Çoðu zaman, eðlenmek için tayfalar,
Eðrimli sularda kayan gemiyi izleyen
Açýk deniz kuþlarýný, o dingin yol arkadaþlarýný,
O koca koca Albatroslarý tutarlar.

Daha güverteye koyar koymaz oncaðýzlarý,
Göklerin o krallarý, beceriksiz ve onursuzca,
Geniþ ak kanatlarýný sarkýtýrlar aymazca
Sürüklenen kürekler gibi yanlarýnda.

Ne kadar da sarsak ve bezgindir o kanatlý gezgin!
O uçan güzel, þimdi ne kadar da gülünç ve çirkin!
Kimi yanan piposuyla gagasýný dürtükler
Kimisi uçan paytaða öykünür aksak yürüyerek!

Ýþte, o yüce bulutlar prensine benzer Ozän,
Fýrtýnayla sarmaþ dolaþ, okçuyu umursamayan,
Yeryüzüne sürgün, baðrýþ ve çaðrýþlar arasýnda,
Engeller adým atmasýný o devden kanatlarý.

(Kötülük Çiçekleri, Charles Baudelaire)



NOT: 1) Charles Baudelaire (1821-1867), yaþadýðý devirde görmezden gelinmeye çalýþýlmýþ, aþaðýlanmýþ, anlaþýlamamýþ, Fransýz toplumunca lanetlenmiþ ozanlardandýr. Oysa, asýl lanetlenmesi gereken Fransýz toplumunun ta kendisiydi. Zaten Baudelaire de bunu yapmýþ, onlarýn pisliklerini, suratlarýnýn tam ortasýna yapýþtýrmýþtýr.

“Kötülük Çiçekleri” isimli þiir kitabýyla ünlenen Baudelaire için “Ozan” sýradan insanlardan çok farklý, deðiþik bir düzlemde yaþayan, uçsuz bucaksýz tinsel okyanuslarda, çok arý, çok üst yüksekliklerde gönlünce uçan, fýrtýnalarla sarmaþ dolaþ ve yýldýrýmlara gülüp geçen, o açýk denizlerin korku nedir bilmeyen Albatros kuþu gibidir.

Ancak, yere konduðunda kanat geniþliði 3.5 metreye kadar ulaþan Albatros, o büyük kanatlarýný toplayamadan paytak paytak yerde sürüklenir, adeta komik ve beceriksiz bir yaratýða dönüþür. Ýþte Ozan, insanlarýn küçük kavgalarý, baðýrýþlar, çaðýrýþlar, hengame içinde, yeryüzüne yabancý, lanetli topraklar üzerine sürgün edilmiþ bir mahkum gibidir. Kuþkusuz burada gerçek ozandan söz ediyoruz, çalakalem þiir yazan tatlý su kazlarýndan deðil !

NOT: 2) 1857 basýmý özgün Fransýzca metinde Baudelaire “ozan” sözcüðünü büyük harfle ve “e” harfi üzerinde iki noktayla, “poëte” þeklinde yazmýþtýr. Oysa, artýk çaðdaþ Fransýzca’ da bu sözcük solyatýk imleçle “poète” þeklinde yazýlmaktadýr. Bu nedenle, eserin yeni basýmlarýnda yayýnevleri bu sözcüðü yeni yazýlýma göre düzeltmiþlerdir.

Ýyi de, sözcüðün yazýlýmý deðiþse bile Baudelaire’in özgün yazým þekline saygý gösterilmesi gerekirdi, veya, en azýndan dipnotla bir açýklama konabilirdi, diye düþünüyorum. Çünkü o iki nokta sanki ozan sözcüðünün üstüne konmuþ bir taç gibi durur. Victor Hugo da dilbilgisi kurallarýnýn deðiþmesine aldýrmadan bu sözcüðü “poëte” olarak iki noktayla yazmayý ýsrarla sürdürmüþtür.

Bu konuda, 16.03.2011de Fransýz Akademisine bir yazý gönderdim. 21.03.2011de verdikleri yanýtta bana þu an geçerli olan dilbilgisi kurallarýndan söz ettiler. Oysa, söz konusu olan dilbilgisi kurallarý deðil, Baudelaire’in özgün yazýlýmýnýn, de facto, deðiþtirilmesiydi. Fransýz akademisine aslýnda þunu demem gerekirdi: “Quand on est con, on est con! Et vous êtes tous des fadas!” Aksi olsa zaten Sarkozy gibi bir hödüðü baþkan seçmezlerdi. Bu da herhalde onlarýn ileri demokrasi ve ileri edebiyat anlayýþý olmalý ! Ýþte bu nedenle, þiirdeki özgün yazýlýmý deðiþtiren zihniyeti protesto etmek amacýyla ozan sözcüðünü iki nokta ile yazdým. (Fransýzcadan çeviri: HCD)