Dünyada hangi insan övülmekten hoþlanmaz ki!...Yaptýðýmýz müspet bir davranýþtan dolayý takdir edilmek hepimizi mutlu eder.Kim ne derse desin bu insanýn doðasýnda var olan bir hususiyettir.
     Çoðumuz olumlu hâl ve hareketlerimizden sonra iltifat ve teþekkür beklentisi içerisinde oluruz.Marifetimiz övgüyle karþýlýk bulmazsa bu bizi rahatsýz eder.Çünkü bu bizim için psikolojik bir ihtiyaçtýr.Bir nevi ruhî açlýktýr.Bu giderilmediðinde þevkimiz kýrýlýr;arzularýmýz sekteye uðrar.Mevcut durum, motivasyonumuzu da alt üst eder;verimimizi düþürür.
     Bu konuda Batýlý düþünürlerden Willam James þöyle diyor: “Ýnsan doðasýnýn en derin ilkesi takdir edilmeye duyulan iþtahtýr.” Nedense çok severiz kabul görmeyi…Bir anlamda yaptýklarýmýzýn onaylanmasý olarak algýlarýz iltifatý.Övgüde hakikaten mucizevi bir güç vardýr.Performansýmýzýn tavan yapmasýna zemin hazýrlar övgü…
     Yine David J. Schwartz : “Ýltifat,bir fincan kahveye benzer:Gönül alýr.” der.Demek ki insanlarýn gönlünü almanýn en kýsa ve kestirme yolu onu takdir etmekten geçiyor.Ne büyük bir güç…Üstelik bir o kadar da kolay!...
     Övgü ruh dünyamýzý imar ederek fiziksel gücümüzü ve enerjimizi en üst noktaya çýkarýr.Övgünün nelere kadir olduðunu anlamak için fazla uzaklara gitmeye gerek yoktur.Her alanda olduðu gibi bunda da kendimizden örnekler getirebiliriz.Hepimiz baþkalarýna karþý güçlü ve muktedir görünmeye çalýþýrýz.Gücümüzün dinamosu da beðenilmektir.
      Sosyal hayatta nelerle karþýlaþmayýz ki!...Beklentiler,hayal kýrýklýklarý!...Bunlar arasýnda bir denge kuramazsak hayata tutunamayýz.Dimdik ve dipdiri ayakta kalabilmek için kendi dýþýmýzdan gelecek bir güce ihtiyacýmýz vardýr.Bu güç þüphesiz ki iltifata muhatap olmaktýr.O bize apaydýnlýk bir yol gösterir.Ruhî çöküntülere derman olur.Bizi kolumuzdan tutup hedefimize adým adým yaklaþtýrýr.
     Ýnsanlarýn davranýþlarýnýn çoðu baþkalarý tarafýndan fark edilmeye yöneliktir.Önceleri olumlu hareketlerle ilgi çekilmeye çalýþýlýr.Bunda baþarýlý olunamazsa sýrf ilgi çekmek uðruna olumsuz hâl ve hareketlerde bulunulur.Ýþte biz olumlu davranýþlar noktasýnda kiþiyi övgüyle ödüllendirirsek menfi durumlarýn önünü kesmiþ oluruz.Aksi hâlde istemediðimiz,utanç duyacaðýmýz tavýrlarla pekâla karþýlaþabiliriz.Yerinde yapýlmayan iltifat ilerde istenmeyen davranýþlara yol açar. Bu sefer de yergide hayli cömert davranýrýz.Fakat yergi hiçbir þeyi halletmediði gibi, kýrgýnlýklara da zemin hazýrlar.
     Olumlu bir davranýþ gördüðümüzde takdir ve iltifatý peþin yapmalýyýz.Sonra ne olur,beni mahcup eder mi,sözümün altýnda ezilir miyim diye düþünmemeliyiz.Üstelik takdiri kesin bir dille ve inanarak ifade etmeliyiz.Kiþileri deðil,onlarýn sergiledikleri davranýþlarý övmeliyiz.Neyi,niçin beðendiðimizi dile getirerek muhatabýmýzý bilgilendirmeliyiz.Kiþileri kuru ve samimiyetsiz ifadelerle över gibi görünmek ne bize, ne de onlara bir þey kazandýr.Çünkü sözün týlsýmý kelimelerde deðil,kelimelere yüklenen samimiyette gizlidir.
     Her nedense millet olarak övgü konusunda çok cimri olmamýza raðmen yergi konusunda bir o kadar cömerdiz.Övülmeye deðer onca davranýþ görürüz de bir türlü ödüllendirmeyiz.Bizim toplumumuzda övgü tabir caizse “yaðcýlýk” olarak algýlanmaktadýr.Oysa her þey, takdir ederken takýndýðýmýz tavýrda ve samimiyette gizli…Sen inanarak iltifat ediyorsan baþkalarý nasýl düþünürse düþünsün.Varsýn bildiklerini söylesinler.
     Bir baþka yanýlgýmýz da “Aman översem þýmarýr” anlayýþýdýr.Bunu daha çok kendi çocuklarýmýz için düþünürüz. Böyle düþündüðümüz için de onlarý içten takdir ettiðimiz hâlde, bunu ömrümüz boyunca kelimelere döküp dile getiremeyiz.Bu son derece yanlýþ bir anlayýþtýr.Övgüdeki týlsým söylerken takýndýðýmýz samimiyette gizlidir.Ýnandýðýmýzý söylersek kimse þýmarmaz.Bu, sakat ve yanlýþ bir düþüncedir.
     Yanlýþ hâl ve davranýþlarda muhatabýmýzý acýmasýzca hýrpalarýz.Övgü konusundaki hassasiyeti ve aðýrdan alýþý burada göstermeyiz.Ýnsanlarý eleþtirmek için adeta sebep ararýz.Oysa insanlarýn hatalarýný yüzüne vurmadan,onlarý incitmeden münasip bir dille düzeltmek erdemdir.Bunu nedense hep göz ardý ederiz.
     Atalarýmýz:“Marifet iltifata tabidir.Ýltifatsýz marifet zayidir.” demiþlerdir.Eðer bu düsturu kýlavuz edinebilseydik ülkemiz baþarýlý,kendiyle ve çevresiyle barýþýk ve mutlu insanlar beldesi olurdu.Bu da sosyal hayatýmýzda derin yaralarýn açýlmasýný önlerdi.Kimse kimsenin kuyusunu kazmazdý.Herkes herkesten emin olurdu.Cümleler “Acaba” ile baþlamazdý.
     Bundan sonra kendimize eleþtirel bir gözle bakarak iltifat konusundaki köhnemiþ ve fosilleþmiþ görüþlerimizden sýyrýlarak yiðidin hakkýný yiðide vermede tereddüt etmeyelim.Hoþgörülü ve birbirini seven insanlardan kurulu bir toplum olmak için buna mecburuz.Bugünden tezi yok,hayata yepyeni ve insanî bir perspektiften bakmayý deneyelim.Unutmayalým ki Mevlâna’yý yücelten hoþgörü;Yunus’u bayraklaþtýran sevgidir.Bu yoldur bizi hayata baðlayan…Bu anlayýþtýr dünyayý yaþanýlýr kýlan!...
     e-mektup: mnihatmalkoc@hotmail.com