..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Gene gel gel gel. / Ne olursan ol. / ... / Umutsuzluk kapýsý deðil bu kapý. / Nasýlsan öyle gel. -Mevlânâ
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Deneme > Anýlar > Cahit KILIÇ




20 Haziran 2007
Bizim Eller  
Ýstanbul, 07 Haziran 2007

Cahit KILIÇ


Doðup büyüdüðüm, Kars,Arpaçay,Akyaka (Aðbaba -Þöregel) Çýldýr yöresinde konuþulan ve Azeri Türkçesinin o yörelere mahsus þivesiyle; depreþen çocukluk günleri hatýralarýmdan, dilimin döndüðünce bir demet gül sunmaya çalýþtým...


:DFDG:
Memleket seçim sathý mailine girdi ya artýk! Ortalýk toz duman oldu.
Millet istikbal derdinde, çýkar derdinde.
Ýþte onun için diyorum yað alanýn da bal satanýn da….

Bugün gayýdýp, öz ellerimize getmey istiyirem.
Ýçime od salan ellerimize.
Canýmýn yarýsýný, üreðimi býrahýp geldiðim ellere.
Babamýn, dedemin,nenemin,emimim,dayýmýn yattýðý ellerim.

“Vetenden ayrýlmah gem döðül amma/ Emehtar atalar analar galdý.”

* * *

El deyip keçmey olmaz. Baba yurdudur.
Hanedan yurdudur.
Gönlü de sofrasý da açýh olan insanlarýn yurdudur.
Namertler köprüsünden keçmeyen mertlerin yurdudur.
Açlýðýndan þikayet etmeyenelerin,
Namusundan zerrece taviz vermeyenlerin,
Menfaat üçün baþgalarýnýn gabaðýnda
El pençe divan durmayanlarýn yurdudur.

Keþke men de orya gedeydim, gedeydim orda öleydim.

* * *

Yirmi gözden fazla evimiz varýydý.
Yüz baþa yahýn malýmýz, 300-400 can goyunumuz.
Gapýda dört nöker.
Ev nüfusu, çalýþanlarýn nüfusu 20 den fazlaydý.
Yani her gün yirmiden fazla can doyurdu o gapýda!
Böyüh bir gonað otaðý.
Gonað eysih olmaz.Gonað olmasa gonu gomþu eysih olmaz.
Bayram namazlarý orda gýlýnar,
Meherrem ayýnda 15 gün orda mersiye ohunurdu.
Ýmamýn üçünde, yedisinde,onunda, gýrhýnda orda çöreh verilerdi.
Çöreyin ocaðý batmasýn ganiydi.
Gelen de yeyirdi, geden de.

“Ele mi güven gez / Çýh daðlara güven gez
Ne feleðe bel baðla / Ne dövlete güven gez”

* * *


Kalbayý Selvi nenem.
Sinesinde çarpaz çapraz gardaþ ve oðul daðý olan nenem.
Kurtuluþ savaþý bitip, hudutlar baðlandýktan sonra gardaþý Eli bir
Neçe sefer gelir gedir. Ýrtibatý kesmir bunnarnan.
Lakin çuðulluyullar bu Türkiye’e gedip gelir diye.
Stalin denilen zalimin devri. Sürür bu gardaþý Sibire.
Ölene geder bu dörtlüðü söylerdi:

“Dað üstünde dað olmaz / Tikan üste bað olmaz
Stayalan (Stalin) ölmese / Bu yaralar sað olmaz”

Oysa Stalin çohdan gebermiþdi.


