A


* Alan memnun, satan memnun; tellala halt etmek düþer.
* Abanýn kadri, yaðmurda bilinir.
* Açýn koynunda ekmek durmaz.
* Aç ölmez, gözü kararýr; susuz ölmez, benzi sararýr.
* Adama dayanma ölür, duvara dayanma kurur.
* Aðanýn alný terlemezse, ýrgatýn burnu kanamaz.
* Aðustosta beyni kaynayanýn, zemheride kazaný kaynar.
* Akara kokara bakma, çuvala girene bak.
* Akýllý köprü arayýncaya kadar , deli dereyi geçer.
* Akrep etmez akrabanýn ettiðini, kimse bilmez akrabadan çektiðini.
* Acemi nalbant; kâh nalýna vurur, kâh mýhýna.
* Al atýn iyisini, yiyeceði bir yem; al avradýn iyisini, giyeceði bir don.
* Alýcý aslan, borçlu sýçan gibidir.
* Allah’ýn ondurmadýðýný, peygamber sopayla kovalar.
* Ananýn çýktýðý dala, kýzý salýncak kurar.
* Ana ölünce, baba amca olur.
* At elin, eðer elin; arada bizim de dahdah’ýmýz var.
* Almadýðýn hayvanýn kuyruðundan tutma.
* Allah uçamayan kuþa alçacýk dal verir.
* Apdessiz sofuya namaz dayanmaz.
* Aðýlda oðlak doðsa, ovada otu biter.
* Aðýr yük altýna girenin beli incinir.
* Aðzý eðri, gözü þaþý olan ensesinden belli olur.
* Ak bacak, kara bacak; geçitte belli olur.
* Ayý inine sýðamamýþ, bir de kuyruðuna kalbur baðlamýþ.
* Aptal yaðý çok bulunca; kâh borusunu yaðlar, kâh gerisini.
* Adam yanýla yanýla alim olur, pehlivan yenile yenile galip olur.
* Aðýz büzülür, göz süzülür; ille de burun ille de burun.
* Aðzýna bir zeytin verir, ardýna bir tulum tutar.
* Aðzýnýn domalmasýndan, Ömer diyeceði belliydi.
* Akçan gitti mi demezler, iþin bitti mi derler.
* Akýllý bizi arayýp sormaz, deli bacadan akar.
* Ak köpeðin pamuk pazarýna zararý vardýr.
* Akþam olunca kuzu anasýný, kuþ yuvasýný bulur.
* Aða güçlü olunca , kul suçlu olur.
* Acemi nalbant iþi, gâvur eþeðinde öðrenir.
* Acýkan yanaðýndan, susayan dudaðýndan belli olur.
* Acýrsan þehirli sýðýrýna acý; tok gider, aç gelir.     
* Acý soðan yiyen, aðzýnýn kokusundan belli olur.
* Aç açla yatarsa, arada dilenci doðar.
* Aç köpeðin kursaðý dar olur.
* Açlýkla tokluðun arasý, yarým yufkadýr.
* Adam adamdýr, olmasa da pulu; eþek eþektir, atlastan olsa da çulu.
* At yedi günde, it yediði günde belli olur.

* Adam kýtlýðýnda keçiye “Abdurrahman Çelebi” derler.
* Adam sandýk eþeði, çifte serdik döþeði.
* Adýmýz kasap ama, evimizin et yüzü gördüðü yok.
* Afyonun keyfini tiryakiden sormalý.
* Aðzý büyük olana, kepçe kaþýk gibi gelir.
* Akça( Para ) , akýl ; don, yürüyüþ öðretir.
* “ A kýz! Kocan ne çirkin!”
“Olsun! Babamýn evinde o da yoktu. “
* Aðýzla pilâv piþmez, yaðla pirinç gerek.
* Aklýný eþeðe verme; çeker, arpa tarlasýna gider.
* Alacaðýn bir fitil, pamuðun batmanýný sorarsýn.
* Alýþmadýk k.çta don durmaz.
* Al kaþaðýyý gir ahýra, yarasý olan gocunur.
* Altý aylýk seyislikle, kýrk yýllýk b.k karýþtýrýlmaz.
* Alýþmadýk g.tte don durmaz.
* Altmýþýnda zurna çalmayý öðrenen, artýk mezarda da çalar.
* Aðaca çýkan keçinin, dala bakan oðlaðý olur.
* Aðustostan sonra ekilen darýdan, kocasýndan sonra kalkan karýdan hayýr gelmez.
* Aþýk; herkesi kör, etrafýný duvar sanýr.
* Ayaðýnda donu yok, baþýna fesleðen takar.
* Ayý eniðini okþarken öldürüvermiþ.
* Ala keçi, her zaman püsküllü oðlak doðurmaz.
* At’a nal çakýldýðýný görmüþ , kurbaða da ayaðýný uzatmýþ.
* Adam desem ünü yok, koyun desem yünü yok.
* Adam hacý mý olur varmakla Mekke’ye; eþek evliya mý olur, taþ çekmekle tekkeye.
* Adam adama gerek olur, iki serçeden börek olur.
* Aç adam, gökteki ay’ý yufkaya benzetir.
* Akýllarý pazara çýkarmýþlar, herkes yine kendi aklýný satýn almýþ.
* Alçalma basýlýrsýn, yükselme asýlýrsýn.
* Allah, fakir kulunu sevindirmek isterse; eþeðini kaybeder, üç gün sonra buldururmuþ.
* Amcam, dayým; herkesten aldým payým.
* Arý gibi eri olanýn, dað gibi yeri olur.
* Arpa unundan kadayýf olmaz.
* Atýn ölümü, itin bayramýdýr.
* Atýn iyisi yedi günde; it, yediði günde belli olur.
* Baldýrýmýn etini yerim, gene kasaba minnet etmem.
* Berk kaçan atýn b.ku, seyrek düþer.
* Arpacýdan borç alan, ahýrýný tez satar.
* Ata da soy gerek, ite de.
* Atlar tepiþirken arada eþekler ezilir.
* Avcý ne kadar hile bilirse, ayý da o kadar yol bilir.
* Azýksýz yola çýkanýn gözü el torbasýnda kalýr.
B
* Baktýn kar havasý, eve gel kör olasý.
* Bekârýn parasýný it yer, yakasýný bit yer.
* Bir mýh bir nal kurtarýr, bir nal bir at kurtarýr, bir at bir yiðit kurtarýr.
* Borçlunun duacýsý, alacaklýsýdýr.
* Azasý eksik olanýn kazasý eksik olmaz.
* Azdan azdan, çok olur birazdan.
* Az’ý çocuðuna, çoðu kocana gösterme.
* Babasý koruk yer, oðlunun diþi kamaþýr.
* Baðlý aslana tavþanlar bile saldýrýr.
* Bakkal, ölülerin borcunu dirilere yükler.
* Baþ aðýr gerek, kulak saðýr gerek.
* Bedava þarabý kadý da içer.
* Bekâr gözü ile kýz alma, yaya gözü ile at alma.
* Ben tuttum turnayý o çalar zurnayý.
* Beþyüz karga umurumda deðil, uçururu da seyrine bakarým.
* Bezir yaðýndan pilâv piþer ama, yenmez.
* Bildik kasap, et yerine kemik verir.
* Bir tilkinin derisi iki kere soyulmaz.
* Bizim topraktan testi olur da kulpu olmaz.
* Borç bini aþtýktan sonra, her gün baklava , börek yenir.
* Boru çalmaya dudak ister.
* Bozuk saatin varsa köylüye götür, çavdar sapýndan zemberek taksýn.
* Budala küser, öðününü keser.
* Buðday baþak verince orak pahaya çýkar.
* Buðdayýn iyisini komþuna sat, gider de bazlamasýný yersin.
* Burnunun bokuna bakmaz, kimyonlu kebap yer.
* Bok yiyecek pezevenk, kepçesini yanýnda taþýr.
* Baþýndaki fese bak, girdiði kümese bak.
* Bayramda borç ödeyecek olana, ramazan kýsa gelir.
* Bir dirhem gümüþün üstünde oturmak için, kantar gibi g.t gerek.
* Boklu, çamurluya gülermiþ.
* Bokla yapýlan, sidikle yýkýlýr.
* Bakkal fýndýðýyla yar sevilmez.
* Býçak keser ama, arada masat lâzým.
* Bir aðaçtan hem camiye direk olur, hem kenefe kürek olur.
* Bal tattýrma ayýya, pekmez tulumunu yýrttýrýrsýn.
* Baþýný acemi berbere emanet eden, pamuðu cebinden eksik etmesin.
* Bir arap için bir Arabistan yakýlmaz.
* Bir çocuðun kýrk ebesi olursa; ya kör olur, ya topal.
* Bir çýplaðý, kýrk harami soyamaz.
* B.k böceði misk kutusunda ne anlar!
* Bir kuþ, bir aðaca kýrk yýlda bir konar; bir daha konuncaya kadar ya dal kurur, ya kuþ ölür.
* Boþboðazý cehenneme atmýþlar, “Odunlar yaþ.” demiþ.
* Baðdan üzüm çalan, s.ýçtýðý pekmezden belli olur.
* Bakmakla öðrenilseydi, kediler kasap olurdu.
* Baþ aðrýyýnca, sivrisinek davul olur.
* Bektaþiye “ Namaz kýl.“ demiþler; “Kýlarým ama okumam.-“Demiþ.
* Belinde bir tabancasý var, boynu kayýþtan görünmez.
* Benim derdim inekle dana, karýnýn derdi sürmeyle kýna.
* Býldýrcýnýn beyliði, yýðýnlar (harman ) kalkana kadardýr.
* Bir akçe ile, dokuz kubbeli hamam yapýlmaz.
* Bir kere insanýn ters gitmesin iþi; muhallebi yerken , kýrýlýr diþi.
C

* Cami dururken mescitte namaz kýlýnmaz.
* Caný yanan eþek, attan berk kaçar.
* Can yediðini, ten giydiðini ister.
* Cemal gider ama, kemal seninle kalýr.
* Cennete gitse fidan kýrar, cehenneme gitse kazan devirir.
* Caný yana eþek, atý geçer.
* Caný kaymak isteyen, mandayý yanýnda taþýr.
* Cömert derler, maldan ederler; yiðit derler, candan ederler.
Ç

* Çoklukta (Kalabalýkta ) eþek kuyruðu kesme; kimi kýsa der, kimi uzun.
* Çobana verme kýzý; ya koyun güttürür ya kuzu.
* Çarþý iti, koyun beklemez.
* Çaðrýlmayan yere, çörekçiyle börekçi gider.
* Çanaðýna ne doðrarsan, kaþýðýna o çýkar.
* Çýngýraklý deve kaybolmaz.
* Çingene; eriþemediði harmaný, zekâtýna sayarmýþ.
* Çirkin karý evi toplar, güzel karý düðün gezer.
* Çok gezenin ayaðýna b.k bulaþýr.
* Çingeneye cellâtlýk vermiþler, önce babasýnýn baþýný kesmiþ.
* Çingeneyi paþa yapmýþlar, “Þu aðaçlardan ne güzel kasnak olur!” demiþ.
* Çavdar unundan baklava olmaz.
* Çekirge ne ki budu ne olsun.
* Çengi ölüsü çalgýyla kalkar.
* Çýkacak can yorganda da çýkar urganda da.
* Çiftçinin karnýný açmýþlar, kýr tane “gelecek yýl” çýkmýþ.
* Çocukla yoðurt yiyen, aðzýna yüzüne bulaþtýrýr.
* Çubukken çýt demeyen, aðaçken küt demez.
* Çürük baklanýn kör alýcýsý olur.

