ACTA NON VERBA!

Pekçok çocuðu olan Ýstanbullu bahar aylarýný parklarda geçirir, bu parklarýn en eski sakinlerinden biri olarak ben çocuklarýn baðýrýþlarýný, þarkýlarýný sýk sýk duyarým, anne babalar ve büyük anne dedelerin sesleniþleri de katýlýr bu cümbüþe. Yollara taþmýþ kumlar, küçük saklama kaplarýnda meyve taneleri, çocuklarýn terden yapýþ yapýþ olmuþ saçlarý, paylaþýlamayan oyuncaklardan kaynaklanan aðlamalar; park dedikleri bunlardan ibarettir.Kimseler beni rahatsýz etmez orada, mesafemden dolayý adým kötüye çýkmýþ ne de olsa, baþkarýnýn görüp duyduklarýyla yetindikleri þeyler üzerine kafa yormak insaný sýkýcý biri haline getirir. Sadece oðlumun mutluluðunu görmek benim için yeterlidir.

Son zamanlarda benim için park, daha çok Özlem demektir. Bir de Aslý'nýn anneannesinin bana yaklaþmasýna izin veririm. Tabii bir de Özlemin... Ama kolay kolay yaklaþmaz o, suskundur. Her zamankinin aksine ellerine takýlý kalmadan sadece kollarýný zihnime dolayan, kalýn mor çerçeveli gözlükleri yeþil gözlerini aydýnlatan Özlem... Daðýnýk saçlarý omuzlarýndan aþaðý dalgalar halinde dökülmüþ aþka. Onun kolundaki dövme, beni bu yazýyý yazmaya zorluyor. Her neyse, Aslý'nýn anneannesi -adý bu benim için- '' Kara koyunun ak kuzusu mu geldi?'' diyerek gülümsemeyle bizi karþýlýyor. Yanaþýyorum. Küçük çocuklarý kumdan hayatlar kurmak için biraraya getirmiþ ne kadar çok kiþiydik. Çocuklarýn kavgalarý ve baharýn kokusuyla iyice baþtan çýkmýþ insanlardýk ama yeterince denetimli olmak zorundaydýk. Anneannenin yüzünde kývrýmlý olmayan tek bir alan yoktu; ancak yaþlýlara özgü buðulu gözleri etrafý net görüyordu, üzerinde kýrmýzý triko kazak.Çantasýndan bir kap çýkarak ''Sen meyve getir miyor musun çocuða? dediðinde elinde çeþit çeþit yiyeceklerle çocuðunun peþinden koþan anne babalara inat yanýtým kesindi.''Hayýr, evde yesin.'' ''Annelik bu.'' dedi. ''Önce onu yedirmek en iyisinden''. Ýlhan'a ''Elleme, o Arda'nýn köftesi '' dediðimi hatýrlýyor,utanýyorum. Saklama kabýndan çýkardýðý elma yýkanmýþtý; býçak peçeteye sarýlý ve jelatin kaplý. Sadece insanlarla deðil, nesnelerle de özenli iliþki kurmak bu kuþaða özgüydü. Bana dilimlemeden bir elma uzattý; gençlik elmayý ýsýrarak yemekti onun için ya da yola fýrlayan bir çocuða hýzla yetiþebilmek. Sonra her zamanki konuya, benzer cümlelerle giriþ yaptý. Aslý'nýn dedesinin yaþasaydý, yaþýna aldýrmadan torunuyla evcilik oynayacaðýndan ona geniþ bir perspektif ve güçlü bir bedenin emniyetini saðlamak için onu omuzlarýnda taþýyacaðýndan söz etti. Güne Aslý'yý hayatlarýna katmadan baþlayamayacaklardý...Anneannenin üzerinde kýrmýzý triko kazak.Neden gençlerin kýsa kollu giysilerle dolaþtýðý bir zamanda uzun kollu giysilere bürünür yaþlýlar? Ayrýca neden kýrmýzý?Galiba beden yaþlandýkça ruh dinçleþiyor.Gençken beden kendi dinamizmine yakýþan bir ruh arar durur, bulamaz ;ruh ise bu soluklu antrenman sonrasý dinçleþir. Beden yýprandýkça ruh yenilenir.

