Giriþ

Tartýþmasýz kabul ediyorum ki; insanlarýn oldukça büyük bir bölümü, insan ömrüyle boy ölçüþemeyecek kadar uzunca bir dünyasal zaman dilimi boyunca daha, en az bir göksel kutsalý ve ne yazýk ki yüzlerce ve hatta binlerce yersel ‘’kutsalý’’ olmaksýzýn irade sahibi olamayacak. Ýradesinin varoluþsal amacýný yersel (vatan, ýrk, kiþi veya devlet erki gibi dokunulmamasý ve karþý çýkýlmamasý gerektiðine inandýðý) ya da göksel (Tanrýsal adalet, öteki ve asýl dünya, cennet-cehennem gibi tapýnýlacak ve mukaddes saydýðý) belirlenimler olmaksýzýn kendinde bulamayacak.
Bu durumun insan için aksi mümkün olmayan bir zorunluluk olduðunu düþünenler olduðu gibi bir tür olgunlaþma problemi olarak görenler de var. Ben her iki gurubun düþüncesinde de sýnýrlý bölümlerine katýlmak suretiyle haklýlýk payý buluyorum. Fakat kimin daha haklý ya da bilimsel anlamda daha gerçekçi olduðu uzun tartýþmalarýnýn, insanýn bugünü için tali olduðunu ama önemli olanýn kapýmýza dayanmýþ olan devasa sorunlara, acil ve uygulanabilir cevaplar üretmeye yarayacak daha yapýcý tartýþmalar olduðunu düþünüyorum; ve sanýrým her iki guruptan da bu düþüncemle ayrýlýyorum.
Bugün yaþamakta olduklarýmýz ve yakýn bir dönemde yaþayacak olduðumuzdan þüphe duymadýðýmýz; insanýn yýkýmýna, kýyýmýna yönelmiþ genel gidiþatýmýz bizi acil olarak bir zeminde buluþmaya zorunlu kýlýyor. Özellikle yaþadýðýmýz kültürel coðrafyanýn görmezden gelinmesi imkânsýz iradi teslimiyetçiliði; hýzlý devrimlerin, aþaðýlamalarýn, yok farz etmelerin üstesinden gelemeyeceði ve bu sebeple her þeyden önce anlaþýlmaya ve kabullenilmese bile, insanlýk adýna geleceðe yönelik daha iyiyi hedefleyenler için, en azýndan kendisini tanýmaya mecbur býrakýyor bizi. Þurasý çok açýk, insanlarýn geleceðini ve iyiliðini düþündüðünü savunanlarýn bu baðlamda onlarý daha bugünden denklem dýþý býrakmaya çalýþmasý her iki taraf açýsýndan da kabul edilemez derecede saçmadýr ve zaten her iki taraf açýsýndan da kabul edilmiyor.
O halde öneriyorum ki; bugün mademki insanýn aklýn öncülüðünde yürümekten baþka bir seçeneði yoktur ve diðerleriyle yalnýzca onun kanalýyla bir asgari müþterekte buluþma imkâný vardýr; kutsalý da aklýn müþterekinde, insan için yýkým ve kýyým vesilesi olarak kullanýlmasýný engelleyecek bir yöntemle yeniden tanýmalý ve tanýmlamalýdýr.
Bu nedenle baþta Tanrý ve buyruklarý olmak üzere bazý kutsallarýn revize edilmesi söz konusu olmadýðýndan, insanýn kutsalý yüklediði kavramlarda ve dolayýsýyla davranýþlarýnda revizyona gitmesinin gerekli olduðunu ve baþlangýç olarak þu beþ maddenin en azýndan bir temel olarak alýnmasýný öneriyorum.

1- Kutsalýn yaptýrým gücü her durumda deneysel olmasa da en azýndan akýl ile sýnanabilmelidir.
2- Kutsalýn vaatleri sonsuz mutluluk, sonsuz huzur gibi eylemlilikten uzaklaþtýrýcý, pasifliði özendirici nitelikte olmamalýdýr.
3- Kutsalýn kutsallýðý verme-alma iliþkileri boyutunda bir çýkar iliþkisiyle ilintilendirilmemelidir.
4- Kutsalýn kutsallýðýnýn kiþiye göreceliði bir kayýp deðil zenginlik sayýlmalý, tüm insanlarý tek-tip düþünme ve eyleme yönlendirecek baský mekanizmalarýna alet olmaya elveriþli olmamalýdýr.
5- Kutsal; adalet-eþitlik-özgürlük-erdem gibi yüksek ideallerimiz ve yaþamsal gerekliliklerimizden hiçbirine hiçbir koþulda karþýt bir eylemliliðin gerekçesi olarak kullanýlamamalýdýr.

Elbette bu maddelerden bazýlarýnýn asla kabul edilemez olduðunu zira bunun Tanrý buyruklarýyla örtüþmediðini savunanlar olacaktýr fakat akýl gerekli gördüðünde ayný buyruklardan bunun aksini de çýkarabilecek yetidedir ve zaten buyruklarý aksi yönde genelgeçer sayan da ayný aklýn ayný yetileridir.

Kutsallarýn en azýndan, kendilerini kutsayacak düzlemden çýkarýlýp, insaný olgunlaþtýracak düzleme getirilmesi için bu çaba gerekli ve kanaatimce zorunludur.