Dünyada bir Ýstanbul, Ýstanbul'da bir Beyoðlu, Beyoðlu'nda bir kule' Uzaktan öyle yorgun ve yaþlýca göründüðüne bakmayýn siz. Tarihin, Ýstanbul'un omuzuna yüklemiþ olduðu aðýr sorumluluðu taþýyor sýrtýnda yüzyýllardýr.

Galata'nýn gökyüzünü perdeleyen bakýmsýz apartmanlarýnýn yer aldýðý iç içe girmiþ, birbirini enine ve dikine kesen eski sokaklarýn arasýnda gezerken onu yakýndan görürseniz hiç þaþýrmayýn! Bütün ihtiþamýyla karþýnýzda keþfedilmeyi bekleyen, bir mýknatýs gibi insaný kendine çeken gizemli ve etkileyici bir görünüþü; etrafýna maðrur maðrur bakýþý ve baþýndan geçen talihsizliklere raðmen "ben hâlâ ayaktayým" diyen asil bir duruþu vardýr onun.

Yüzyýllardýr fotoðrafçýlarýn, ressamlarýn, seyyahlarýn/gezginlerin uðrak yeri olmuþtur Galata Kulesi. Dibinde adeta randevulaþmýþçasýna birleþen cadde ve sokaklarýn içinden kulenin eþsiz perspektifini izlemek kadar, tepesine çýkýldýðýnda bizi karþýlayan eski Ýstanbul'un ve Boðaziçi'nin panoramik manzarasýný seyretmek de ulaþýlmasý zor bir keyif veriyor insana: Denizin gökyüzü ile kesiþtiði noktada Adalar'ýn silueti, Saray Burnu, Aya Sofya, eski Ýstanbul'un yedi tepesine dizilmiþ tarihi camileri, Pier Loti'nin mekaný, balýkçý motorlarý ve yolcu vapurlarý, Haliç'in üzerinde uçuþan martýlarý, muhteþem Boðaziçi'nin mavi sularýnda arkasýnda iz býrakarak yol alan gemileri; Ýstanbul'un modern yüzünün yansýmasý olan gökdelenleri... Üç yüz altmýþ derece kuþ bakýþý Ýstanbul'u görme imkaný'

Zaman içimizden bir þeyleri alýp götürür bize dair ne varsa. Zamana ve mekâna karþý bir yarýþ, bir direnmedir hayata anlam katan. Çeþitli dönemlerde farklý iþlevler görmüþtür Galata Kulesi. Bir dönem, kendisini bile korumaktan aciz, yangýn gözetleme kulesi olarak hizmet görmüþ, alevler, dumanlar baþýndan hiç eksik olmamýþtýr. Savaþ esirleri barýnaðý, levazým ambarý, kârantina derken 20. yüzyýlýn baþlarýnda saatleri ayarlama kulesi olarak kullanýlmýþtýr. Geçirdiði onca tadilat ve deðiþiklikler onu zaman denen canavarýn diþleri arasýnda ezilmekten kurtarmýþ ve onun günümüze kadar sað salim ulaþmasýný saðlamýþtýr. Galata Kulesi'nin bugünkü hâli pür melâline geçmeden önce, kulenin puslu merdivenlerini týrmanarak kýsa bir tarihi yolculuða çýkmaya ne dersiniz'

Kule, 1348 yýlýnda, Bizans'ýn en buhranlý döneminde, Cenevizliler tarafýndan savunma amaçlý inþa edilmiþtir. Yapýmýnda her yaþtan Cenevizlinin kadýnlý erkekli, geceli gündüzlü demeden çalýþtýðý kule, zeminden 60, denizden 140 metre yükseklikte olup, ilk 7 katýn duvar kalýnlýðý 3,75, çapý ise 8 metredir. Yapýlan statik hesaplamalara göre aðýrlýðý yaklaþýk 10 bin ton olan kulenin kalýn gövdesi iþlenmemiþ moloz taþýndandýr.

O zamanlar Ýsa Kulesi olarak bilinen Galata Kulesinin etrafýna derin hendekler kazýlmýþtýr. Zamanla bu hendekler kulenin etrafýnda yapýlan imar faaliyetleri sýrasýnda doldurulur. Günümüzde kulenin etrafýndaki sokak ve cadde isimlerinin Büyük veya Küçük Hendek þeklinde olmasý buradan gelmektedir.

Ýlk zamanlar zindan ve gemi ambarý olarak kullanýlýr. Ýstanbul'un Fethi sýrasýnda tarafsýz kalan Cenevizlilere Fatih, görece bazý haklar tanýrken, öte yandan Galata'nýn Türkleþmesine giriþmiþ; geleneklere uyarak, Kule'nin üst kýsmýnýn 1.5 metre kadar yýktýrmýþtýr. 15. yüzyýlýn ortalarýnda Kule, Türk yapýmý, kentin diðer kuleleri gibi sivri, konik külahlý bir Osmanlý kulesidir artýk. Tersanede çalýþtýrýlan savaþ esiri Hýristiyanlara barýnak, araç ve gerece depo olmuþtur.

1509 yýlýnda Ýstanbul'da büyük bir deprem olur. "Kýyamet Sugra" (küçük kýyamet) adý ile bilinen bu depremde, Galata Kulesi ve Galata Surlarý büyük zarar görmüþtür.

Galata Kulesine eskiler Galata Yangýn Kulesi derlermiþ. Lale devrinde ilk resmi itfaiye birliðinin kurulmasýyla kule yangýn gözetleme yeri olarak kullanýlmaya baþlanmýþ. Ancak yangýn gözetleme kulesi olan bu yer ne yazýk ki en çok yangýnlardan nasibini alan binalardan biri olmuþ. 17. yüzyýlda Ýstanbul'u kasýp kavuran yangýnlardan herkes haberdar olsun diye kulenin tepesine büyük bir kös yerleþtirilir. Yangýný gözetleyelim derken yüzyýlýn sonunda Kule'nin kendisi de yanmýþ.