Tendiri galadý mý, iki tehne hamýr eliyerdi.
Buðda unundan çekerdi lavaþlarý, çörehleri.
Balaca balarlarýydýh bizler. Yýðardý bizi aþhanaya.
Tendirin közünün içine düzerdi gartollarý. Gartol kebabý deyerdih.
Ýsdi lavaþýn arasýna ineðin sarý yaðýný yayar, üstüne de o gartol kebabýný goyardý.
Dürmeh eliyer yeyerdih.
Dadý damaðýmdadý hele ki, Kalbayý nenem gele de bir daha bize o dürmeyi vere.
Hacý dedem irehmettih ya bir mal ya da bir goyun kesende, aþhana da
Kemer ocaðýn baýna yýðýlardýh ahþamýn alaca garanlýðýnda.
Kalbayý nenem bize çöreh eðiþinde kebap çekeceh.

Çöreh, sofra, merhemet, sehavet sahabýydý nenem.
Alt terefimizde ki gomþularýmýz fegir-fugaraydýlar.
Gucað gucað doldurar onalaraçöreh, aþ vererdi.
Heç kimin döðüþüne davasýna rýza görsetmezdi.
“ Oðul, ganý gannan yumazlar, ganý suynan yuyallar” deyerdi.
Bize öðüt nesihet eliyerdi. Ne mektep görmüþdü ne medrese!
Amma “ Öl Kalbayý Selbi öl, ki eðer sözü boðazýndan boðum
boðum piþirip çýhartmasan” deyecek geder bilgeydi.

“ Ele mi o güneyler / O guzeyler, o güneyler
Hesretler gavuþanda / Bayramýn o gün eyler”

* * *
Anamýn çoh toyuh cücesi olardý.
Ýki üç toyuh birden yatýrardý kürke.
Evin içi, kapý baca toyuh cüce doluydu.
Koçköylü satançý Nejmeddin, bize gonah gelip, gonað otaðýnda oturur.
Gapý açýh galýp ki bir anaç toyuh, dalýnda da 20-30 cüce girdi otaðýn içine.
Men de 14-15 yaþlarýnda uþaðam. Gahdým, cücelerin ortasýndan hoppanýp
keçecem ki çay getirim gonaða. Dayanabilmedi kiþi:

- Eye gede, nagayreersen? Cücenin kýçesini gýrajýsan….

Cücenin kýçesini gýrmah ne sözdü ay atasý irehmettih.
Evimizi yýhtým, ocaðýmýzý söndürdüm.

* * *


Toy meclisleri gurulardý.
Meclis deyip keçmeyin. Edep erkan yeriydi.
Mektep medrese görmemiþ ama yol görmüþ, yordam bilen nece akillerin
bulunduðu bire okul kimiydiler.
Saygý, hörmet ehsih olmazdý.
Gençler, gelinler gýzlar bir baþga mekanda davul zurna ile oynar,
böyühler, attýlar toy meclisinde oturallar ve aþýk dinliyerdiler.
Aþýk Mehmet Hicrani, meclisin ortasýnda döþünde sazý cevelan eliyirdi.
Ya Kerem ile Aslý hekayesini annadar ya da Þeyhi Senan.

Divan ile baþlýyar, zarýncý,atüstü,hoþdamak, yanýk kerem, kesik kerem,
süsenberi, çýldýr gözellemesi, göhçe gözellemesi makamlarýnda ohuyardý.

“ Cebel oynar a bala dað üstüne dað düþtü
Þita vurdu ara yere çað düþtü
Bel büküldü saçlarýma að düþtü
Adam gardaþýný bele mi arar”

“ Ziyathan oðluydum gence beyiydim / Aslý etti her gelene gul meni”

Veya Azerbaycan'ýn Rus istilasý zamanýnda, Rus devletine baþgaldýran
halk gahramaný Kaçak Nebi'in özütek Koçak hanýmý Hacer Hanýmýn aðzýndan:

Nebim gezir Gazahlý'nýn elinde
Aynalý elinde, geme belinde
Ay Nebim galdým düþmanlarýn elinde

Gelesen gelesen ay Kaçak Nebim
Haceri özünden çoh goçah Nebim

Nebimin býðlarý eþme eþmedi
Papaðý gülleden delih deþmedi
Nebimin atýný heç at keçmedi

