Fuzuli ve Aþk
Muhabbet…Veya aðzýmýza sakýz ettiðimiz .her olur olmaz yerde dile getirmekten hiç mi hiç çekinmediðimiz ve çoðu zaman gerçek deðerini veremediðimiz ,verdiðimizi zannettiðimiz sevgi,sevda,aþk,aþýk,maþuk...Sevgi bireyin içindeki kin,hile ve yalaný yok ederek kiþiyi ;dünyaya daha yeni merhaba diyen bir çocuk kadar saf, temiz ve iyi niyetli duruma getirir. Aþk,bir maceradýr. Aþýk kendisi için seçtiði yolda her þeyini feda edecek kadar o yolun sevdalýsý bedenden ziyade ruhu önceleyen zat…Sevda ,sonunun ne olacaðý bilinmeyen, kiþiye çeþitli zorluklarýn tatlý güzelliklerini yaþatan ;ama kiþiye sonunda olgunluk sýfatýný bahþeden bir macera.Aþk;aklýn üstünlüðüne þiddetle karþý çýkmak,pervane gibi sonunun geleceðini bile bile bu yolda yanmayý göze alabilmektir.Aþk; mücadele.muhabbet.sadakat
fedakarlýk,benlikten;enaniyetten kurtulmak,gerçekleri görmek….Kýsacasý aþk,sevgi,sevda,muhabbet her þeyse;aþýk ya da maþuk her þeye sahip olma üstünlüðüdür.
Dünyanýn ve mahlukatýn yaradýlýþ sebebi de aþktýr.Bilinmek,sevilmek ve muhabbet beslenmek amacýyla yüce yaratýcý biz insanlýðý da aþk sebebiyle yaratmýþtýr. Sýrf bu yüzdendir ki aþk dünyanýn temeli sayýldýðý gibi yaratýcýnýn sevgisini kazanmanýn da tek çýkar yolu olarak görülmüþtür.Dünya ahretin tarlasýdýr o bakýmdan ne ekersek onu biçeriz diye düþünen ,bu dünyaný yaratýcýnýn güzelliðinin bir yansýmasýndan ibaret sayan insanlara göre bunlardan bihaber yaþamamak,gerçekleri görmek ancak tasavvuf yolunun yolcusu olmakla kabildir.Tasavvufun beslendiði tek kaynaksa yine aþktýr.Tasavvufa göre aþk yukarda belirttiðimiz gibi nefse galebe çalmaktýr,bizi ruhu mutlaka(Allah) kavuþturandýr.Tarikatlar,Kuran,Hadis ve çeþitli batýl ve hakiki bilgilerden beslenen Divan edebiyatýn ana kaynaðý tasavvuftur.Divan edebiyatý Türk edebiyatýný oluþturan edebiyatýmýzýn en uzun halkasýdýr. Edebiyatýmýzda lirizme(aþk)bulaþmayan hiçbir yazar ya da þair gösteremeyiz.Kimi eserler aþk mevzusunu temel olarak seçmiþ,kimi eserler de okunurluk düzeyini yükseltmek,daha ilgi çekici olmak amacýyla aþktan medet ummuþtur.Kaynaðý tek olan(gönül)daha sonra ilahi ve beþeri olmak üzere iki koldan geliþen aþk Divan edebiyatýnda -daha doðrusu tasavvufta- ilahi kimlikte kendine yer bulmuþtur.”Ýlm kesbiyle paye-i rifat arzu-yu muhal imiþ ancak/Aþk imiþ her ne var alemde ilm bir kyl-ü kaal imiþ ancak”(ilim kazanmak amacýyla yapýlan her þey boþ hayaldir;çünkü dünyada her þey aþktan ibarettir ilim sadece dedi kodudur.)diyen Fuzuli, aþký- ilahi aþký-en güzel ifade eden þairlerimizdendir.