III. Selim döneminde taþ duvar üzerine ahþap iki oda ve kurþun kaplý bir çatýdan oluþan bir bölüm eklenir kuleye, ciddi bir yangýn sonrasý bu ahþap bölümlerde tamamen yanmýþtýr ve dört tarafa çýkýntýlý dörtlü köþk bölümleri yapýlmýþtýr. Buraya bir de sofa eklenerek Fransýz yazarlarýnýn da ziyaret ettikleri kahvehane haline getirilmiþtir. Fakat 1831'de çýkan yangýn sonucu bu kýsýmlarda yanýnca üst kýsým tamamýyla deðiþtirilerek bugünkü görünümünü kazandýrýlmýþtýr.

II. Mahmut (1808-1889) dönemi onarýmýnda üst katýnda, Ýstanbul'u panoramik görme imkaný saðlayan bir gezinti yeri eklenince kule turistik bir mekana dönüþür. Kulenin tepesine kös yerine, bayrak ve fener asmaya baþlanýr. Yangýnýn olduðu anlaþýlýnca önce top atýþý yapýlýr, sonra yangýn semtini öðrenmek için Ýstanbul halký 'köþklüleri' beklermiþ. Ancak bu top atýþlarý, halký, düþman geliyor zannetmesi üzerine II. Abdülhamit tarafýndan kaldýrýlmýþtýr.

20. yüzyýlýn baþlarýna gelindiðinde kulenin iþlevine bir yenisi daha eklenmiþtir: Saatleri ayarlama kulesi' Tepesinde bulunan vakit küresi yerel saatin 12:00 olduðunu gösterir siyah topu, bayrak direðinden indirip öðle vaktinin geldiðini bildirirmiþ. O vakit bütün gözler kulenin tepesine çevrilir, þehirde hayat iki dakikalýðýna dururmuþ

1974-1831 yangýnlarýnýn ardýndan günümüze gelene kadar çeþitli onarýmlardan geçmiþ olan yapýnýn 3. katýna kadar olan bölümü Ceneviz yapýsý, yukarýsý ise Osmanlý dönemi onarýmýdýr. Kulenin etrafý 19. yüzyýlda baþlayan imar faaliyetleri sýrasýndan özgün görünümünü tamamen kaybetmiþtir.

Galata Kulesi 1968 yýlýnda, duvarlarý aynen muhafaza edilerek büyük bir tadilattan geçirilerek turistik hizmete açýlýr, tepesine de yeni bir külah yapýlýr. 1999 depremi sonrasý kapsamlý bir restorasyon geçiren yapýnýn, bugün yedinci katýna kadar asansör, son iki katý için merdiven kullanýlarak çýkýlmaktadýr. 9. katýn balkonundan Ýstanbul'un eþsiz manzarasýný izlemek mümkün. Kule, sabah 09:00'dan akþam 19:00'a kadar gezi için açýk olup, 9. katý gündüzleri kafeterya ve lokanta olarak hizmet vermektedir.

Ýlk uçan Türk

Sultan Murat (1623-1640) zamanýnda Hezarfen Ahmet Çelebi'nin Galata Kulesi'nden Üsküdar'a 2km uçmasý ona tarihte ilk uçan insan unvanýný kazandýrmýþtýr. Uçuþ, dönemin hükümetinin izni ile halka önceden ilan edilerek gerçekleþir. O gün bütün Ýstanbul halký dýþarý koþarak seyre dalmýþ, padiþah Topkapý Sarayý'nýn sahil köþkünden bu uçuþu seyretmiþtir. Hezarfen Ahmet Çelebi iki yanýna taktýðý tahta kanatlarla Galata Kulesi'nin tepesinden kendisini boþluða býrakmýþtýr. Sultan Murat, kendisine korkulacak adam nazariyle baktýðýndan bir kese altýn hediye ederek Hezarfen Ahmet Çelebi'yi Cezayir eyaletine sürgün etmiþtir. Bu uçuþ Avrupa'da ilgiyle karþýlanmýþ, Ýngiltere'de bu uçuþu gösteren gravürler yapýlmýþtýr. Mustafa Altýoklar'ýn "Ýstanbul Kanatlarýmýn Altýnda" filmi de bu olayý konu edinmektedir.

Kimi tarihçilere göre bu olay bir efsaneden ibarettir. Gerekçe ise, deðil o dönemde, günümüzde bile teknik olarak böyle bir uçuþun gerçekleþmesi olanaksýzdýr. Uçuþ gerçekleþmiþse bile bu Üsküdar'a kadar deðil, Kule'nin dibinde, daha yakýn bir yere olabileceði yönünde. Hezarfen Ahmet Çelebi'nin ilk uçan kiþi, ya da 'Ýlk uçan Türk' olarak söz edilmesine yol açan 'uçuþ olayý' ile ilgili tek bilgi Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde yer alýr. Bu olayýn varlýðýna iþaret eden tarihi herhangi baþka bir kayýt yoktur. Var olanlar ise kaynak olarak Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'ni göstermektedir.
                    
Yüzyýllardýr güneþ, her yeni bir güne doðup sabaha merhaba dediðinde eski Pera'nýn býçkýn delikanlýsý Galata Kulesi ile Osmanlý hanýmefendisi Kýz Kulesi'nin uzaktan gizliden gizliye icra edilen flörtüne þahit olur.