“Müstehcen”, Arapça kökenli bir kelime… Çirkin ve ayýp anlamýna gelen “h-c-n” kökünden gelen “müstehcen” kelimesi, ahlâkî açýdan utanç verici fiilleri ifade etmek için kullanýlýr.

Sanat ve müstehcenliðin bir aradalýðýna binlerce yýldan beri ortaya konulan sanat eserlerinin varlýðýyla, þahit olmaktayýz elbette.

Sanatý bir yansýma olarak gören ve hakikatin sanat yoluyla temsil edilebileceðine inanan antik Yunan düþüncesinin müstehcenliðe kapýlarýný sonuna kadar açtýðýný görüyoruz.

“Kendini bil!” düsturunu temele alan Platon ve Aristoteles benzeri erdem filozoflarýnýn ahlak ve erdeme dair vurgularý yaþama dairdir ancak çoðunlukla sanatý da ahlaktan azade görmezler.

Platon’un o dönemin sanatýna kökten bir karþý duruþ sergilediðini görmekteyiz. Onun idealar anlayýþýna göre sanat, insanlarýn kendilerini kandýrdýðý bir hayal dünyasýný doðurmaktadýr. Burada Platon’un hakikati önemseyen ahlâkî bakýþý da göze çarpmaktadýr.

Bu dünya, idealarýn yansýmasý olduðu gibi sanat eseri de bir yansýma olan bu dünyanýn yansýmasý, yani kopyanýn kopyasý olmaktadýr. Bu nedenle Platon için sanat, doksalar aleminin daha altýnda bir deðere sahip görünmektedir.

Platon ahlâkî noktada insanlarý yanlýþa yönlendirebilecek mitolojik hikâyelerin, þiirlerin, anlatýlarýn öðrencilerden uzak tutulmasý gerektiðine inanýr.

Aristoteles ise sanatý farklý dünyalar ve güzellikler sunan bir imkân olarak karþýlar. Ona göre sanat insaný bilgili kýlan bir araçtýr.

Sanatýn bu didaktik yönü insaný erdemli kýlmak için bir araç olarak kullanýlabilecektir. Tragedya türüne ayrý bir önem veren Aristoteles, tragedyanýn hedefi olarak katharsisi gösterir.

Ona göre katharsis, ahlâkî bakýmdan zararlý duygularýn ortadan kaldýrýlmasýna vesile olacaktýr. Bu noktada Aristoteles, sýrf katharsisin imkâný için aþýrýlýðý sergilemenin gerekliliðini düþünür. Bu durum insanýn ahlâkî olanýn doðruluðunu anlayabilmesi için gereklidir.

Platon ise tragedyanýn insaný zayýf düþüreceðine inanýr ve bu nedenle onun, daha sonra Aristoteles’te görüleceði gibi sanatla ahlakýn geliþtirileceðine dair bir görüþü savunmasý düþünülemez.

Ancak bu iki düþünür de erdem düþünürüdür. Onlara göre aklýný kullanan insanlar nefislerine sahip olan insanlardýr. Onlara göre ahlaklý insanlar, ifrat ve tefritin aþýrýlýklarý yerine ahlâkî ve adil olan orta yolu benimseyeceklerdir.
Ýslam medeniyetinde ise edebiyat “edeb”den gelmektedir, sanatýn Sâni’ ile irtibatlý oluþu gibi edebiyat da edeple içli dýþlýdýr.

Müslümanýn hayatý “edeb” çizgisinin sýnýrlarýnýn dýþýna çýkamayacaðý gibi sanatý da edebe riayet etmek zorundadýr ve bu nedenle onun sanatýnýn yazýlý ve sözlü kýsmýna “edebiyat” denir.

Müslüman sanatkârlar hakikatin temsil edilebileceðine dair Yunânî görüþü de kabul etmezler ve bu nedenle de ebru, hat, tezhib, çini, minyatür benzeri sanat imkanlarýný keþfedip geliþtirmiþlerdir.

Böyle bir Müslüman sanatkârýn edebiyat yoluyla edepsizlik yapmasý yani hakikati olduðu gibi yansýtma iddiasýnda bulunmasý ya da müstehcen bir anlatýyý/tasviri ortaya koymasý düþünülemez.

O bilir ki bâtýl olaný tasvir ettiðinde o bâtýlý deneyimlememiþ olanlarýn zihinlerini de kirletecek ve o kötülüðü/ayýbý baþka baþka insanlara da yayacaktýr.

Bugün televizyonda karþýmýza çýkan kimi programlar, kimi diziler kadar roman ve hikâye türünde ortaya konulan anlatý biçimlerinde de cinsel vb. ahlaksýzlýðýn (bazen iyi niyetlerle de olsa) tasvir edildiðine sýkça rastlýyoruz.
Aristocu tragedya anlayýþýna ve hatta antik Yunan’ýn mitolojik anlatýlarýna dayandýrýlabilecek bu tercih þu kesindir ki, Ýslam’a ve Kur’an’a kesinlikle dayandýrýlamaz.

Müslüman sanatkâr bâtýlý tasvir etmemelidir. Ne sinemada, ne resimde, ne romanda, ne þiirde ve ne de hikâyede edepli olandan taviz vermemelidir. Bu konuda elbette farklý görüþler olabilir.

Ve elbette tarihte kimi büyük Müslüman alimler bile kimi eserlerinde müstehcen sayýlabilecek kimi ifadeler, temsiller kullanmýþlardýr. Ancak genel itibariyle bu kullanýmlar metaforik ve simgesel kullanýmlardýr.

O ifadelerde hakikati olduðu gibi temsil etme iddiasýndan ziyade, temsilden yola çýkarak hakikati sezdirme arayýþý kendisini hissettirir. Bu anlamda müstehcenliði tasvirin niyeti de toptan kötü olarak damgalanamayacak gibi gözükmekte…

Evet, tarihsel süreçte yaþananlar her ne olursa olsun Ýslam budur. Ýslam’ýn vahiyle belirlenen hudutlarý vardýr. Ýslam’ýn Hz. Muhammed gibi bir örnekliði vardýr.

Ýslam, zina benzeri eylemleri haram olarak kabul eder ve yasaklar. Babamýzýn oðlu da olsa bu hakikat tüm Müslümanlarý baðlayacaktýr.

Bu baðlayýcýlýk, Kant’ýn kategorik buyruðundan türeyen ahlak yasasýnýn herkes için istisnasýz genel geçer bir yasa oluþundan daha kesin bir genel geçerliliðe sahip olacaktýr elbette.

Hayatý bir bütün olarak kavrayan ve kavratan Ýslam dini, müstehcenliðin/ahlaksýzlýðýn edebiyat ve sanat yoluyla yayýlmasýna da karþý olacaktýr.

Ýslam dinini kendi istedikleri gibi deðil de, bu din ne ise öylece kabul etmek de Müslümanlarýn asli vazifesidir.

Müslüman sanatçýlar da elbette antik Yunan’ýn ya da modernitenin hakikate karþý orantýsýz þiddet uygulayan sanat anlayýþlarýný benimsemekle deðil, Ýslam’ýn hassasiyetlerine riayet etmekle yükümlüdür.

Bugüne kadar olan olmuþtur. Modern ve seküler düþünceler Müslüman sanatçýlarý da Hýristiyanlarý, Budistleri ve diðerlerini ayarttýðý gibi yanlýþlara sevk etmiþtir.

Þimdiden sonra Müslüman sanatçýlara düþen nasûh bir tövbe ile tövbe etmek; ortaya koyacaklarý edepli edebî eserlerle sanat ve edebiyatlarýný ebedîleþtirmektir.