ï¿½zEdebiyat - ï¿½smail cem dogru - Bir ï¿½eliï¿½kinin Anatomisi

Giderek baþka ülkeleri tanýmamýþ olmanýn üzüntüsü çöküyor üstüme. Hani tüm kainatý Edirne-Ardahan sýnýrlarýnda düþünüp ardýndan ‘’dünyanýn hiçbir yerinde böyle þey yoktur’’ diyenlerden biri olup çýkmanýn burukluðu tebessüm ediyor satýrlarýma. Ama satýrlarým yalnýz, satýrlarým çaresiz. Parmaklarýmla yer deðiþtirmek istiyorlar. Oysa parmaklarým bir an önce ‘’oturumu kapatýn’’ komutunu tuþlamanýn hayaliyle avunmakta...

Elbette mavi gözlü devi yazarken bir mavi gözlü uðruna terk ettiði kadýnlardan bahsetmemiþtir Nazým usta. Yine bizlerde bir ýstýrabý kurgularken yaþattýklarýmýzý da onun içinde bir yerlere yerleþtirmeyi düþünmeyiz. Betimlenen yaþantý baþarýlý bir tarifin ardýndan muhatabýný bile yola getirir kimi zaman. Kimi zaman yapay kahramanlar ve yapay düþmanlar yaratýr. Hatta tarihe kalanlarýn yazýlanlardan ibaret olduðunu düþünürseniz bize öðretilenlerin, anlatýlanlarýn ve kaynak diye sunulanlarýn güvenirliliði hususunda haklý bir kaygý içine düþmemiz kaçýnýlmaz olacaktýr.

Bir cinsel eðitim uzmanýnýn yatak odasýný sorgulamak ne bilimsel bir dille açýklanabilir nede bu konuyu meþru bir zemine oturtup açýklayabilecek baþka bir boyuta ulaþmak mümkündür. Ama ister istemez cinsel tatminsizlik sebebiyle kadýnýn yaþadýðý psikolojiyi en detaylý ve etkili biçimiyle bizlere açýklayýp bunun sorumluluðunu erkeklerde arayan o adamýn yatak odasýný merak ederiz. Ýster istemez o adamý karþýmýza alýp bunu sormanýn hayalini kurarýz. Bu istek ayný olayýn kendi dünyamýzda nasýl tecelli ettiðiyle kesinlikle baðlantýlý deðildir. Eðer bahsettiði adamýn ta kendisiysek zaten o adamýn bir daha ömür boyu aklanma þansý kalmayacaktýr. Söylediði yollardan gidip sorunumuzu gidermemiz bile buna kafi gelmeyecektir. Ama öyle bir sýkýntýmýz yoksa da merakýmýza yenik düþmekten kurtulamayýz. ‘’Bu adam yatak odasýnda nasýl’’ sorusunun cevabýný birazda içimizden veririz zaten. Çünkü Türk dil kurumu literatürlere ‘’terzi kendi söküðünü dikemez’’ diye bir cevabý hibe etmiþtir. Gerçek neyi deðiþtirir ki. Önemli olan cevap bulunmuþtur.
Ama önemli olan bir þey vardýr tüm gerçeklerden daha belirgin. Sorgulamalarýn üzerimizde yarattýðý tahribatý tamir ederken sahip olduðumuz objektivitenin ölçütünü kuþkusuz kendimiz belirleriz. Bu durumda dünya 6 milyar adet objektivite ölçütüne haizdir denilebilir. Çünkü 6 milyar insan olduðu söyleniyor dünyada. Ondan deðil midir karþýmýzdakinin bize yakýþtýrmadýðýný, bizden beklemediðini, istemediðini; kendisine dayatmamýz ve üstelik bunu hak etmesi karþýlýðý kendisine takdim ettiðimiz konusunda devamlý ýsrar etmemiz. Ondan deðil midir bir bedel ödediðimize inandýðýmýz konularda ödediðimiz bedelin muhatabýnýn memnun olma zorunluluðuna olan inancýmýz. Bir erkek gözüyle yaðmur altýnda sevgilisine serenat yapan bir kadýnýn estetik bir görünüm saðlamayacaðý konusundaki fikirlerimize kadýnlarýn bunu erkeðin hak etmesiyle iliþkilendirmesi bundan deðil midir? Ama kadýnýn iþlendiði konularda hassasiyet gösterip kadýný yüceltmeye çalýþmanýn bile yine bazý kadýnlarca feminen atraksiyonlarla suistimal edilmesi yazarýn açtýðý bir yoldur. Bunu kabul ediyorum. Yani dünyada yazýlmýþ bütün güzel þiirlerin sorumlularý olarak kadýnlarý görmekten ben mutluyken kadýnlar neden bunun tadýný çýkarmaz. Bunun için özür dilemek zorunda kalmak büyük bir talihsizlik olsa gerek. Ben kadýn olsaydým eðer sanýrým en güzel þiirlerin sebebi olmaktan hicap duymazdým...
