.Bu hâle göre kimin hicreti(teveccüh ve hedefi) Allah’a ve Resulüne ise onun hicreti(göçü) Allah’a ve Resulünedir.Ve kimin hicreti elde etmek istediði bir dünya malýna veya evlenmek istediði bir kadýna ise bunlarýn göçü de elde etmek istedikleri þeyedir.”
     Yukarýda zikrettiðimiz hadis,niyetin dinimizce ne kadar ciddi bir mesele olduðunu tüm çýplaklýðýyla gözler önüne seriyor.Niyetsiz yapýlan iþler,iradesiz iþler sýnýfýna girer.Fiiliyata intikal etmeyen niyetlerin bir önemi yoktur.Niyetler davranýþ hâline dönüþünce günah veya sevapla karþýlýk bulurlar.Niyetsiz yapýlan amellerin bir deðeri yoktur.Meselâ niyetsiz namaz kýlýnmaz,oruç tutulmaz,hac farizasý yerine getirilemez.Þayet bu hâliyle yapýlsalar bile Allah katýnda ibadet hükmü taþýmazlar.Bunlarda niyet etmek farzdýr.
     Bir insan çok fakir olsa,zengin olmasý hâlinde Allah yolunda tasadduk edeceðini düþünse,onun niyetinin halisliði,bu düþüncesini ibadet hükmüne dönüþtürür.Allah ona,o iþi yapmýþ gibi sevap yazar.Tabiki bunun aksi de geçerlidir.Bunun yanýnda,muamelâtla alâkalý iþlerde niyet,ibadetlerdeki niyet kadar mühim deðildir.Ne mutlu halis niyetle salih amel iþleyenlere!...

e-mektup: mnihatmalkoc@hotmail.com