ÝBNÝ TEYMÝYYE

     Ýslam düþünce tarihinde günümüzdeki modernizm veya reformculuk yolundaki ilk fikir Selefilik olarak Ýbni Teymiyye tarafýndan ortaya atýlmasa da Selefiliði sitematik hale getiren kiþi-bazý sitelerde bidat ehli ve çok kibirli olduðu yazýlan-Ýbni Teymiyye’dir.Gelelim onun tartýþmalý görüþlerine:
     Cenâb-ý Hakk’ýn sýfatlarýný reddeden Mu’tezile ile Ona cismiyet isnat eden Mücessime arasýnda orta yolu benimsediðini iddia eden Ýbn Teymiyye, mezhebini“münezzihe/tenzih eden”olarak isimlendirir. Seleften tevarüs ettiðini iddia ettiði“Münezzihe”meþrebinin çerçevesini çizerken de þunlarý söyler:”Selefin itikatta mezhebi, sýfatlarý reddetme ile Allah Teâla’yý insanlara benzetme arasýndaki orta yoldur. Onlar, Cenab-ý Hakk’ýn zatýný yaratýlmýþlara benzetmedikleri gibi, sýfatlarýný da onlarýn sýfatlarýna benzetmemiþlerdir. ”[ref]Ýbn Teymiyye, el-Akidetu’l-Hameviyyetü’l-Kübra, Kahire, 1952, s. 249. [/ref]
     Cenâb-ý Hakk’ýn isim ve sýfatlarýný inkâr edenlerle, onlarý yaratýlmýþlarýn sýfatlarýna benzeten mücessime ve müþebbihe meþrebi müntesiplerini“Allah’ýn ayetlerini tahrif etmekle” itham eden Ýbn Teymiyye, eserlerinde Cenab-ý Hakk’a mekân isnat ederek inkâr ettiði tecsim akidesini savunmuþtur.
     Allah Teâla’nýn yüzü, eli ve gözü olduðunu iddia eden Ýbn Teymiyye[ref]Ýbn Teymiyye,el-Fetava’l-Kübra, Beyrut, 2002, VI, 656. [/ref] bu anlayýþý, O’nun insana benzetilmesi (teþbih) þeklinde telakki eden Ehl-i Sünnet Kelamcýlarýný Cenab-ý Hakk’ýn ezeli sýfatlarýný reddeden“muattýla” ile ayný görüþü benimsemekle itham eder.[ref]Saib Abdulhamid, Ýbn Teymiyye Hayatuhu ve Akaiduhu, Beyrut, ty., s. 120. [/ref]
     Müþebbihe ve Mücessimeyi “ehl-i zeyð” olmakla itham eden Ýbn Teymiyye, Allah Teala’nýn semada arþ üzerinde oturduðunu söyleyerek Ehl-i Sünnet Kelamcýlarýndan ayrýlýr ve tenkit ettiði Mücessime ile ayný akideyi paylaþýr.
     Ýbn Teymiyye’nin Allah Teâla’ya isnat ettiði el ve yüz gibi uzuvlarýn keyfiyetlerinin insanlar tarafýndan bilinmediklerini söylemesi, kendisini teþbihten kurtarmaz. Zira müþebbihe ekolüne müntesip olanlar da Cenab-ý Hakk’a isnat ettikleri uzuvlarýn keyfiyetlerini bilmediklerini söylemektedirler...
     Ýslam düþünce tarihinde hakkýnda en çok söz söylenen isimlerden birisi olan Harranlý Ýbn Teymiyye, Eþ’âriler baþta olmak üzere Ehl-i Sünnet hassasiyetine sahip kelamcýlara sert eleþtireler de bulunmuþ, ulemanýn hazýr bulunduðu muhakemelerde sorgulanýp teþbih akidesinden ve icmaya aykýrý fetvalarýndan dolayý defaatle cezalandýrýlmýþtýr.
     Müteþabihatý tefsir ederken ayetlere zahiri anlamlarýný veren, semada yerleþme, bir yere oturma, hareket etme gibi insanlara ait fiilleri Allah Teâlâ’ya isnat eden Ýbn Teymiyye, Sünnet ve Cemaat Akidesini benimseyen âlimler tarafýndan tenkit edilmiþ, görüþleri hakkýnda çok sayýda reddiye kaleme alýnmýþtýr.