Kadýnýn iyi þiir yazmasýnýn olumsuz bir geliþmeye iþaret ettiðini þiirin tanýmýndan ve kadýnýn hissiyatýndan yola çýkarak açýklamanýn ‘’kadýnlar þiir yazmamalý’’ olarak telakki edilmesine ne demeli. Tabi ki isteyen istediðini yazabilir. Yazýyor da. Bakýn bende yazýyorum. Ama ben nasýl yazým anlaþýlmadýðý zaman aðzýmdan aslýnda çýkmamýþ olan ifadelerin sorumluluðunu yüklenmek zorunda kalýyorsam þiir gibi gerçekte bir tanýmý olmayan ve dünyanýn en kolay yapýldýðý iddia edilebilen bir ifade biçiminin sorumlularýnda yarattýðý neticelerle yüzleþmekten bu þekilde kaçýnmak mümkün mü?
Aslýnda bir beyefendinin böyle bir yazýyý ayýrýmcýlýk olarak yorumlamasý ve insanlarý molekül kütleleri olarak tanýmlamasý benim için oldukça ilginç geliþme oldu ve bu yazýyý yazmaya karar verdim. Ama son günlerin en ilginç geliþmesi bir kitabý okumaya baþlamamla kendini gösterdi. Tüm inançlarým ve yaþamýmda bir yazgý gibi yer etmiþ öðretilerin en azýndan bir bölümünün çürüme riskiyle sarsýldým desem abartmýþ olmam. Ýçimizden birinin, þairliðinden ve kelimelere hakimiyetinden kimsenin þüphe duymadýðýndan emin olduðum dostumuzun kitabýný okurken iyi þiir yazýyor olmanýn kadýný mutlu edemeyecek bir geliþme olduðuna olan inancým giderek baþka açýlýmlar kazanmaya baþladý. Ben o kitabý bir solukta okurken neler oldu neler.
Ayþenur Yazýcý Hanýmefendinin kendine özgü bir anlatýmý olduðuna inanýrým. Ýç dünyasýný imgelerle barýþtýrdýðý farklý ve hoþ bir üslubu olduðunu düþünürüm.
Kitabýn önsözünü abartmadan söylüyorum on defa okudum belki. Okuduklarýma inanamadým. Tabi devamýnda sevgiliye atfedilen satýrlarý da bu kategoriye eklemeyi unutmamalýyým. Sadece þu soruyu sormak isterim. Aþk tek baþýna hem bir kriminal trajedi hem de fantastik mübalaða tanýmlarýna yerleþtirilirken bunun yazdýðýnýz yazýnýn biçimine göre sýnýflandýrýlmasý kabul edilebilir bir davranýþ sayýlabilir mi? Ayný kalemden çýkan bu çeliþki bardaðýn yarýsýnýn bazen dolu bazen boþ olduðunu savunan ifadelerdeki tezada hiç benzememektedir. Bu düpedüz nesirde beyaz dediðine nazýmda siyah demenin ta kendisidir. Ve bunun bir kadýn duruþu olarak betimlenmesine verilecek tepkileri artýk tahmin edebiliyorum. Ama bu kez bu konuyu detaylandýrmaya kararlýyým. Ve o kitabý okumadan beni yargýlamanýz biraz zulüm kategorisine girecektir. Bana zulüm eylemeyin!
