HAYATI DOLU YAÞAMANIN KÝTABI: “AZ GÝTTÝM UZ GÝDÝYORUM”


“Yabanýl topraklarda uzun süre at koþturan insan bir kent arzular. “
Italo Calvino

Atilla Doðru’nun yazdýðý “Hayat Yolunda Az Gittim Uz Gidiyorum” kitabýný elime alýnca bir çýrpýda okudum. 2010 basýmlý Cinius Yayýnlarýndan çýkan kitap, 224 sayfa. Akýcý sürükleyici, serüven dolu bir gezi aný kitabý. Sanki kitabý okumuyorsunuz. Atilla Doðru ile içten bir muhabbettesiniz. Size yaþadýklarýný gezip gördüklerini, yediklerini içtiklerini, kendini ve hayatý anlatýyor. Esasýnda bunlarý size yaþatýyor; öykünün dýþýnda deðil, içindesiniz. Sayfalarý çevirdikçe sizi de hayat yoluna dahil ediyor, yoldan ayrýlamýyorsunuz. Anlatým oldukça duru ve yalýn. Üslup mükemmel. Okudukça hiç de yorulmuyorsunuz.
Sadece bunlar deðil: kitap bizi tarihin arkeolojinin, felsefenin coðrafyanýn o bilinmeyen girdaplarýndan kurtarýyor. Kitabýn yazarý önsöz’ün hemen ardýndan, öncelikle hayatý sorguluyor: “Hayatý kendisi için yaþamalý insan diye düþünürüm.” oluyor ilk cümlesi. Ve devam ediyor; “Yaþama tutunmak için baþkasýný mutlu etmekten çok kendini mutlu etme yollarý bulmalý insan.” diyor. Batý toplumunu bizlerin çok bencil bulduðumuzu oysa onlarýn sivil toplum kuruluþlarýna üye olduklarýný, kuruluþlarýn da toplumun geliþmesine büyük katký sunduðunu ifade ediyor. Daha sonra askerlik anýlarý yer almýþ; bizim toplumda askerlik anýlarý hiç bitmez, hep anlatýlýr durur. Bir arkadaþýnýzdan askerlik anýlarýný, hem de ayný anýyý defalarca dinleyebilirsiniz. Bizi askerlik anýlarýndan mahrum býrakmamýþ Atilla Doðru. Askerlik anýlarýnda, bizi Eðridir’de gölün kenarýnda gezdiriyor adeta. 1993 yýlýnda sekiz ay boyunca Yedeksubay olarak görev yaptýðý Cizre’yi, Mardin’i Þýrnak’ý Beytüþþebap’ý adým adým dolaþýyor. Terörün en yoðun olduðu o dönem, yazarýn kalemin tekrar canlanýyor. Terhis olduktan sonra öðretmenlik günleri baþlýyor; atamasý Giresun’a yapýlýr. Merkeze yakýn bir bakkalsýz bir köyde öðretmenlik yapar. Daha sonra Giresun merkeze tarih öðretmeni olarak atanýr. Sonra Hatay Ýskenderun da davam eder, yazarýmýzýn yolu. Yaðmur ve buluttan güneþe, Karadeniz’den Akdeniz’e gelmiþtir. Ýskenderun’da bir Anadolu Lisesinde dört yýl görev yapar. Bu günleri çok güzel geçmiþtir. “Her öðretmen böyle bir ortamda görev yapma þansý bulsa keþke” der kendi kendine, bu okulda görev yaparken. Özel bir kolejden Anadolu Lisesine çevrilmiþ bir okuldur. Öðrencilerin okumaya istekli ve cin gibi olduðunu belirtir. Ýskenderun’a anlatmaya devam ediyor kitabýnda yazar: “Hatay, Ýskenderun çevreleri okuma yazma oraný çok yüksek yerler. Aileler eðitime müthiþ kaynak ayýrýyorlar. Bu anlamda ülkemizin yüzünü aðýrtan bir yöredir orasý. Sosyal hayat canlýdýr. Çalýþmasýný da bilirler, eðlenmesini de. Geliri, giderinden fazladýr o yörenin. Ülke ekonomisine epey katký yapar. Irak’a uygulanan ambargo Ýskenderun Limanýnýn iþlerini düþürmüþ. Nakliyecilik çok önemli bir geçim kapýsýyken, yine ambargo yüzünden o iþ de durmuþ.” Irak savaþýnýn ekonomimizi olumsuz etkilerini anlatýyor yazar bu bölümde, sonra Ýskenderunlu’yu anlatmaya devam ediyor: “Sýcak insanlar, sýcak tatlýlar, sýcak günler. Tahminden öte bir sýcaklýk oluyor. Künefeyi orada tattým ilk defa. Altý peynirli üstü kadayýf, sýcak þerbetli tatlý. Ýlk defasýnda bir çataldan fazla alamadýðým bu tatlýnýn sonradan müptelasý oldum. Soðuk meze türleri arasýnda humusu baþta saymak gerek. Et aðýrlýklý beslenir insanlar. Lüks araçlar, modern evler, çok çeþitli banka þubeleri, eðlence mekanlarý göze çarpar
Ýskenderun’da. 1918’den sonra, 20 yýl Fransýz kontrolünde kaldýðýný nüfus dokusunun bozulmadýðýný belirtiyor. Etnik kökenleri farklý Hýristiyan nüfusun olduðunu kiliselerin varlýðýndan sözediyor. Sonra anýlarýný þöyle sürdürüyor: “ Yöre halkýnda dýþa dönük bir zihniyet hakimdir. Tutucu deðil. Yeniliðe açýktýr. Memlekette sýkça vurgulanan farklýlýklara hoþgörü çaðrýsý bu yörede karþýlýk bulmuþtur. Ýskenderun’un sahili Ýzmir’i andýrýr. Düzgün, yürüme yollarýna ve çay içme yerlerine sahiptir.”
“Dört mevsim güneþin görüldüðü yörede yaþayan insanlarda pek iç kesimlerin arabesk ruh hali görülmez. Ehlikeyf olduklarýný söylemek mümkündür. Ýskenderun’a yakýn Karaaðaç ve Arsuz, denize girilebilen sayfiye yerleridir. Ayrýca, Arsuz’a kadar olan yaklaþýk otuz kilometrelik yol boyunca birçok tatil sitesi vardýr. Güneþ demiþken meþhur yarýkkaya rüzgarýndan da bahsetmek gerek. Yýlýn belli döneminde çok þiddetli eser. Maddi hasarlara yol açar.”
Ýskenderun’dan Hatay’a gitmek için Amanos Daðlarýn’ný aþmak gerek. Belen Geçidi’nden aþýlýr bu daðlar. Geçidin bitiminde Amik Oovasý serilir önünüze.” Buradan sonra yazar Antakya’yý, Harbiye’yi, Soðukoluk’u anlatýyor. Öðretmenlik yaptýðý okulu anlatýr: “ Okul, Ýskenderun giriþinde, demir- çelik iþletmelerine yakýndý. Servislerle gelir öðrenci ve öðretmenler. Öðrenciler ayný zamanda dershanelere giderler. 20’den fazla dershane olduðunu hatýrlarým. Öðrencide heves, hedef olunca, öðretmenin pasif kalmasý mümkün mü? Çok geliþtirdim kendimi. Özellikle branþýmýzda tabi. . Elbette her okul ortamýnda yaþanabilecek sýkýntýlar olmakla birlikte, emeðinizin karþýlýðýný görmeniz bu sýkýntýlarýný unutturdu. Öyle çok disiplin sorunu da olmazdý. Mezunlar genelde bir üniversiteye yerleþirdi. “ Yazar okulda geçen anýlarýný uzun uzun anlatýyor kitabýn bu bölümünde ve þu cümleyle baðlýyor sözlerini:” Ýþte bu okulda þunu fark ettim: eðitim sadece öðretmene veya öðrenciye veya veliye baðlý bir süreç deðildir. Üçünün uyumuyla baþarý saðlanýyor. Doðrusu da olmasý gereken budur. Veli, çocuðu için hedef koymuþ. Onu takip ediyor. Veli toplantýlarý kaçýrmýyor. Notlarýný takip ediyor. Ders biraz kaynasa öðrenci bundan rahatsýz oluyor,’ Hocam konuya dönsek’ diyor. 3 veya 4 geçer not ama çocuðu da veliyi de tatmin etmiyor. Ev kiralarý pahalýdýr, Ýstanbul’u aratmaz. Bir de yýllýk kira bedeli peþin istenir ki, bu da ayrý bir sýkýntýdýr kiracý için. Ýnsanlar. araçlar durduðunda binmek için kimse acele etmez. Bir zahmet yürürler sanki. Þehir düz alana kurulduðundan bisiklet ve motosiklet kullanýmý yaygýndýr. Bir aileyi bisiklete sýðmýþ giderken görmek çok sýradan görüntüdür. Veya kasalarca sebzeyi üç tekerlekli araca yüklemiþ götüren canbaz þoförler az deðildir. “
Ailesini, yetiþme tarzýný ve kardeþlerini doðup büyüdüðü yöreyi anlatýyor. Ýnsan hayatýnda yolculuklar hele günümüzde çok yer aldýðýndan olsa gerek; yolculuklar seyahatler geniþ geniþ anlatýlýyor kitap da. Yolculuk pek çok ülkede geçiyor, bunlardan bazýlarý þunlar: Amerika, Mýsýr, Prag, Almanya, Çin, Japonya, Tayland ve Dubai…
Atilla Doðru, New York’ta Boston’da karþýlaþtýðý kitabevlerini Türkiye’dekilerle kýyasladýk tan þöyle yazýyor:” Yerlerde halýfleks tarzý sergiler var, oturduðu yerden de kitap inceleyebilirsin. Reyon aralarýnda oturacak koltuk ve sandalyeler de mevcut.”
Peki bu Amerikalýlar Türkler hakkýnda ne düþünürler: “ Türk deyince adamlarýn beyninde çaðrýþým yapan kelimeler; Arap, Afganistan, uyuþturucu, Ýran, Irak. Maalesef böyle.”
Mýsýr da neler yaþamýþ, neler görmüþ yazarýmýz, “ Bir Mýsýrlý Arap gelip çat pat Ýngilizcesiyle selam verdi, nerden geldiðimi sordu. Ýstanbul’dan geldiðimi söylediðimde öyle mutlu oldu ki sarýlýp kucaklaþtýk. Sen Müslüman ben Müslüman, ben Türkleri çok severim gibi muhabbetin ardýndan elimden fotoðraf makinesini aldý. Ben piramit arkamda veya yanýmda kalacak þekilde pozlar verirken o da fotoðrafýmý çekmeye baþladý.”
Çok ilginç bilgiler de ediniyoruz: Çin’de kýzlar, evlenebilmeleri için, erkek arkadaþýnýn ailesine ortalama 1000 euro para ödemeleri gerekiyormuþ.
Bir gezi kitabý deðil, hayat kitabý. Ben çok þey öðrendim…

Kemal Düz
Ýskenderun; 20.12.2010