SAPLANTILAR

Saplantýsý olan kiþilerde mantýksýz olduðunu bildikleri halde düþünmekten kendilerini alamadýklarý ya da düþünmek istemedikleri halde zihinlerinden uzaklaþtýramadýklarý düþünceler vardýr. Örneðin namaz kýlan bir kiþinin aklýndan Allah’a küfretmenin geçmesi gibi. Bu düþünce o þahsý çok rahatsýz etmesine raðmen zihninden bu düþüncenin geçmesine engel olamaz. Ya da yine saplantýsý nedeniyle boy abdestini bir türlü tamamlayamaz. Kuru bir yer kaldýðý saplantýsý nedeniyle saatlerce banyoda kalýr. Ya da kontrol saplantýsý nedeniyle, otomobilinin kapýsýný kilitleyip kilitlemediðinden emin olamayýp, evinden aþaðý inip tekrar kontrol eder. Evinin her bir köþesini defalarca kontrol etmeden tatile gidemez. Saplantý örnekleri bu þekilde çoðaltýlabilir.
Bu tür saplantýlý düþüncelerin ortaya çýkardýðý huzursuzluðu azaltmak için, bir takým mantýksýz hatta saçma davranýþlarda bulunulur ki bunlara kompulsiyon ya da zorlantý denir. Örneðin bir sinir krizi anýnda çocuklarýna zarar vermekten korkan bir anne, bu saplantýsýný etkisizleþtirmek için evin içinde attýðý adýmlarý saymaya baþlayabilir. Bunun saçmalýðýnýn farkýnda olmasýna raðmen bundan kendisini alýkoyamaz. Saplantýlar derin bir utanç duygusuna ve toplumdan uzaklaþmaya yol açabilir. Saplantýlarý olan insanlar genellikle çevreleri tarafýndan onaylanma ihtiyacý hissederler. Basit iþleri normalinden daha uzun zamanda yapabilirler. Ayrýntýlarýn içinde boðulabilirler. Küçücük þeylere duygusal olarak beklenmeyen tepkiler verirler. Ýþlerini bitirebilmek için geç saatlere kadar uyanýk kaldýklarýndan kronik bir uykusuzluk sorunlarý vardýr. Çok yavaþ hazýrlanabildikleri için randevularýna devamlý geç kalýrlar. Günlük hayatlarý zamanla bir kavga halini alýr.
Saplantýlarýn nedeni kalýtýmýn , stresin ve aile içi dinamiklerin bir araya gelmesidir. Serotonin adý verilen bir sinir ileticisinin azalmasýna neden olan bir kalýtýmsal yatkýnlýk saplantýlarýn asýl nedenidir. Bazý deðer yargýlarý ve kiþisel inançlar da rol oynayabilir.

SAPLANTILARIN TEDAVÝSÝ

Saplantýlar ilaçlarla , grup terapisi ile , aile eðitimi ve desteði ile tedavi edilir.
Korkularýnýn üzerine gitmesi için ve yapmazsa endiþe duyacaðý zorlantýlarýna direnmesi için cesaret verilir. Hastanýn altta yatan korkularý ortaya çýkarýlýp bunlarý yenmesi saðlanýr. Kompulsif ritüellerini durdurabilmesi için cesaretlendirilir. Katý ve rijit düþünce kalýplarý esnetilir. Mükemmeliyetçiliðin yerini ”olduðu kadar olsun “ düþüncesi almalýdýr. Kararsýz kalmamalý , kararlý olmalýdýr.(kararsýzlýðýnýn nedeni mükemmeliyetçiliðidir.) Aþýrý kontrollülüðü ve kontrolcülüðü býrakmalý , “her þeyi kontrol etmenin mümkün olmadýðýný kabul etmelidir. Kendisi üzerinde uyguladýðý inhibisyonu kaldýrmalý , rahat ve açýk olmalýdýr.

SAPLANTILARIMA KARÞI SÖZ VERÝYORUM

           "Bu gün , beni rahatsýz eden düþüncelerime ve davranýþlarýma karþý koyacaðým. Böylece kendime yardým edeceðim. Çünkü , bu saplantýlý düþüncelere karþý koyamamak beni üzüyor ve yaralýyor.
Bu gün , dün baþ etmekte zorlandýðým düþünce ve davranýþlarýmý yeniden ve daha büyük bir azimle engellemeye , hiç olmazsa azaltmaya çalýþacaðým. Her gün böyle yaparak hedefime adým adým yaklaþabilirim.
Bu günkü mücadelemi kaybedip yenilebilirim. Ama bu , yarýn da kaybedeceðim anlamýna gelmez. Bir gün mutlaka kazanacaðým ve   saplantýlarýmdan ve bu saplantýlarýmý etkisizleþtirmek için yaptýðým saçma davranýþlardan kurtulacaðým. Korkularýmdan kaçmayacaðým. Onlarýn üstüne gideceðim.
Korkularýmla baþ edemezsem dostlarýmdan yardým isteyeceðim.
Þunu hep aklýmda tutacaðým ; bu gün ne kadar gayret edersem , yarýn yaþam o kadar güzel ve o kadar kolay olacak.
       "Allah’ým, bana deðiþtirebileceðim þeyleri deðiþtirebilmem için cesaret;
           Deðiþtiremeyeceklerimi kabul edebilmem için huzur;
        Bu ikisini birbirinden ayýrt edebilmem için de akýl ver.”