Anneannenin yaþýný; Aslý'nýn, Aslý'nýn annesinin ve kendi hayat hikasindeki dönüm noktalarýnýný hangi yýllara denk düþtüðünü sorarak ve sabýrla dinleyerek küçük hesaplarla çýkardým, neyin peþinde olduðumu tam olarak bilmeden. Buradan hareketle kendi geleceðimin resmini mi görmek istiyordum ? Yoksa artýk kabristana ziyaretlerine gittiðim büyüklerimi mi anlamaya çalýþýyordum?Aramýzda kýrk yaþ vardý, hepsi buydu gerçekte...''Torun, çocuktan çok seviliyor'' dedi, inanarak. Bu bildik laf yalandýr aslýnda, torun çocuðun çocuðu olduðu için sevildiðine göre asýl sevilen çocuktur.
Ýlk gençlik yýllarýmý düþündüm, kimler hangi üniversiteye yerleþti, kimler hangi iþe girdi, kimler evlendi?...Evet zor bir soruya yaklaþmýþtýk.Kimleri topraða emanet ettik? Kimler kaldýk? Kalmanýn sevinci miydi kýrmýzý triko kazak? Ben de bir zaman sonra þimdi sevmediðim kýrmýzýyý ve diðer canlý renkleri isteyecektim? Yaþama sarýlý iplerin rengiydi onlar.

Birkaç metre ötede kaydýraktan aþaðý hýzla yuvarlanýp yere çakýlan bir çocuk ,aðlamaya baþladý, hemen yetiþip gözyaþlarýný silen kola aldýrmadan. Anneannenin bir anneye yakýþtýrmadýðý koldaki dövmede þu yazýlý: Acta non Verba! Latinceden Türkçeye tercümesi þöyleymiþ: Sözler deðil; eylem.
Özlem, parka daima yalnýz gelirdi; oysa özellikle pazar günleri park, telaþlý babalarýn acemice çocuk bakým sanatýný uyguladýklarý ve göstermeye çalýþtýklarý bir ilgilenme yeriydi. Yalnýzca Özlem'di, tekdi. Bana çocuðunun babasýndan söz etmiþti; profesyonel sayýlabilecek bir yazardý. Yalnýzlýðýna müdahale edilmesine, dünyasýna ortak olunmasýna hiç tahammül edememesinin nedeni, yazdýklarýnýn gerçek hayatla iliþkilendirilmesinden duyduðu rahatsýzlýkmýþ.Özlem onu yutdýþýndayken tanýmýþ, uzuz yýlllar yazýþmýþlar, sadece yazýþmýþlar. Özlem'in tarifine göre kelimelerin týlsýmýyla beslenen büyük bir aþkmýþ, aslýnda karþýlýksýzmýþ. Çocuk olduðunda mecburen evlenmiþ ve kýsa süre sonra boþanmýþlar.

Özlem'in oðlunun kanayan çenesinin tedavi edilmesine yardýmcý olabilirim diye yanýna yaklaþtým. Bir yandan çocuðu yatýþtýrýrken Özlem'e de sýradan laflar etmeye baþladým. Anne oðul iliþkisinin içeriði yaklaþýk olarak her yerde aynýdýr ama Özlem, çok kýymetliymiþ gibi aðzýmdan çýkan her kelimeyi can kulaðýyla dinliyordu. Beþ on dakika sonra kanama dumuþtu ve Can annesinin kollarýnda uykuya dalmýþtý; bense onlarýn silüetine bakarak karþýlýksýz aþký anlamaya býrakmýþtým kendimi.