     Geçmiþte Takýyyudin es-Subki, Ýbn Cehbel, Ýbn Hacer el-Heytemi,Ýmam Þa’rani, yakýn dönemde Zahid Kevseri,Yusuf en-Nebhani, günümüzde ise Muhammed Ebu Zehre ve Said Ramazan el-Buti gibi muhakkik âlimler tarafýndan tenkit edilen Ýbn Teymiyye, uzun bir aradan sonra Muhammed b.Abdulvahhab’ýn faliyetleri ile tekrar ön plana çýkmýþ, günümüzde ise Selefiyye adý altýnda Ýslam coðrafyasýnda etkin bir konuma gelmiþtir.Muhakkak ki her þeyin en doðrusunu bilen Allah Teâlâ’dýr.Ýhsan Þenocak Kiþisel Web sitesindeki makaleden alýntýlanmýþtýr.
     Bu konularda Ýmamý Gazali’ye uyduðum için-Ý.Gazali felsefecilere reddiye yazmayý uygun görmez.Reddiye yazmak için ayrýntýlý bilgi vermek gerekeceðinden bu yüzden insanlarýn akaidine zarar verme ihtimali olacaðýný ifade etmektedir.-çok fazla ayrýntýya girmek istemiyorum.Ýbni Teymiyye’nin Allah-ü Teala(cc)ya cisim ve mekan isnat ettiðini anlamýþ olmalýsýnýz.Aklýnýza þöyle gelebilir:Kiþi hata yapabilir,sonra tevbe etmiþ olabilir,anlayýþlý olmak gerekmez mi?Kendi açýnýzdan haklý sayýlabilirsiniz.
Ýbni Teymiyye’de insandýr hata yapabilir.Amma yaptýðý hatalar þahsýyla sýnýrlý kalmadý gibi ardýllarý tarafýndan daha ileriye taþýnarak Ýslam akaidine zarar verecek hale gelmiþtir. Peygamber Efendimiz (asv) in meþhur hadisidir:
     “Kim islamda iyi bir çýðýr açarsa açtýðý çýðrýn ecri ve kendisinden sonra, onunla (o çýðýrla) amel edenlerin ecirleri, sevaplarýndan hiçbir þey eksilmeden ona aittir. Kim de islamda (müslümanlar içinde) kötü bir çýðýr açarsa, açtýðý çýðrýn günahý ve kendisinden sonra onunla amel edenlerin günahlarý, günahlarýndan birþey eksilmeden ona aittir.” (Riyâzu’s-Salihîn, 19, bab. 172. hadis, s. 158 (müslim’den); Sunenu’n-Neseî, V, 99; (vermekle ilgili genel çýðýr açma; V, 100; iyiliðe vesile olma ile ilgili hadisler; et-Tâc, I, 74 (Hayra delil olan yapan gibidir); Sunenu Ýbni- Mâce 203, 206, 207 nolu hadislere bk. Bu hadislerde güzel bir sunnet ihdasý ile ilgilidirler.)sorularlaislamiyet.com.
     “Ýslâm’da iyi bir çýðýr açan kimseye, bunun sevabý vardýr. O çýðýrda yürüyenlerin sevabýndan da kendisine verilir. Fakat onlarýn sevabýndan hiçbir þey noksanlaþmaz. Her kim de Ýslâm’da kötü bir çýðýr açarsa, o kiþiye onun günahý vardýr. O kötü çýðýrda yürüyenlerin günahýndan da ona pay ayýrýlýr. Fakat onlarýn günahýndan da hiçbir þey noksanlaþmaz. “Müslim, Zekât 69. Ayrýca bk. Nesâî, Zekât 64 (Ýhvanlar.Net)
     Ýbni Teymiyye ve benzerlerinin durumu aþaðýdaki hadisi þerifte çok güzel anlatýlmaktadýr:
     Ýbni Mes’ûd radýyallahu anh’den rivayet edildiðine göre, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem þöyle buyurdu:“Haksýz olarak öldürülen her kiþinin kanýndan bir pay, Âdem’in ilk oðluna ayrýlýr. Çünkü o, insan öldürme çýðýrýný ilk baþlatan kiþidir. ”Buhârî, Cenâiz 33, Enbiyâ 1, Diyât 2, Ý’tisâm 15; Müslim, Kasâme 27. Ayrýca bk. Tirmizî, Ýlm 4; Nesâî, Tahrim 1; Ýbn Mâce, Diyât 1 (Ýhvanlar.Net)
     Baþta da belirttiðim gibi selefilik akýmýný baþlatan ve geliþtirenler kötü niyetli olmayabilirler ama açtýklarý yolda gidenler iþi Müslümanlarý tekfir etmeye kadar götürdükleri gibi ayný kaynaktan beslenen reformcularýn yaptýklarý gözler önündedir.Hadis inkarý,sünnet inkarý,ayetlerin reddi.Allah ýslah etsin demekten baþka elimiden bir þey gelmiyor.Ancak unutulmamalýdýr ki:Dini sahibi ve koruyucusu Allah-ü Teala(cc)dýr.