Amerika’nýn, yeni baþkan Obama ile dýþ politikada nasýl bir yol haritasý izleyeceði konusu, bugünlerde en az Amerikan halký kadar dünya kamuoyunun da ilgisini çekmekte. Doðrusu, bu eðilimi yalnýzca ilgi düzeyinde bir merakla açýklayamayýz. Çünkü 11 Eylül saldýrýlarýnýn, oluþan kaotik ortamýn miladý kabul edildiði tarihten bugüne aradan geçen bunca zamana raðmen müttefiklere aradýklarý güven ve istikrarý saðlayamayan Amerika, baþta ekonomik kriz olmak üzere, her tür terör olayýnýn da odak merkezi olarak algýlandýðý bir konuma düþmüþtür. