Özyaþamöyküsü baþka insanlarla ilgili gerçekleri anlatmak için eþsiz bir araç. -Philip Guedella |
|
||||||||||
|
Çeþitli maddelerden yontularak, kalýba dökülerek biçimlendirilen yapýtlara heykel denir. Anýtlar ise önemli olaylarýn, ünlü kiþi veya kahramanlarýn tarih boyunca anýlmasý için yapýlan, simgesel nitelikteki yapýlardýr. (Anýtkabir, Çanakkale Anýtý, Meçhul Asker Anýtý, Ýnsanlýk Anýtý vs.) Heykeller veya anýtlar put deðildir. Ancak, tapýnma amaçlý, ibadet maksatlý kullanýlmaya baþladýðý an “put” haline dönüþürler. Yani onlarý putlaþtýran insandýr. Üstelik ibadet sýrasýnda bir takým eðilip bükülmeler, yat, kalk, secde gibi eylemler ifa ediliyorsa bu da þekilcilik olur. Þekilci bir tapýnma/ibadetin olduðu yerde ise mutlaka putperestlik vardýr. PUT NEDÝR? Put doðaüstü özellikleri olduðuna inanýlan, kutsal sayýlan canlý veya cansýz nesnelerdir. Bunlar inek, köpek, kedi, kurt, insan, bitki, aðaç olabileceði gibi totem, fetiþ, heykel, anýt, tapýnak, yapý, hatta araziler de olabilir. Kutsallýk isnat edilen her tür eþya, nesne, obje, heykel ve benzerleri put kategorisine girer. Oysa, bir þeyin kutsal olabilmesi her þeyden önce çok temiz, kirden, pastan, mikroptan arýnmýþ olmasý gerekir. Bu baðlamda kutsal olamayacak tek þey topraktýr. Çünkü toprak her çeþit hastalýk, mikrop, virüs, parazit ve benzerlerinin barýndýðý bir katmandýr. Kutsal toprak olamayacaðý gibi ayný þekilde kutsal su da olamaz. Çünkü hiçbirinin tam anlamýyla tertemiz olmasý mümkün deðildir. FETÝÞ NEDÝR? Kýlýç, hýrka, saç, sakal, diþ, resim, ikon, kitap, yazý gibi nesnelere de kutsallýk verilebilir. O zaman o nesneler fetiþ haline gelir. Onlarýn “fetiþ” haline getirildikten sonra öpülmesi, kutsanmasý, belden aþaðý tutulmamasý gibi uygulamalar da fetiþizm, dolayýsýyla putperestliktir. Þaþýrtýcý olan þudur ki ilkel toplumlarýn pagan geleneklerinden arta kalan þekilci, totemist, fetiþist, pagan ve putperest uygulamalar sanki gerçek tapýnmaymýþ gibi dünya dinlerince sýmsýký muhafaza edilmeye çalýþýlmakta ve topluma gerçek din diye dayatýlmaktadýr. Ýnsanlýðýn pagan dinlere karþý sürdürdüðü savaþ sürmektedir, ancak bu savaþýn sadece entelektüel alanda sürdürülerek kazanýlmasý mümkün deðildir. Marx ve Engels’in en büyük yanýlgýsý dinlerin tarihsel süreç içinde toplumun ilerlemesiyle kendiliðinden ortadan kalkacaðýný zannetmeleri olmuþtur. Hiçbir din kendiliðinden yayýlmadýðý ve geliþmediði gibi, kendiliðinden de ortadan kalkmaz. Çünkü her din kurumsallaþmaya baþlarken kendini topluma zorla, baskýyla, savaþla ve cebren kabul ettirmiþtir. Hristiyanlýk Roma Ýmparatorluðunun resmi (yasal) dini olduktan sonra yayýlmýþtýr. Roma vatandaþlarý kanun kuvvetiyle Hristiyan olmuþtur. Roma, Barbar halklarý savaþla Hristiyanlaþtýrmýþtýr. Ayný þekilde Ýslam da kan dökerek ve savaþla yayýlmýþtýr. Bu nedenle dinler –geldikleri gibi- ancak zorla ve savaþla ortadan kaldýrýlabilirler. PUTLAÞTIRMA New York’taki Özgürlük Anýtý kuþkusuz put deðildir. Özgürlüðü simgelemek için dikilmiþtir. Ama günün birinde bu anýt tapýnma amaçlý kullanýlmaya baþlanýrsa, ve bir takým bünyeler ibadet etmek için bu anýtýn önünde toplanmaya, yatýp kalkmaya, bu anýtý tavaf etmeye baþlar ve dünyanýn diðer yerlerinde yaþayan insanlar da bu anýtý kýble belleyip onun bulunduðu yöne doðru dönüp tapýnýrlarsa iþte o zaman o anýt bir puta dönüþmüþ olur, tapýnanlar da putperest kategorisine girerler. Bu durumda anýtýn kafasýný uçurmak veya anýtý yok etmek gerekmez, illa kafasý kesilecek ve yok edilecek birileri varsa onlar o anýtý putlaþtýran ve o anýta tapan þaþkýnlardýr. TAÞA TOPRAÐA TAPMAK Taþý, topraðý, heykelleri, anýtlarý, mezarlarý, türbeleri, binalarý, tapýnaklarý kutsal sayýp onlara izzet vermek, onlarýn önünde eðilmek, secde etmek, ibadet etmek, tavaf etmek, öpmek, kýble olarak bellemek gerçekte tanrýsal eylemler midir, yoksa pagan eylemler midir? Kudüs’ten sürüldükten sonra Yahudiler tapýnmalarýný kýble olarak belledikleri Kudüs’e doðru dönerek yapmaya baþladýlar. Çünkü onlar için oradaki topraklar ve yýkýlmýþ Mabet’in kalýntýlarý da (Aðlama Duvarý) kutsaldý. Bu uygulama Müslümanlarca da benimsedi. Ancak, sonralarý Muhammet kýbleyi Mekke’deki eski bir puthane olan Kabe’ye çevirdi. Ýster heykel, ister anýt, ister yapý olsun tapýnma amaçlý kullanýlan her þey put haline dönüþür. Gerçek ve doðru tapýnmanýn öncelikle her tür þekilcilik, gösteriþ ve putperestliði çaðrýþtýracak etmenlerden arýnmýþ olmasý gerekmez mi? Öyleyse, gerçek ve doðru tapýnmanýn saðlanmasýný istiyorsak, Ýnsanlýk Anýtý’ndan önce ortadan kaldýrýlmasý gerekenlerin neler olduðunu herhalde anlamýþ olmalýyýz.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Hulki Can Duru, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |