Nevruz sözcüðü Farsça’dan Türkçeye geçmiþ bir sözcüktür. “Nev” yeni anlamýna gelirken, “ruz” gün demektir. Bu iki sözcük birleþtiðinde Yenigün veya yenigün ýþýðý anlamýnda ortaya çýkýyor.
     Ergenekon Destanýna göre Düþman saldýrýsýndan kurtularak kaçan bir grup Türk, kuþ uçmaz, kervan geçmez daðlarýn arasýnda bir bölgeye gelirler. Burada yüzyýllarca kalýp çoðalýrlar. Ve an gelir buraya sýðmaz olurlar. Çýkýþ yolu ararlar. Yaþlý bir demircinin daðýn yamacýnda bulunan madeni eriterek geçit açabilme düþüncesini hayata geçirirler ve büyük bir ateþ yakarak daðý eritirler. Kendilerine geçit açarlar ve Ergenekon’dan dýþarý çýkarlar.
     Ýþte bu çýkýþ tarihi 21 Mart olarak bilinir. Ve bu tarih Türkler arasýnda bayram olarak kutlanmaya baþlanýr.
Türklerin (Göktürklerin) Ergenekon'dan demirden daðý eritip çýkmalarýný, baharýn geliþini, doðanýn uyanýþýný temsil eder Nevruz. Doðu Türkistan'dan Balkanlara kadar tüm Türk kavimleri ve topluluklarý tarafýndan, MÖ 8 yüzyýldan günümüze kadar her yýl 21 Mart’ta kutlanýr. Bu güne Nevruz Bayramý derler.
21 Mart Divan-ý Lügat Ýt Türk’te ilkbaharýn geliþi olarak belirtilir.
Yazýlý olarak ilk kez 2. yüzyýlda Pers kaynaklarýnda adý geçen Nevruz, Ýran ve Bahai takvimlerine göre yýlýn ilk gününü temsil eder. Günümüz Ýran'ýnda, her ne kadar Ýslami bir kökeni olmasa da bir þenlik olarak kutlanýr. Bazý topluluklar bu bayramý 21 Mart'ta kutlarken, diðerleri Kuzey yarým kürede ilkbaharýn baþlamasýný temsilen, 22 veya 23 Mart'ta kutlarlar. Ayný zamanda, Zerdüþtlük, hem de Bahailer için de kutsal bir gündür ve tatil olarak kutlanýr. Kürtlerde, Nevruz bayramýnýn Kürt mitolojisindeki Demirci Kawa Efsanesi'ne dayandýðýna inanýlýr. Anadolu ve Orta Asya Türk halklarýnda da Göktürklerin Ergenekon'dan çýkýþý anlamýyla ve baharýn geliþi olarak kutlanýr.
Nevruz diðer Türk devlet ve topluluklarýnda da kutlanýlýr. Bunlardan Azerbaycan'da Novruz, Kazakistan'da Navrýz meyrami, Kýrgýzistan'da Nooruz, Kuzey Kýbrýs Türk Cumhuriyeti'nde Mart dokuzu Kýrým Türklerinde Navrez, Batý Trakya Türkleri'nde Mevris adlarý ile anýlýr.
     Kýbrýs’ta her mart ayýnýn dokuzunda pikniðe çýkýlmasýnýn aslýnda Nevruz Bayramýný kutlamak olduðunu rahatlýkla söyleyebiliriz. Bilerek veya bilmeyerek Nevruz Bayramý Kýbrýs’ta da kutlanmaktadýr...
     Nevruz, tarihte pek çok devlet tarafýndan bayram ve gelenek olarak kutlanmýþtýr. Bunlarýn baþýnda Anadolu beylikleri, Eski Mýsýr, Ýran, Safavi, Sasani, Moðollar, Selçuklu ve Osmanlý gelir.
Selçuklu ve Osmanlý'da milli bayram olarak kutlanan Nevruz, Nevruziye adlý þiirlere ve þenliklerle ziyafet verilerek kutlanýrdý. Özel olarak hazýrlanan Nevruziye adlý macun Osmanlý döneminden kalan bir kültür olarak bu gün hala Manisa'da 21 Mart'ta Mesir macunu þenlikleri yapýlmaktadýr.
     Dilerseniz Nevruz’u bir de Ozan Nihat’ýn büyülü sözleriyle dinleyelim:
Anlatayým sazým ile sizlere,
Ergenekondan ilk çýkýþtýr Nevruz
Ecdadýmýz ýþýk tuttu bizlere,
Özgürlük ateþi yakýþtýr Nevruz

Ýlkbahar Dünyaya mutluluk saçar
Canlar canan için kendinden geçer
Kýrlarda rengarenk çiçekler açar
Gözlerden kalplere nakýþtýr Nevruz

Ýnsanlýðý saran bir ana gibi
Aþkýn yollarýnda divana gibi
Hacý Bektaþ, Yunus, Mevlana gibi,
Dünyaya sevgiyle bakýþtýr Nevruz.

Ozan Nihat özlü duruþ içinde
Ýlimde irfanda yarýþ içinde
Sevgi ve kardeþlik, barýþ içinde
Gönülden gönüle akýþtýr Nevruz