Kürtler ve Kürt Tarihi konusunda gerçekçi çalýþmalar, gerek söylem ve gerekse eylemsel olsun hâkim güçleri her zaman rahatsýz etmiþtir.

Son dönem Kürt aydýnlarýnýn henüz yeterli kavrayamamýþ ve algýlayacak konumda olmamasý, burada yazýlanlara karþý peþin hüküm veya önyargýlar oluþturabilir.

Kürt aydýnlarýndaki sorunlarýn çokluðu yadýrganmamalý. Nitekim hâkim güçlerin kontrolünde olan tarihi materyallerden(düþünün ki, anadili dahi yasak) dolayý, farklý bakýþ açýsý ile kendi tarihine eðilim gösterenlere karþý ne yazýk ki, yine aðýrlýklý olarak doðruluðu araþtýrýlmaksýzýn, düþünülmeksizin ret eðilimi baþlatýyor.

Bu, düþüncelerimizin nasýl iðdiþ edildiðini göstermenin ötesinde, tarihi prangayý kýrabilmek için sorumlu adanmýþ(atanmýþ deðil)’larýn hassasiyetle araþtýrma alanýna atýlmasýyla aþýlacaktýr. Sanýldýðýnýn aksine Kürtler, Hz. Ömer’in Kürdistan’ýn fethi ile birlikte müslüman olmamýþlardý!

Ýslam âlimlerinden olan Alusi’ninde kaydettiði gibi, "Ebu meymun Caban el-Kurdi" isimli zat Peygamberin sahabelerindendi. Tabi ne hikmetse zaman onu (diðer Kürt sahabelerde olduðu gibi) Caban el- Kurd’i deðilde ’’Caban el Surdi’’ diye tarihe kaydetmeyi uygun gördü!

Görülen bu uygunluðun gerekçesi de, her zaman olduðu gibi yine hazýrdý. ’’yazým veya matbaa hatasý!’’ Geçelim.

Düþündürücülüðünden bir türlü kopamadýðým asýl konu þu; Peygamberin kutlu sahabesi Caban el Kurdi(r.a)’in, O hazretin buyurduðu “sekaleyn hadisi’’ diye meþhur olan “Sizlere iki aðýr ve paha biçilmez emanet býrakýyorum: Kitabullah ve itretim. Bu ikisi asla birbirinden ayrýlaz ve Havzda birlikte bana gelirler’’ hadisini, Caban el Kurdi’den sonra yaþayan Tirimizi’nin, Cabir b. Abdullahtan naklediyorsa, acaba Caban el Kurdi(r.a) kendi halkýna ulaþtýrmayacak onun içeriðini kavrayamayacak kadar sorumsuz olabilir miydi? Gerçi Ýbn-i Abidin’in verdiði fetvayý(‘Kürtlerin arkasýnda namaz kýlýnmaz’), Kürt alimlerde bilmiyor deðil! Belki de Kürt olduðu için Caban (r.a)’ýn rivayetleri kezzab sayýlmalýy dý!

Siyasi boyutta ise; Emevi, Abbasi ve Osmanlý saltanatlarýnýn etkisiyle resmileþen dini anlayýþ, bu hadisi ya bilmemekte ya da önemini kavrayamamaktadýr! Burayý da geçelim.

Coðrafyaya hâkim Osmanlý, Kürtlere olumsuz ekonomik, sosyal siyasi sair etkenlerin yanýnda, en büyük darbeyi, Kürtleri kendi inançlarýndan farklý bir mecraya çekmesiyle vurmuþtur. Son cümleyi þöyle de tevil edebiliriz: Osmanlý coðrafi olarak Kürdistan’a tam hükmedememiþti ancak dinsel dönüþümle iktidar olabilmiþti!