Eve vardýðýmýzda Özlem tek baþýna çocuk yetiþtirmenin güçlüklerinden söz etti,ona göre annelik gönüllü tutsaklýkmýþ, aþk gibi.''Babasý nerelerde ?''dedim. ''Yok.Bir ölüydü gerçekte ama bunu ancak baþka bir varlýða can verdikten sonra anladým.'' Sanýldýðýnýn aksine aþk, karþýlýklýlýk esasýna dayalý iliþkilerde deðil; tek taraflý olmasýndadýr. Gerçekte dokunuþlarýndan beni deðil, kadýnlarý sevdiðini anlamýþtým ama benim için durum farklýydý. ''Ýnsan aþýk olduðunda seks sözkonusu deðildir.'' demiþti ya birisi, kimdi hatýrlamýyorum, doðrudur. Aþk kendini diðeriyle bütünleme çabasýndan çok kendini arama yolculuðudur. Kurgularla oyalanýrsýn.Onu bulduðunda kendini kaybedersin ama. Onun için aþkda bulduðun deðer, kendi deðerindir, ortaya çýkar. Kendindeki anlamlarý heyecanla ona yükler durursun ve trajiktir kesip biçip giysiyi uydurursun.
Ama þu an anlýyorum ki itaat eden ile hükmedenin rastlantýsal bir manevrayla yer deðiþtirmesi her zaman olasýdýr. Yakan yakýcýlýðýyla küllere dönüþebilirken; yananýn ateþi parýldatýr etrafý.Yanan yangýnýn devam etmesi için sürekli denklemler yaratýr, denklerler çözer; zaten çözümü kendinde gizlidir. Binlerce yýllýk insanlýk serüveninin uzantýsýdýr bu denklem oyunlarýndan zevk almak. Denklemleri o bulsun çözsün istediðin için kurduðunu sanýrsýn ama o hiç aramamýþtýr, çözme amacýnda da deðildir. Denklemin herkesçce bilinen bir çözümünün olmasý aþký öldürmeye teþebbüstür. Ortak algý yarattýðýný fark etmeye baþladýðýnda yitirdiklerine üzülür, kaçarsýn.
Hatta tek kiþilik zindanýný geniþletmek, ona eþlik edecek birini aramak için yola çýktýysan yalnýzlýða mahkumsun. Müebbet hapse razý olabilmektir aþk.

Dünya tarihinde sayýsýz baþlayan ve biten aþk hikayeleri vardýr, bu çöplüðe katkýda bulundum belki. Bu hikayeleri yaþayanlarýn gösterdiði semptomlar aynýdýr, istediðin kadar kendini yücelt. Ama her aþk kendini biricik kýlarak ýþýldatýr yeryüzünü, gökyüzünü. Bir kadýn bir erkeði sever, çok sever. Dýþarýdan kurulacak her cümle kesinlikle stratejik bir dilin gramerini taþýr. Her strateji gibi duygularýn yüceliði karþýsýnda aklýn muhasebe defterinin envanterini tutar. Aþký herkesten yalýtarak, onu fanuslara koyarak arýndýrmaya çalýþmak, kötülük sarmaþýklarýndan korunma inceliði midir ?Yoksa kendi duygularýnýn sýradanlýðýnýn ortaya çýkarýlmasýndan kaçýnmak mýdýr?Bilemiyorum. Ama artýk anladýðým þey þu; aþkýn sözünü ettiðin yerde kendisi yoktur.

Birden bire Özlem'in, uyuyakalan oðlunu çocuk arabasýna usulca yerleþtirdiðini ve anneannenin yaný baþýmda ürkekçe bana baktýðýný fark ettim. Aslý ellerinin arasýndaki bir bebeði yavaþça evirip çeviriyordu. Anneanne, güçlükle doðruldu, yanýna yaklaþtý yanaðýna bir öpücük kondurdu. ''Bebeðine bu akþam bir gecelik dikeceðim.''dedi. Ben Özlem'e döndüm. Kim bu sözün hakkýný veriyor? Sözler deðil;eylem. Yalnýzca sözlere gömülü biri, yazar bunu bir kenara. Gerisi eylem, sadece eylem.



Arkadaþým Esin'e

S.Deniz Hamutcuoðlu