D
* Dadandý dayým köfteye, yine gelir haftaya.
* Deðirmencini evine hayýrlý haber gelmez.
* Deðirmenden gelenden börek umarlar.
* Deðirmenin sesini iþitiyoruz, ununu gördüðümüz yok.
* Dilenciye hýyar vermiþler, eðiri diye beðenmemiþ.
* Deliye osur demiþler, sýçývermiþ.
* Derviþe “Baðdat’ta pilâv var,” demiþler;” Yalan deðilse, ýrak deðil,” demiþ.
* Devede kalýp var ama, katarýný bir eþek çeker.
* Deve Kâbe’ye gitmekle hacý olmaz.
* Deveye “Bir çömlek yapýver,” demiþler, yedi kazan sütü devirmiþ;“Çok þükür kazasýz çýktým,” demiþ.
* Deveyi eþek yeder ama yükünü çekemez.
* Dokuz bacanak, bir çavdar gölgesinde eðlenir.
* Dolapta kurabiye var ama, senin aðzýna göre deðil.
* Dövüþ, seyirciye kolay gelir.
* Dört paralýk adamýn, sekiz paralýk keyfi olur.
* Düþmanýn sözü kayar geçer, dostun sözü koyar geçer.

* Davetsiz misafir, mindersiz oturur.
* Deveye “Kalk oyna.” demiþler; bir çam, bir çardak devirmiþ.
* Dadýya dayanan, evlât yüzüne hasret kalýr.
* Daðdaki tavþana, evde tencere hazýrlama.
* Dalga boyu aþmýþ; ha bir karýþ, ha beþ karýþ.
* Daðda gezen ayýya rastlar, dayýya da.
* Delinin getirdiði çalý üstünü kurutmaz.
* Deveyle tepiþ olmaz.
* Doðru söyleyenin bir ayaðý üzengide gerek.
* Don ýslanmayýnca balýk tutulmaz. Dilencinin hakkýndan dolandýrýcý gelir.
* Deliye bal tattýrmýþlar, çarþýda katran býrakmamýþ.
* Deðirmende doðan sýçan, gök gürültüsünden korkmaz.
* Denizi yakamazsam, cýzlatýrým ya!
* Dertsiz baþ, bir tek bostan korkuluðunda bulunur.
* Düþün deli gönül düþün; beygir mi alýnýr kýþýn, onun da parasý peþin.
* Devekuþu uçmaya gelince ayaðýný, yük taþýmaya gelince kanadýný gösterirmiþ.
* Deveyi düðüne çaðýrmýþlar; -“Tabaným yýrtýk, oynayamam, dudaðým yýrtýk, yýrlayamam. “ demiþ. ·
* Donsuzun gönlünden dokuz top bez geçer.
* Dostu çok olanýn postu çabuk eskir.
* Düðüne ses, ölüme yas yakýþýr.
* Deli deli akaný, bura bura týkarlar.
* Deveci ile konuþan, kapýsýný büyük yapmalý.
* Dilenci bir tane olsa, þekerle beslenir.
* Dilenciliðin payesi düþüktür ama geliri yüksektir.
* Dinsiz, bektaþiye kýzar da oruç yemeye yeltenir.
* Dokuz at, bir kazýða baðlanmaz.
* Dut kurusu ile yar sevilmez.
* Dünyayý sel bassa, ördeðe výz gelir.
* Düt demeye dudak gerek, kaþýnmaya týrnak gerek.
E

* Ekmeðin büyüðü, hamurun çoðundan olur.
* Ebe çok olursa, cenin sakat doðar.
* Eðri aðaca “yayým”, her gördüðüne “dayým” deme.
* El aðlarsa gözünden, anam aðlarsa özünden.
* Elekçiyi paþa yapmýþlar, ille de “kasnak” demiþ.
* El elin eþeðini türkü çaðýrarak arar.
* Ellere gözlük verir, kendi kamburunu görmez.
* Erkeðe yar ölüsü, yorgan yenisidir.
* Eþeði týmar eden, osuruðuna katlanýr.
* Ettiðin hayýr, ürküttüðün kurbaðaya deðsin.
* Eðer’le meðer’i evlendirmiþler, “Keþke” adýnda çocuklarý olmuþ.
* El aðzýna bakan, sel aðzýna yuva yapar.
* Eþeðe “Cilve yap.” demiþler, tekme atmýþ.
* Eþeði düðüne çaðýrmýþlar; “Ya odun lâzýmdýr, ya su.” demiþ.
* Emanet eþeðin paldýmý , yokuþta kopar.
* Ekleme kuyruk, tez kopar.
* Ekmeðini yalnýz yiyen, yükünü kendi kaldýrýr.
* Ektiðimiz nohut, leblebi oldu da, baþýmýzda þakýrdýyor.
* Ehl-i keyfe zevk verir kahvenin kaynamasý, eþeði baþtan çýkarýr sýpanýn oynamasý.
* Eþeðe raký içirmiþler, çulunu bahþiþ vermiþ.
* Eþeði kurt yemiþ, sahibi “Düþ olsaydý bari. “ demiþ.
* Eþeðin ölümü, köpeðe düðündür.
* Eþek at olmaz,ciðeri et olmaz.
* Evinde karýn çirkin ise,
Geçimin de bozuk ise,
Ne iþin var ölü evinde;
Gir aðla, çýk aðla.