Erkeklerin ve kadýnlarýn kendilerine giydirilmiþ roller gereði bir duruþlarý vardýr hayata dair. Reytingi en yüksek konu olmasý dolayýsýyla cinsel bakýþ (alenen sex dememek için bu tabiri tercih ettim) olgusundan irdelemek istediðim konuya bir yatay geçiþ yapmamýz mümkündür. Biz erkekler kadýnlar ve cinsellik konusuna çarpýcý bir bakýþ açýsý geliþtirmeyiz. Genelde aþký aþk gibi yaþamamýzý engelleyen doneleri toplum bize pek dayatmaz. O yüzden bizler için yeryüzündeki tüm kadýnlarla seviþilebilir. Biz bir kadýnda seviþmemek için sebep ararýz. Etik deðerler çok az bir kitleyi kapsadýðý için geriye biçimsel özellikler ve bunlarýn bizi ikna edebilmesi konusu kalmaktadýr. Her birimiz için ayný olmasa da fiziksel tasavvur kendi içinde dinamiklerini oluþturur ve bizler kadýnlarý sýnýflandýrmýþ oluruz. Bu bizim tercihimiz deðildir. Bunu kadýnlarýnda taþýdýðý öðretiler bize dayatýr. Kadýna da farklý bir misyon yüklenir. Bu yüklenmiþ misyon gereði kadýn dünyadaki tüm erkekleri seviþilemez görerek baþlar hayata. Yavaþ yavaþ elindekiler, özentiler ve öðretiler seviþebileceði erkek ile ilgili fikirler vermeye baþlar kadýna. Bu kararýný vereceði zaman kadar sürer. Bazen 16 yaþýnda verir bu kararý bazen 40 yaþýna kadar veremez. Ama buda kadýnýn bilinçli olarak yada bilinç dýþý faktörler dolayýsýyla sorumlu tutulabileceði unsurlar içermez. Bunlar tamamýyla çok önceden giydirilmiþtir üzerlerine. Sadece sergilerler. Biraz farklý tutumlar sergileyenler hemen dikkat çeker ve genellikle mutlu olmadýklarý gözlenir. Matematik biliminden imdadýmýza yetiþmesini istirham etsek bu durumda kadýn için tümevarým, erkek için tümdengelim terimlerini tercih edeceðinden hiç kuþkum yok.
Ayþenur hanýmýn nesiri tümevarýmý, þiiri sapkýnlýðý bulunan tümdengelimi temsil etmekte kanaatimce. Doðrusu kocaya selam söyle ne keder ne gam baþka þairin olmayacak derken yakaladýðý müennes anlatýmý bedel ve en çok ben seveceðim baþta olmak üzere kitabýn bütününde önüne geçemediði bir frekans farklýlaþmasýyla kaybetmektedir. Çok üzülerek Ayþenur Hanýmýn oldukça baþarýlý bir þiir kitabý oluþturduðunu belirtmeden kapatmakta istemem bu konuyu. Yanlýþ yazmadým. Ben kadýnlarýn iyi þiir yazmalarýndan üzüntü duyuyorum. Ne yapabilirim.
Bu konuyu baþýndan beri savunduðum teorilere çok iyi bir örnek oluþturduðu için irdeliyorum. Ayþenur Hanýmýn hoþgörüsüne sýðýnýyorum. Yýllar önce hamam adýnda yerli yapým bir sinema filmi seyretmiþtim. Hatýrlarsanýz hamamcýlar isyan ederken ‘’ Türk hamamlarýnda eþcinsel iliþki olamaz ‘’ þeklindeki bir savla kendi haklýlýklarýný vurgulamaya çalýþmýþlardý. Oysa filmi izlemeleri yeterliydi yerli yerinde fikirler beyan etmeleri için. Bir teorinin baþka teorilerle çürütülebileceðini unutmamak gerekir. Her yeni teori ve bakýþ açýsý bizlere hiç düþünmediðimiz açýlýmlarla ilgili fikirler verecektir.