Araplarýn sözde islam ordularý da, baþta Kürtler olmak üzere zorla egemen olduklarý coðrafyalarda, fey ve ganimetin getirdiði sarhoþluðun ötesinde, farklý bir sunumu da unutuyor deðildi. Feth ettikleri yerlerdeki Arap olmayan halklara dayattýklarý islamiyeti peygamberden hemen sonra revizyondan geçirdiði kalýplarla sunmalarý da gariptir… Kürdistan’da Araplardan sonra, bunun devamý olarak da Selçuklu ve Osmanlý egemenlerinin vergi ve askere alma, tebaa yapma ve kendi islamýný dayatmasýna ve bunu izleyen baský ve dýþlanmaya karþý kürtlerin direniþleri ve bu sürecin 1530’lu yýllara kadar devam etmesinin arka planýnda acaba Kürt sahabe Caban el Kurdi(r.a)’in kendi halkýna öðretisi olan ’’Peygamberi Ýslam‘’ süreci olmasýn? Bugün Kürtlüðü kendi dinamiklerinden kopuk bir Kürtlük yapan en önemli etken, geçmiþte 900 yýl karþý koyup direndiði þeyin þimdilerde sahip çýktýðý akide haline geldiðini görememiþ olduðu gerçeði olamaz mý? Ýmralý’daki zevatýn iki de bir vurgu yaptýðý konu burasýdýr. Deðil ki, Osmanlý Ýslam’ýna...

Yani bugünkü Kürt inanýþýnýn son 500 yýllýk ideolojik þekillenmesini saðlayan þey, bizzat onun baþlangýçta ki 9 asýr boyunca karþý çýktýðý ezilme iliþkileridir.

Sorunun ilk bakýþta basit bir ayrým gibi gözükmesi, karþý dinin algýlanmasý, yaþanmasý ve özellikle de siyasal islami pradigmada anlamýný bulabilmesi gibi noktalardan baktýðýmýzda ciddi farklýlýklar doðurmaktadýr.

Kürtlerin geçmiþteki Ýslami anlayýþý ile asrýmýzda vardýðý noktanýn önemi konusunda sosyolojik deðerlendirmelerde bulunmayacaðýz. Biz sadece tarihi ve yer yer siyasi deðinilerle konunun ne derece önemli olduðuna ve nasýl manipüle edildiðine dikkat çekmek istiyoruz.

Kürtlerin kendi inançlarýndaki sabitliðine olan ýsrarcýlýðý, takdirle ve gýpta ile karþýlanmalý. Bunu karþýda itiraf ediyor ve öyle kalmasýný da istiyor. Neden? Geçelim...

Sorun temel kýstaslarýn nasýl anlaþýlmasý gerektiði konusunda ayýrým bulunmasýndadýr. Bu da bizim, Kur’ana öncelikle geçmiþteki orijin öðretim konusundaki temel bakýþýmýzdan kaynaklanmaktadýr.

Kürtler; Hâkim güç Ýslam’ý ile 5 asýr öncesine kadar savunduðu asýl Ýslam’ýný genelde kabul etmesine karþýn, önemini ve önceliðini kavrama konusunda titiz davranmamakta ve bu da birçok konuda farklýlýklara neden olmaktadýr.

Bu iki islami farklýðý göremediðimiz sürece, baþka farklýlýk aramaya gerek olmadýðýný düþünüyorum! Baþka farklýlýklarýn bu noktada önemli olmadýðýný derken; çemberin dýþýna çýkma alternatiflerinin sonsuz denemeleri, bizi bugünkü algýnýn ötesine taþýyamayacaktýr, demektir!

Söz konusu alternatiflerin; Sosyalizm, Kapitalizm, Ýslami hareketler… Sair ne olursa olsun, var olan gerçekliði deðiþtirmez. Buradan baþlayarak geçmiþteki deðerimizi yakalayabilirsek, baþka ayrýlýklar önemsiz kalýr diyebiliriz. Tabiidir ki, karþý burayý bizden daha iyi biliyor ve görüyor. Çünkü karþýnýn otoritesi buraya bina edilmiþ...

(Devam edecek…)
12 mart 2009