Evinde karýn güzel ise,
Geçimin de iyi ise,
Ne iþin var düðün evinde
Gir oyna, çýk oyna.

* El içinde vasiyet ettik, ölmemek olmaz.
* Eli hamur ovalar, gözü dana kovalar.
* Elin öldürüverdiði yýlan; kafasýný kaldýrýr kaldýrýr, bakar.
* El yumruðu yemeyen, kendi yumruðunu bozdoðan armudu sanýr.
* El yumruðu yemeyen kendi yumruðunu bozdoðan armudu sanýr.
* Erkek kocarsa koç olur,- karý kocarsa hiç olur.
* Eski fener; kâh yanar kâh söner.
* Eski zaman atlarýna eski Osmanlýlar binip gitmiþ.
* Eþeðine bakmaz da, Hasan Daðý’na oduna gider.
* Evi süsü gösterir, orospuyu düzgün gösterir.
* Eðri cetvelden doðru çizgi çýkmaz.
* Erkeðin kalbi enginar yapraðýdýr, her katýnda bir kadýn yatar.
* Eskiye raðbet olsaydý, bit pazarýna nur yaðardý.
* Ev sahibi kurnaz, pastýrmayý ince ince doðrar; kurnaz misafir, ikiþer – üçer yutar.
* Eþek çamura düþünce, sahibinden yavuz kimse olmaz.
F

* Fare düþmekle deniz mundar olmaz.
* Feleðin iþleri, ayýya kaval çaldýrýr.
* Fukaranýn çocuðu, zenginin malý kýymetlidir.
* Fýrsat rüzgâra benzer; marifet, onu geçerken tutmaktýr.
* Fili güdenden sor, deveyi yedenden.
* Fildiþi tarak, seni baþýna göre deðil, býrak.
* Fakir dost çabuk unutulur.
* Fareye raký içirmiþler; “Þu kediyi bana bir buluverin. “ demiþ.
* Fakirin buðdayý çavdar, ineði keçidir.
* Fakir, zenginin malýný hesabederken, bir kütük çýra yakmýþ.
* Fukara canýna güvenir, zengin malýna.
* Fukara caný için dua eder, zengin malý için.
* Fýrýn düzen alýr, hamur biter; ev düzen alýr, ömür biter.
G

* Görmediðin oðlu olmuþ; çekmiþ, çükünü koparmýþ.
* Güzel görünür, çirkin bürünür.
* Gâvura kýzýp da oruç bozulmaz.
* Girmediði bir Gerede zindaný kalmýþ, onda da altý ay eðlenmiþ.
* Gönülsüz davara giden köpekten hayýr gelmez.
* G.t kýsmetten çýkýnca, uçkur kudretten kýrýlýr.
* Göz derya, seyir bedava.
* Güzellik on, gerisi don.
* Gâvura kýzýp da oruç bozulmaz.
* Gece þarap, gündüz kumar; bu haliyle cennet umar.
* Gelinin güzelliði damadýn harcýyladýr.
* Gevþek tükürüðün sakala zararý vardýr.
* Gitti aðalar, paþalar; kellere kaldý köþeler.
* Gurbette öðünmek, hamamda türkü söylemeye benzer.
* Güttüðümüz üç davar, ýslýðýmýz daðlar aþar.

* Gözü tanede olan kuþun ayaðý tuzaktan kurtulmaz.
* Gurbette taþa yaslanmayan , evdeki yastýðýn kýymetini bilmez. Gelinin güzelliði, damadýn harcýyla.

* Gümbürtüden korkan, kazancý dükkânýna girmez.
* Güzellik bir sivilceye, varlýk bir kývýlcýma bakar.
* Güzellik on, dokuzu don.

H

* Hem çýplak, hem poyraza karþý gider.
* Her gün güzel giyenin, bayramda g.tü açýk kalýr.
* Herkesin aklý bir olsa, sýðýrý güdecek çoban bulunmaz.
* Herkes sepet örer ama, g.tünü geçiremez.
* Her sakaldan bir tel, köseye sakal.
* Hýrsýzlýk bir ekmekten, kahpelik bir öpmekten baþlar.
* Her hýyarým var diyene, tuz alýp seðirtme.
* Her aferin’e koþan tazýnýn bacaðý çabuk kýrýlýr.
* Hacý hacýyý Mekke’de bulur.
* Hasta olan ölmez, eceli gelen ölür.
* Horoz ölür, gözü çöplükte kalýr.