Gelesen gelesen ay nadan Nebim
Urusu yerinden oynadan Nebim

Aynalýyý ol direhden endirdim
Endirdim de sol gol üste mindirdim
Bir naçalnik oniki saldat öldürdüm

Gelesen gelesen ay Kaçak Nebim
Haceri özünden çoh koçah Nebim

Gazamat isdidi Nebim yatabilmirem
Gollarým Baðlýdý açabilmirem
Saldat gapýdadý gaçabilmirem

Gelesen gelesen ay nadan Nebim
Divaný yerinden oynadan Nebim


Dilan'lý Muðdet çýhardý meclisin bir saatinde.
Muðallit adamýydý. Naygaraydý.
En çoh Kürtleri taðlit eliyerdi.
Tatýydý, terekemesiydi.Herkes alardý öz payýna tüþeni.

“ Eye can, bizim Ýsmeyil ahþam gonaðlýða gedip gomþuya.
Gece bir vahta geder oturar sonra gaha ki evine gayýda.
Tam da tüþman sahabý aðaýnýn çeperinin yanýnnan keçende, bunun
garnýna bir aðrý tüþür kü sormayýn. Bahýrki eve çata bilmeyecek.
Þalvarýn baðýný açýf ele oryaca oturmað istiyir.
Aða da gece garanlýðýnda saðý solu gözlüyürkü nece ola tüþman geler.
Bahýrki çeperin dibinde bir garaltý var. Baðýrýr uþahlarýna :
- Eye alýn silahlarý, çeper divinde adam var. Oddoyun.
Ýsmeyil bahýrki posdu deldireceh. Baþlýyýr baðýrmaða:
- Gurvan oloom ay aða. Adam madam döyülem. Nevi’yilin
Ýsmeyil’em. Mazarratdanmýþam, sýçeerem.

- Eye tatdar hoþunuza getti ele? Ahý Meþedi lelen de Isfahan’dan
bir gümüþ ahdafa gýðýrdýfdý.

- Ahdafanýn yeyesi kimdi ay Muðdet?
- Men nebilim men eye. Yeyesinin de senin de… Otu ottuðun yerde
felan feþmekan oðlu.

* * *

Hayýflanýram ki öz özüme, çoh hayýflanýram.
Deyirem ki öz özüme:
- Keþke men de Þehriyar kimi bir böyüh þair olaydým.
Öyküneydim Heydar Baba’ya…
Gedeydim geriye, bunarýn hamýsýný hece hece þiire tökeydim.

Gitti o büyüklerimiz birer birer.

“Bir çok gidenin her biri memnun ki yerinden / Bir çok seneler geçti dönen yok seferinden.”







.Eleþtiriler & Yorumlar

:: Merhaba, aziz hemþehrim!
Gönderen: Cahit KILIÇ / Ýstanbul/Türkiye
3 Mart 2008
Men seni baþa düþtüm de amma, biraz ammasý bu iþ in... q,x gibi harfleri sadece Kuzey Azerbaycan, latin alfabesine geçince kullanmaya baþladý. Ayrýca e harfini ters çevirerek Fransýz alfabesinde ki é sesini vermek istediler. X ile de bildiðin gibi Ýngiliz alfabesinde ki "kh" sesini veriyorlar. Zaten bu da Ruslarýn kullandýðý Kiril alfabesinden apartma.Tabii ki ben bu yazýda bunlarý kullanabilirdim ama bu siteye giren okurlar bu harflerin yukarýda bahsettiðimiz sesleri verdiðinden habersizlerdir. Sözcük sonunda veya baþý veya ortasýnda da olarak x sesini Anadolu'nun her yerinde duyabilirsiniz de sadece Ýstanbul Türkçesi dediðimiz ve bugün resmi dil olarak kullandýðýmýz lehçe içinde bulamazsýnýz. O yüzden bu tür þiveye veya lehçeye dayalý yazýlarda o sesleri bizim alfabe ile vermek pek mümkün deðil. Mesela Terekeme aðzýyla : öydöydüm, nagayreersen, aleerdih vs gibi sesleri de bu alfabe yoluyla anlatmak zor iþtir. Kýsaca, yazý yazmak baþlý baþýna zor bir zenaattýr.Hele bir de bunu bizim oralarýn aðzýyla yazmak daha da zor bir görevdir.Yazýnýn baþýnda da dediðimiz gibi " dilimizin döndüðünce" yazmaya çalýþtýk. Kars'a son 30 yýlda 2 defa gitmek nasip oldu. Onlar da bir teþehhüt miktarý kadar kýsa süreli oldu. Tabii ki çok özlüyorum.Ve maalesef eski Kars'ýn kalmadýðýný hep duyuyorum. Ýlgine teþekkür ederim. Sen de salamat qal.

