'Bulaþ' diye bir kelime çýktý piyasaya ve bulaþýcý bir virüs gibi her yere 'bulaþma'ya baþladý. Belki daha önceden türetilmiþti böyle bir kelime ama kesinlikle biz yeni duyuyoruz.

Bulaþ denilirken sanýrým kastedilen 'bulaþma' anlamý... Peki neden bulaþma denilmiyor da bulaþ deniliyor?

Belki dilin iktisat kuralý burada etkili olabilir ama dilin mantýðýna uymayan bir kullaným gibi geliyor ilk baþta kulaðýmýza. Daha sonra savmak'tan savaþ örneðini hatýrlayýnca neden olmasýn diyorum!

Sonrasýnda ise savaþ kelimesinde farklý bir durum olduðunu fark ediyorum. Aslýnda buradaki ek, fiilden isim yapým eki olan +ýþ eki... Yani savmak'tan savýþ... Zamanla kelime savaþa dönüþmüþ muhtemelen.

Bulaþma gibi yaygýn ve doðru bir kullaným varken neden ve nasýl böyle bir kelime türedi anlamak kolay deðil. Bulaþý, bulaþým gibi kurallara uygun kelimeler de türetilebilirdi pekala.

Benim korkum, mastar ve isim-fiil (fiilden isim yapým) eki olan bu -ma ekinin ve diðer fiilden isim yapým eklerinin düþürülmesi ile oluþacak örneklerin modellenip benzer kelimelere uyarlanmasý... Örneðin uzlaþma yerine uzlaþ, anlaþma yerine anlaþ, hatta danýþma yerine danýþ, ulaþým yerine ulaþ da denilebilecektir yakýnda.

Burada görülen gerçekte, fiil yapan ekin isim yapan ek olarak kabul edilmesi... Bula- fiili -þ ekiyle yeniden fiil yapýlýyor aslýnda ama burada bulaþ- isim olarak kabul ediliyor. Bulaþ- kelimesinin fiil olup olmadýðýný anlamak kolay. En basitinden, bulaþ- kelimesine -mak mastar ekini ekleyebilmemizden bunu anlýyoruz. O hâlde bulaþ-, gerçekte fiil olmalý.

Bazý batý dillerinde kimi kelimelerin hem isim hem fiil olarak kullanýlabildiðini biliyoruz. Answer, correct, dress, end gibi Ýngilizce kelimeleri buna örnek verebiliriz.

Muhtemelen Ýngilizce'yi çok iyi bilen bir hocamýz, akademik bir çalýþmasýnda bu kelimeyi ilk kez kullandý ve dildeki bulaþ- sapmasý böylece ortaya çýkýp her yere bulaþmaya baþladý! Belki de hem fiil hem isim olabilen spread- (yayýlma) benzeri bir fiilin etkisidir bu.

Dilin sürekli deðiþen bir canlý! olduðunu biliyoruz elbette ama acaba radikal bir deðiþimin ufukta beliren öncü iþaretleri mi bu gördüklerimiz? Bekleyelim görelim bakalým mý diyeceðiz yoksa gereken önlemleri bir an önce alýp bu gibi dil sapmalarýný bir an önce dilimizden uzaklaþtýracak mýyýz?