Edebiyatýmýzýn lirizm yönünden en zengin þairi Fuzuli’dir.Kendi askerlerinin düþman askerler karþýsýnda yenilmesini isteyecek kadar aþktan divane olmuþ,çöllere düþmüþ,kendi bedenine ihanet etmekten çekinmeyecek kadar aþk müptelasý,beþeri aþký ilahi aþka ulaþmak için bir vasýta olarak gören, uðruna olmadýk eziyetlere katlandýðý Leyla’yý gördüðü halde “ben Leyla’mý buldum “diyerek Leyla’yý reddedecek kadar aþký gerçek manasýyla yaþayan Mecnun’un yaratýcýsý olan Fuzuli yaþamanýn tek gayesini aþk olarak görür.”Ýlim ilim bilmektir / ilim kendin bilmektir /Sen kendini bilmezsen / ilim nice okumaktýr” diyen Yunus Emre, ilmi kiþinin kendini bilmesi olarak görür ,gerisinin boþ iþler olduðunu belirtir.Kiþinin kendini bilmesi; kendini, yaratandan ötürü yaratýlaný sevmesiyle mümkündür.Olgunlaþmanýn,kamil insan olmanýn,amaca ulaþmanýn çile çekmeyle mümkün olacaðýný düþünen Fuzuli hayatýný aþk acýsýna adamýþtýr.
Gönülde aþk olmayýnca ilim kazanmak da mümkün deðildir olsa da boþ uðraþ ve faydasýzdýr kazanýlan ilim.Neyi doðru anlamak istiyorsak ona sevgi penceresinden bakmalýyýz.Sabahlara kadar uykusuz kaldýðý halde gülün açýlacaðý an uykuya dalan bülbülün sevdalýsý gülü,uðruna daðlarý deldiði Ferhat’ýn Þirin’i,Kerem’in Aslý’sý deðildir Fuzuli için maþuk.Onun için gül,Leyla,Þirin,Aslý gerçek aþk için vasýtadýr.Her þeye aþk penceresinden bakan ilmi de ancak ve ancak aþk penceresinden görebilir.Onun için dünya ancak ve ancak bu pencereden görüldüðü kadardýr.Bireyin kendisini Allah’ta yok etmesiyse aþk.kamil insan olmaksa aþk,”Hamdým piþtim” diyebilmekse aþk ,güzellikleri görebilmekse aþk.,sevmek ve sevilmekse aþk,kabul ederek ve kabul edilerek yücelmekse aþk,bir lokma bir hýrkayla asýl zenginlikse aþk ,yalan dünyanýn yalan olduðunun gerçeðini anlamaksa aþk geriye ne kaldý dersiniz?Tabi ki gerçeðimsi diyebileceðimiz gerçeklik sýfatýndan yoksun ve hiçbir iþe yarayamayacak olan boþ söz ya da boþ iþ.
Ne olursa olsun insanlarý diri diri sabun fabrikasýna atýp yakacak kadar katý kalpli olmanýn,daha beþikteki bebeyi dava uðruna öldürecek kadar cani olmanýn,anneyi-babayý sokaða atacak kadar insafsýz olmanýn,þu sýralar muzdarip olduðumuz þiddetin,dahasý modern asýr olarak bildiðimiz yirmi birinci yüzyýlýn uðradýðý belalarýn.bütün bu kötü gidiþatýn en önemli ve tek sebebi aþkýn bedenle sýnýrlandýrýlmasý gönle hitap edecek kadar içerikli olamamasý ya da aþktan tamamen mahrum olmaktýr.Aþk Allah’ý tanýmak, ona sevdalanmaksa Fuzuli ’ye göre bütün bunlarýn sebebi o halde bu aþktan yoksun olmaktýr.Sonuç olarak her þey gibi ilim de eðer aþk pýnarýndan beslenme yolunu tercih etmezse güzellikleri yazmak yerine kýrýlmak için kullanýlan kalem gibi,mazlumu korumak için deðil zalimin zulmünü artýrmasý için kullanýlan silah gibi itici ve gereksiz olur.