:: Selam hemþehrim.
Gönderen: asivemavi / ege/Türkiye
3 Mart 2008
Yazýný okudum. Eski günlerdeki Kars insaný geldi gözlerimin önüne, burkuldum. Þimdi o þehirde bozuldu biliyormusun? Yazýk ettiler Kars'a ve o güzel insanlara... *** Yazýný Kars diliyle yazmýþsýn ama alfabemizde olmayan fakat bizim kullandýðýmýz sesler var mesele x mesela q gibi. Türkiye hariç diðer türkçe konuþan ülkelerde ve türkiyenin büyük bir bölümünde bu sesler bizim þivemizde olduðu gibi kullanýlýyor. Bildiðin üzere kapý demeyiz biz qapý deriz. Mesela konah demeyiz qonax deriz. Genellikle K harfini yumuþatýrýz diðer türkçe alfabelerde q olarak geçer. Bu q harfi ne G dir nede K ikisinin ortasýnda, bizim kullandýðýmýz bir sestir. Ð harfini boðazýmýzda kaynatýp çýkarmazmýyýz? Türkçe alfabede y ile ð ayný sesler için kullanýldýðý gibi farklý sesler içinde kullanýlýyor mesela dað ve öðrenci. Ýkisindede ayný harf ama farklý sesler. Diyeceðim : Keþke tam konuþtuðumuz gibi yazsaydýn daha keyifli, daha orijinal olacaktý. *** meni baþa düþebildin? :) salamat qal...




Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn anýlar kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
"Ay Mehemmed"
Karslý Günlerim
Kars'a Gidelim Kars'a
Elagöz Daðý ve Çocuk
Moskova Günlükleri - Galatasaray
Moskova Günlükleri - Turgut'a Mektup

Yazarýn deneme ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Edebî Sohbetler!..
Âþýklýk Edebiyatý
Ýzedebiyat Çökmesin!
Ey Sevgili!
Þair-i Þuara
Kültür Bilinci
Ey Sevgili - II -
Yolda Geçmiþe Kýsa Bir Yolculuk!
Þiir Gibi Adam
Okucava, Arbat'ýn Yalnýz Þövalyesi

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Haccac-ý Fýrat [Þiir]
Aklýma Þaþýyorum! [Þiir]
Sürgünler Þehri [Þiir]
Son Arzu… [Þiir]
Kimdir Gelen! [Þiir]
Uzaklar [Þiir]
Derkenar [Þiir]
Adamým! [Þiir]
Kars Eli [Þiir]
Derdimend! [Þiir]


Cahit KILIÇ kimdir?

‎"Kalem erbâbý olmak sadece ona buna çatmak deðil, zaman zaman da hayatýn küncüne kelimelerden çenet taþý koyabilmektir!. . " (Cahit Kýlýç)

Etkilendiði Yazarlar:
Divan þairleri, divan þiiri. Ve elbette ki XX. yüz yýl þairlerimiz.


yazardan son gelenler

bu yazýnýn yer aldýðý
kütüphaneler


yazarýn kütüphaneleri



 

 

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Cahit KILIÇ, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.