* Hac nasip olmayacak adamý, deve üstünde yýlan sokarmýþ.
* Hak yoluna vermeyiz bir mangýr, þeytan yoluna gider tangýr tangýr.
* Havlamasýný bilmeyen köpek, sürüye kurt getirir.
* Helvayý yapalým ama; üzüm baðda, bað da daðda, hadi tavayý komþulardan buluruz da, iþ unla yaðda.
* Herkese kendi osuruðu, ciðer kavurmasý gibi gelir.
* Hanýmýn hýsýmý gelince, oklavalar þýkýr þýkýr; beyin hýsýmý gelince, diþler þýkýr þýkýr.
* Hiç üzüm yoktur ki, g.tünde çöpü olmaya.
* Hacý’ya “ Tesbih alýr mýsýn?” demiþler; “ Ha biz buraya niye geldik!” demiþ.
* Hak yardým ederse Abdi kuluna, kurt çoban olur koyununa.
* Hem karnýn tok olsun, hem börek tepsisi bütün .( Nasýl olur bu.).
* Her eþek kendi makamýyla anýrýr.
* Herifin sakalý tutuþmuþ, o , “Dur, þu çubuðumu yakayým,” der.
* Hesapsýz kasabýn masadý g.tüne girer.
* Hoca doyduktan sonra kýrk armut yemiþ, “Onun da yeri baþka .” demiþ.
* Hakaret muhayyerdir, sahibine iade olunur.
* Hamamda türkü çaðýrmasý, gurbette öðünmesi kolaydýr.
* Hancýnýn tavuðu, yolcu atýnýn arpasýyla geçinir.
* Harmana giren öküzün aðzýna sepet geçirirler.
* Helva helva demekle, aðýz tatlanmaz.
* Hem dizime oturur, hem sakalýmý yolar.
* Her düþen, kabahati pabucunda bulur.
* Herkes kendi kazandýðýný kendisi yese, karný ambar olur.
* Hocam, güzel güzel okuyorsun ama hasta ölüyor.
* Horozla yoldaþ olanýn menzili çöplüðe kadardýr.
* Horoz ölür, gözü çöplükte kalýr.
* Ýç dedilerse çeþmeyi de kurut demediler ya.
*Ý htiyar deme , genç deme;
evde karýn bulunsun.
Arpa deme, buðday deme;
evde unun bulunsun.
Çalý deme, çýrpý deme;
evde odun bulunsun.

Ý

* Ýki analý çocuk sütten, iki karýlý adam bitten ölür.
* Ýmama gelmiþken nikahlar tazeleyelim.
*Ý nek ayaðý buzaðý öldürmez.
* Ýniþ aþaðý kavga olmaz, atta duran var, duramayan var.
* Ýnsan gün gelir daðý kaldýrýr, gün gelir darýyý kaldýramaz.
* Ýþi iþine denk olanýn, götü dümbelek çalar.
* Ýt takkeyi neylesin, dingilderken düþürür.
* Ýki karýlý, bitten; iki analý, sütten ölür.
* Ýnsan sümbül kokusundan, eþek sidik kokusundan hoþlanýr.
* Ýmam yiyiþli, muhtar duruþlu ol.
* Ýþleyen(çalýþan) eþeðin boynu boncuklu olur.
* Ýt, kýþý geçirir ama, gel de derisinden sor.
* Ýnsanýn çok olduðu yerde, akla sýkýntý olmaz.
* Ýnsan þaþýrýnca, karýsýna “hala” der.
* Ýp, ince yerinden kopar.
* Ýt itle dalaþýrken, koyunu kurt kapar.
* Ýyi at yemini artýrýr, kötü at kamçýsýný.
* Ýyini ekmeði gökyüzünde, kötünü ekmeði dizi dibinde.
* Ýyi peynir ama, köpek tulumunda.


K

* Kalbur kadar evin, deliði kadar derdi vardýr.
* Kasap evinde her gün kurban bayramý.
* Kazan nerede kaynarsa, maymun orada oynar.
* Karanlýkta görülen iþ, alaca olur.
* Karaya sabun, ölüye öðüt kâr etmez.
* Karga gül dalýna konmakla bülbül olmaz.
* Karýncanýn hediyesi, çekirge ayaðýdýr.
* Karýncaya tükürük göl gelir.
* Karpuz kabuðuyla büyüyen eþeðin ölümü sudan olur.
* Kazýk yerini buldu, tokmaða ne hacet!
* Kýrk yýllýk çingeneye, maþa yapmasý öðretilmez.
* Kopacak kiriþ, sesinden belli olur.
* Körler mahallesinde ayna satýlmaz.
* Kendi hasýrda, gözü Mýsýr’da
* Kýlavuzu horoz olan, kümeste geceler.
* Kömürcünün evine giden, yüzü kara çýkar.
* Köpeðin ahmaðý, baklavadan pay umar.
* Köre “Mum pahaya çýktý,” demiþler, “O bizim harcýmýz deðil,” demiþ.
* Kurdun adý “yedi”, yese de, yemese de.
* Kaçan da “ Allah Allah “ der, kovalayan da.
* Karga güvercin gibi yürümeye kalkýþmýþ, kendi yürüyüþünü de unutmuþ.
* Karnýmýn penceresi yok ya; kuru ekmek yerim, kimseye eyvallah etmem.
* Kavak uzaya uzaya göðe deðmez ya; elbet gir gün belinden kýrýlýr.
* Kaymaðý seven, mandayý yanýnda taþýr.
* Kayserili’ye eþek boyamasý öðretilmez.
* Kelle bizim olsa, gider Konya’da týraþ ettiririm.
* Kestirme yoldan giden, çok dolaþýr.
* Kýrlangýcýn zararýný biberciden sormalý.
* Kuraklýk günde köpekle þaka yaparsan, çamurlu günde elbisenin berbat eder.
* Kurdun adý yaman çýkmýþ; tilki var, baþ keser.
* Kaçakçýdan iyi tütün kolcusu olur.
* Kalendere “Kýþ geliyor.” Demiþler; “Gelsin, ben titremeye hazýrým.” Demiþ.
* Kalýn incelinceye kadar, ince koparmýþ.
* Kan kusana, altýn leðenin faydasý ne?
* Kargalarýn kurduðu dernek; “kýþþþþ” deyince daðýlýr.
* Katýra “Baban kim?” diye sormuþlar; “At dayým olur.” Demiþ.
* Kaz deðilsin, ördek deðilsin; paçana kadar suda ne gezersin!
* Keçi kurttan kurtulunca, gergedan olur.
* Kýlavuzu karga olanýn, burnu b.ktan çýkmaz.
* Kelin yanýnda kabak anýlmaz.
* Kel kýz, ablasýnýn saçý ile öðünür.
* Kedinin kanadý olsaydý, dünyada serçenin kökü kesilirdi.
* Kocakarýya zülüf yakýþmaz.
* Kurtlar ihtiyarlayýnca, köpeklerin maskarasý olur.
* Kürsü dibinde aðlar, davul önünde oynar.
* Kadersiz köpek, kurban bayramýndan önce ölür.
* Karganýn gönlünden þahinlik geçer.
* Katraný kaynatsan olur mu þeker, cinsine tükürdüðüm cinsine çeker.
* Kaynana pamuk ipliði olup raftan düþse, gelinin baþýný yarar.
* Kepenek altýnda er yatar, çul altýnda küheylan.
* Komþu boncuðunu çalan, gece takýnýr.
* Kötü komþu, insaný elek – tekne sahibi yapar.
* Köpeðe gem vurma, kendini at sanýr.
* Kurt, eþek yediði dereye dokuz kere gider.
* Küçük idi kýyamadým, büyük oldu, yenemedim.
* Koyunun kuyruðu ne kadar büyük olursa olsun, ancak kendi k.çýný örter.
L

