“Yeni Hayat”, bazen benim planýný yaptýðým bir hayatýn nasýl olacaðýný gösteriyor. Özellikle bir kazýdan diðerine giderken otobüs terminallerinde, mola yerlerinde kapýldýðým duygularý bana bir kere daha hatýrlattý. Bir gün ben de, Yeni Hayat’ýn kahramaný Osman gibi nereye gittiðini bilmeden bir otobüse bineceðim ve ne aradýðýmý bilmeden, aradýðým þeyi bulmaya gideceðim; otobüsün gittiði yere kadar otobüsle, gitmediði yere de yürüyerek gideceðim ve en ücra köþelerde kalmýþ köy ve kasabalarda arayacaðým onu. Neyi?
Roman’ýn sonlarýna doðru Osman, kitapta anlatýlan “Yeni Hayat”ý yazan Rýfký Amca’nýn kitabý yazarken yararlandýðý kitaplardan 33 tanesini sürekli okur; bu kitaplar üzerine yoðunlaþýr, notlar alýr. Burada ‘33’ rakamý ayný zamanda tespihteki boncuklarýn sayýsýdýr ve tespih sufilikte tefekküre dalarken çekilir.
Yeni Hayat da, Kara Kitap, Beyaz Kale ve Gizli Yüz’de olduðu gibi, kahraman (Osman) sürekli arayýþ içindedir; bu hayatýn (ayný zamanda ‘Yeni Hayat’ýn) onu nereye götürdüðünü merak etmektedir. Ayrýca bu romanda da, yine yukarýdaki kitaplarda olduðu gibi yer deðiþtirme ve ikizlik söz konusudur.
Roman kahramaný Osman, roman boyunca peþinden gittiði ve sonunda bir silahla öldürdüðü Mehmet’le bir bakýma yer deðiþtirir. Çünkü aslýnda Nihat olan Mehmet’i bulduðunda adý Osman’dýr: Ayný kitabý (Yeni Hayat) okuyup ‘hayatlarýný kaydýrmýþlar’, ayný tutkularla yola düþmüþlerdir.
Yine bu kitapta Orhan Pamuk’un bir özelliði daha karþýmýza çýkmaktadýr. Daha önceki romanlarý arasýnda da görülen bu özellik, romanlarýndaki hikayeleri birbirine baðlamasýdýr. Ýlk romaný “Cevdet Bey ve Oðullarý” ile baþlar bu özellik; “Sessiz Ev”de sýk sýk adý geçer Iþýkçý Cevdet Bey’in! Üçüncü kitap “Beyaz Kale” ise Sessiz Ev’in sonunda ölen evin torunu Nilgün Darvinoðlu’na ithaf edilmiþtir. Dördüncü kitap “Kara Kitap”ta ise bütün önceki romanlarýna gönderme vardýr; dördüncü kitap olmasýna raðmen, sanki o romanlarýnýn taslaðýný görür gibi oluruz kitabý okurken. “Yeni Hayat”ta da, ölmüþ Galip Salik’in yazýlarýndan ve onun yerine yazýlarý yazan yeðeni “ikizinden” bahsedilir.
Ayrýca bu romanýn hikaye örgüsünde de, belki burada anlatamayacaðým bir paradoks söz konusu. Roman hayatý, bir gün okuduðu bir kitabýn etkisiyle tamamen deðiþir: Kitabýn adý “Yeni Hayat”týr. Hem kitabýn hem de hayatýnýn sýrrýný çözebilmek için yollara düþer Osman: Kitap ayný zamanda onun hayatýný anlatmaktadýr. Çünkü kitap üzerine yaptýðý araþtýrmada, yazarýnýn kendi mahallesinde oturan Ýstasyoncu Rýfký Amca olduðunu ve bu kitabý da kendisinden esinlenerek yazdýðýný öðrenir. Aslýnda, sonunda öðreniriz ki Osman da bizim okuduðumuz kitabý okumuþtur. Ancak, Rýfký Amca’nýn yýllar önce yazdýðý kitap toplatýldýðýndan olsa gerek, bizim okuduðumuz baskýda yazar Orhan Pamuk mahlasýný kullanmýþtýr. Bu da, Orhan Pamuk’un diðer kitaplarýnda da karþýmýza çýkan bir paradoksa sebep olmaktadýr; hele bir de kendimizi Osman’ýn yerine koyarsak….
Son olarak, Osman’ýn okuduðu kitabýn sonunda Osman kendi ölümünü görür, ama buna raðmen o kitapta yazýlý olan hayatý yaþamaya devam eder. Biz de “Yeni Hayat”ý bitirdiðimizde Osman’ýn ölümünü görürüz.