Ömer AKÞAHAN

Ýnternet sitelerinde yazý kaleme alanlarýn Türkçe yazým kurallarýna ne derece uyduklarý konusunda araþtýrma yapýlsa hemen her gün sayfalarca yazý çýkardý ortaya.

Yazma isteði kiþisel birikimle yakýndan ilgilidir. Olaylara karþý duyarlý olan ve bunu yazýyla dile getirmek isteyen herkesin en doðal hakkýdýr yazmak. Bunu yaparken kullandýðý dili de en azýndan kendisi denetleyebilir olmalý diye düþünüyorum. Çünkü internet sitelerinde yayýmlanan yazýlarda dil denetimi yapabilecek editör bulunmuyor. Hatta þu yazý yayýmlansýn þu yayýmlanmasýn diyecek bir yayýn kurulu birkaç site dýþýnda pek yok.

Bu durumu bilen ve edebiyat sitelerinde yazý, þiir, öykü okumak isteyen ama yazý diline de önem veren benim gibiler ne yapsýn? Alýn iþte size küçük bir örnek:

“Bu mantýða göre; ev olacak bir kere: içi iyi döþenmiþ olacak, trende uygun seçimler yapýlmýþ ve mutlaka güncel tutulmuþ bir mekan olacak bu ev dediðimiz yer.” (*)

Yukarýdaki tümcede koyulaþtýrdýðým sözcüðü ele alalým önceleyin.

(‘trende uygun’)

Ýngilizce olan bu sözcük yerine Türkçe ‘eðilim’ kullanýlarak ‘eðilime uygun’ dense daha anlaþýlýr olamaz mý?

Peki, ‘Trende uygun oturur musunuz?’ desem, ne anlarsýnýz? Görüldüðü gibi tren sözcüðüne –de eki geldiðinde nasýl da anlam deðiþiveriyor.

Eðilim güzel bir sözcük; hem anlaþýlýr hem de ses olarak kulaða hoþ geliyor. Yazarlýða soyunan herkes yazdýðýnýn nereye varacaðýný kestirebilmeli. Yoksa bu tür yazým yanlýþlarýna düþer ki, bu da ciddi okurlarýn o yazýlardan uzaklaþmasýna neden olur.

Yine yukarýdaki tümcede yazar, iki noktadan sonraki sözcüðü küçük harfle baþlamýþ ki bu da bir baþka yazým hatasý.

Örnek olarak ele aldýðýmýz tümcede diðer bir bozuk ifadeyse: ‘güncel tutulmuþ bir mekan’.

Bunun yerine ‘yenilenen bir mekân’ olabilirdi. Yoksa mekânýn güncelliði nasýl tutulabilir ki? Piyasada sürekli yenilenen mobilya türleri karþýsýnda ev sahipleri güncel tutmak adýna her ay yeni bir ürün mü satýn almalýydýlar? Oysa bizim evde 32 yýldýr kullanýlan oturma odasý takýmý var! Ne yapalým yani, sonuçta Türkiye’de yaþýyoruz. Öyle zýrt pýrt güncelleyeceðiz diye kazandýðýmýz üç kuruþu sokaða mý ataydýk yani?

Ele aldýðýmýz yazýda yazar ‘mutluluk için illaki evde her þey olmalý’ mantýðýný eleþtiriyor. Konusunda haklý. Ancak yanýlgýsý þu; bir yazýnýn okunmasý için konu ilginçliði yetmez, yazý dili de iyi olmalýdýr.

Yazar, yazdýðýný mutlaka önce kendisi iyi okuyup, dil denetimini yapacak, ardýndan sitede yayýmlanmasýna karar verecek. Yoksa ben siteye koyayým da ister okunsun ister okunmasýn mantýðý ile hareket ederse ancak internet çöplüðünde bulur kendini o tür yazýlar.

Amacýmýz Türk dilini okunur kýlmaksa, yanlýþ yazmamaya lütfen özen gösterelim.

(*) http://www.izedebiyat.com/yazi.asp?id=67602, Simten K. Ataç, “Mutluluk Kaçýnýlmaz”.