* Lâkýrdý bilmeyen hödükler, sönmüþ ateþi körükler.
* Leyleðin ayaðýný kesmiþler, uçuvermiþ; “ Acýsýný konduðun zaman duyarsýn.” demiþler.
* Lâfla pilâv piþse, deniz kadar yað benden.
* Leyleði kuþtan mý sayarsýn; yazýn gelir, kýþýn gider.
* Leyleðin ömrü laklakla geçer.

M

* Mahallede biri ölür, herkes kendi ölüsüne aðlar.
* Malýný yiyip de ölmüþ var mý, kes avrat soðanýn birini.
* Mekke’ye gitmiþsin, misk sürünmedikten sonra neye yarar!
* Minareyi yaptýrmayan yerden bitmiþ sanýr.
* Malýn varsa, içinde bulun;
gemin varsa kýçýnda bulun.
* Mecliste elini, sofrada elini kýsa tut.
* Misafir ev sahibinin danasýdýr, nereye baðlarsa orda durur. · *Meyhanecinin þahidi bozacýdýr.
* Misafir ev sahibinin danasýdýr, nereye baðlarsan orda durur.
* Müslüman mahallesinde salyangoz satýlmaz.
* Meyhanecinin yüzünü bayram topu güldürür.
* Mangal baþý- kýþ gününün lâle zarýdýr.
* Meyhaneci olur da þarap içmez mi!
* Misafiri horoz olanýn ambarýnda buðday olmaz.
* Müflis aç kalýnca, eski defterleri karýþtýrýr.

N

* Nereye varsan, okka dört yüz dirhem.
* Ne benden sana bazlama, ne senden bana gözleme
* Nefesine güvenen borazancý baþý olur.
* Ne Þam’ýn þekeri, ne arabýn yüzü.
* Ne verdin elime, ne çalayým yüzüne.
* Ne yedim pancar, ne yüreðim sancar.
* Ne zengine borçlu ol, ne züðürtten alacaklý.
* Nisan yaðar mayýs öðünür, mayýs yaðar ambar öðünür.
* Niyet etmiþ yaðmaya, kýyamette kalkmaya.
* Namaza meyli olmayanýn, kulaðý ezanda olmaz.
* Nefesine güvenen borazancýbaþý olur.
*Nerde çalgý, orda kalgý.”

O

* On paralýk fener, ancak bu kadar yanar.
* Osuruklu g.te kepek ekmeði bahane.
*O ayýp, bu ayýp; ne yapsýn bizim Þuayp!
* Oðlan aldý, oyuna gitti; çoban aldý, koyuna gitti.
* Oðlan doður, kýz doður;seleyi yine sen götür.
* Oðlum olsun da meyhanede olsun; bir gün olmazsa, bir gün ayýlýr.
* O hacý bu hacý; kim olacak boyacý?
* Okumak bilmez, gözü defterdarlýkta.
* Olgun kýzýlcýk diþ istemez.
* Olsa ile bulsa, ikisi bir araya gelse; neler olur neler!
* Omzuna bir çuval somun yükletsen, ardýna düþecek bir köpek bulunmaz.
* Osurukla boya boyansa, her yer fýstýki olurdu.
* Oturduðu yer ahýr eskisi, çaðýrdýðý Ýstanbul türküsü.
* Olsa ile bulsa’yý ekmiþler, “hiç” çýkmýþ.

Ö


* Öldüðüne bakmaz da, ceviz aðacýndan tabut ister.
* Ölem desem ecel yok, kalkam desem mecal yok.
* Ölümü bilmeyen, bayýlmaya razý olmaz.
* Öpmeye meramý yok, yanaðýn nerde diye sorar.
* Öðe öðe öküz ettiler, boynuzunu dokuz ettiler.
* Öd aðacý yanmayýnca kokusu çýkmaz.
* Öfke gelir, göz kararýr; öfke gider, yüz kýzarýr.
* Öküz yem yiyince, çifte gideceðini bilir.
* Ölecek karga, kýrýlacak dala konar.
* Ölme eþeðim yaz gelir; çayýr, çimen tez gelir.
* Ölüsü olan bir gün aðlar; delisi olan her gün aðlar.
* Önümüz darý kavurur, arkamýz harman savurur.
* Öyle buðdayýn böyle ekmeði olur.
* Öksüz çocuðu dövmesi kolay, alçacýk eþeðe binmesi kolay.
P

* Pamuk çuvalýnýn ha altýnda kalmýþsýn , ha üstünde.
* Parasýz meyhaneye gidenin, okka çömleði baþýnda patlar.
* Pehlivana “tut” demiþler, -Elimden gelse canýný alacaðým,” - demiþ.·
* Pabuç emanet, sokak elin; gez babam gez.
* Papaza kýzýp, oruç bozulmaz.
* Para akýl öðretir, don yürüyüþ.
* Paranýn gittiðine bakma, iþinin bittiðine bak.
* Para tutmakla birikir, yutmakla deðil.
* Pazardaki ete soðan doðranmaz.
* Piþirdiði çoktur, hiç birinin aklý yoktur.
R

* Rençperin karnýný yarmýþlar, kýrk tane “gelecek yýl “çýkmýþ
* Pek kirlenme sabuna zarar, pek acýkma ekmeðe zarar.
* Raftan sünger düþmüþ, hanýmýn baþýný yarmýþ.
* Rüya ile hülya olmasa, züðürtlerin caný çýkar.
* Ramazanda borç alana, bayram çabuk gelir.
* Rüzgâr kayadan ne alýr!
* Rüya ile hülya olmasa, züðürtlerin caný çýkar.
* Rüya, boþ gezenin sermayesidir.
* Rüzgârýna ardý yaðýþ, sevincin ardý dövüþ.
S

* Sabýr ile koruk helva olur, dut yapraðý atlas.
* Saç tava gelir hamur tükenir, insan tava gelir ömür tükenir.
* Saðýlan ineðin altýna otururlar.
* Saðmadý sütünü, kör inek koydu adýný.
* Sakla beni var iken, bulunayým san yok iken.
* Saman pazarýnda cevahir satýlmaz.
* Sanatýna hor bakan, boynuna torba takar.
* Sana vereyim bir öðüt.Ununu kendi elinle öðüt.
* Sarhoþun mektubu, meyhanede okunur.
* Satýlmadýk ziftim olsun, Selânik’ten kel gelir.
* Sekiz günlük ömür, dokuz günlük nafaka ister.
* Senin gözün ayranda, benim gözüm Meryem’de.
* Sýçan demiþ ki:Ýnci diþlerime kýysam, demiri diþlerim.
* Sirke ne kadar keskin olsa, kendi küpünü çatlatýr.
* Soydur çeker, b.ktur kokar.
* Sakalý gür olan, köselere eðlence olur.
* Sarý öküzün yanýnda duran, ya huyundan, ya tüyünden.
* Sekiz olur, dokuz olur; tosun büyür, öküz olur.
* Sen aða, ben aða; bu ineði kim saða?
* Sen pekmezi getir de, sinek Baðdat’tan gelir.
* Sýrtý kaþýnan köpek, çobanýn deðneðine sürtünür.
* Sivrisinek kavaðýn arkasýna gizlenmiþ; “Ne yapýyorsun?” diyenlere, “Kavak bana yaslanýyor.” Demiþ.
* Sen çakýya sap takýncaya kadar, hýyarýn vakti geçti.
* Serçeden korkan darý ekmez.
*Sokak elin, pabuç emanet; gez babam gez.

*Serçe küçük bir kuþtur ama, zararýný git çiftçiden sor.

* Serçe filin kulaðýna konmuþ da; “Acýttým mý?” demiþ.
* Sevilmeyenin sesi dangýldak, yürüyüþü zömbüldek gelir.
* Sade pirinç serde olmaz, bal gerektir kazana; baba malý tez tükenir, meðer evlât kazana.
* Sirkeyi, sarmýsaðý hesabeden paça içemez.
* Sen bir garip çingenesin, nene gerek gümüþ zurna! * Sultanahmet’te dilenir, Ayasofya’da sadaka verir.
* Suç, iðde de var, yünde de var ; çýkrýkta da var, yünü eðiren kancýkta da var.
* Sarý ineði gören, içi dolu yað sanýr.
* Sakala itibar olsaydý, keçi peygamber olurdu.
* Sakal ile kâmil olsaydý iþi, keçiye danýþýrlardý her iþi.
* Samanlýkta yatar ama vezir rüyasý görür.
* Sarý samanýn altýndan su yürütür, üstüne çýkar vaaz verir.
* Senin aradýðýn kantar, Bursa’da kestane tartar.
* Serçenin kantarý da kendine göredir.
* Sýçanýn boynuna çýngýrak takýnca, kýsmeti kesilir.
* Sýrça köþkte oturan, komþularýna taþ atmaz.
* Soðanýn acýsýný yiyen bilmez, doðrayan bilir.
* Söylemeyip kulunç olacaðýma, söyleyip gülünç olayým.
* Söyleme arsýz olur, saklama arsýz olur.
Þ

* Þaþkýn ördek götün götün yüzer.
* Þalgam , kazana girince et oldum sanýr ; arap, ata binince bey oldum sanýr.
* Þehire bir hasta geldi: Derdi börek, virdi çörek.
* Þiþman incelinceye kadar zayýf koparmýþ.
* Þahin için tuzak kursam, karga çýkar bahtýma.
* Þaþkýn ördek baþýný kor da kýçýnda suya dalar.
T

* Tahtadan çuvaldýz; ne kaybeden üzülür, ne bulan sevinir.
* Tatlý tatlý yemenin, acý acý o.urmasý olur.
* Tavþaný tazý tutar, çalýmý avcý satar.
* Tahsil, cehaleti alýr ama, eþeklik baki kalýrmýþ.
* Tazýnýn topallýðý, tavþaný görünceye kadardýr.
* Tembel badem yemek ister, kabuðunu soymaya üþenir.
* Tilkiye, “Tavuk eti sever misin?” diye sormuþlar, “Adamýn güleceðini getirmeyin.” demiþ.
* Tabut arayanýn gözü yaþlý olur.
* Tarlada darým yok ki, serçeyle kavgam olsun.
* Taþý düþünce, yüzük de kýymetten düþer.
* Tavuðum yumurtladý deme, kümese hýrsýz dadanýr.
* Tazýsýz ava çýkan, tavþansýz eve gelir.
* Toklu bizim olsun da, kuyruðunu yoklarýz.
* ”Tuna taþtý,” demiþler, “Çeviriverin eve” demiþ.
* Tarlasýnda çalýþmadým, iþine karýþmadým.
* Tas anma, evde kabak var.
* Taþ atacak zaman var, taþ toplayacak aman var.
* Tatlýya yakýþmaz soðan, dayýsýný beðenmez yeðen.
* Tavuk kaza özenirse, g.tü yýrtýlýr.
* Tek kürekle sandal sefasýna çýkýlmaz
* Tepe mahsulünü yel alýr, dere mahsulünü sel alýr.
* Terziye “göç” demiþler, “iðnem yanýmda” demiþ..
* Tilki demiþ ki: Kendim için demem ama, üzümsüz baðýn kütüðü kurusun.
* Tutamadýðýmýz kuþ azadýmýz olsun.
U

* Uyuyanýn oturana, dokuz osuruk borcu var.
* Unun yoksa bazlamaya, yaðýn yoksa gözlemeye özenme.
* Ulu aðacýn baþýndan yel eksik olmaz.
* Uludað, heybe dolusu azýksýz geçilmez.
* Usta maymun kamçý istemez.
* Uzunlarda hüner olsa, kavakta hýyar biter.
* Uyuz eþeðe gümüþ semer yakýþmaz.
* Ummadýðýn delikten tilki çýkar.
* Urganda da ölüm, yorganda da.
* Ustanýn malýný bir horoz götürür, keyfini bir katar çekemez.
* Uygun tedbir, takdire kýç attýrýr.
Ü

* Üç gecelik ay’ý kim olsa görür.
* Ürkütme kurbaðayý, yiðit edersin.
* Üstü açýk yatarsan, altý batman kar yaðar.
* Üstünün ununu görüp de, deðirmenci sanma.
* Üvey ana ekmeði, demirden tokmaðý.
* Üzüm hýrsýzý güzün belli olur.
* Üzümü yiyen baþka, kütüðünün dibinde yatan baþka.
V

* Vakit gelir, tilkinin kuyruðu kendine yük olur.
* Vurdun mu öldür, yedirdin mi doyur.
* Veysel Karani’den yumurta esirgeyen, sansar karaniye tavuðunu kaptýrýr.
* Vursan ölür, vurmasan ekmeðini elinden alýr.
* Yan gelip yatan da bir, k.çýný yýrtan da bir.
* Yaz’a çýkardýk danayý, beðenmez oldu anayý.
* Yazýn aramasý, kýþýn taramasý olmasa, herkes manda besler.
Y

* Yað bulamazken aþýna, fesleðen takar baþýna.
* Ye yaðlýyý, iç suyu, donarsa donsun; ye tatlýyý, içme suyu, yanarsa yansýn.
* Yaðmur yaðsýn da varsýn kiremitçi aðlasýn.
* Yalan dokuzmuþ, sekizi avcýnýn torbasýndan çýkmýþ.
* Yalan katmayýnca lâf artmaz, hama katmayýnca mal artmaz.
* Yangýný körükleyen sakalýndan tutuþur.
* Yarým hekim candan eder, yarým imam dinden eder.
* Yaya gözüyle at, bekâr gözüyle it alýnmaz.
* Yavaþ tükürüðün, sakala zararý vardýr.
* Yaz diye yola çýkarken, kýþý gözüne al.
* Yedeði olan þey, çabuk kaybolur.
* Yengece “Niçin yan yan gidiyorsun?” diye sormuþlar; “Serde kabadayýlýk var,” demiþ.
* Yiðitliðin dokuzu kaçmak, iri vurmak.
* Yoldaþýn iyiyse, Baðdat yakýndýr.
* Yorgun eþeðin “çüþ” canýna minnet.
* Yükü görünce kaçar, lopu(yemek) görünce aðzýný açar.
* Yüz verdik deliye, deli sýçtý halýya..
* Yük altýnda öküz baðýracaðýna, kaðný gýcýrdamýþ.
Z

* Zengine þekerden helva basarlar, fakire pekmez bile bulunmaz.
* Zenginin yorganý kalýn olur da, osuruðunun kokusu dýþarý çýkmaz.
* Zenginlik, yürüyüþ; fakirlik ,dövüþ öðretir.
* Zaten sýska, ne yapsýn muska.
* Zayýf ata, kuyruðu yüktür.
* Zemherinin, kýþýndan, zamanenin puþtundan sakýn.
* Zengin buldu, “mübarek ola”; fakir buldu, “nerden bula?”.
* Zengine mal veren, denize su taþýr.
* Zenginin ayýbý, fukaranýn hastalýðý ortaya çýkmaz.
* Zengini malý, fukaranýn çocuðu kýymetlidir.
* Zenginin gönlü oluncaya kadar, fukaranýn caný çýkar.
* Zenginin horozu bile yumurtlar.
* Zengini malý, züðürdün çenesini yorar.
* Zenginlik insan yürüyüþ, fakirlik dövüþ öðretir.
* Zerdaliden düdük olmaz,adan al haberi.
* Zurnacýnýn karþýsýnda limon yenmez.
* Züðürt olup düþünmektense, uyuz olup kaþýnmak yeðdir.


KAYNAKÇA: - Folklör Ve Halk Edebiyatý ( Eflatun Cem Güney)
- Atasözleri Ansiklopedisi ( Ragýp Soysal)

ATASÖZLERÝ SÖZLÜÐÜ – Ýlknur Levent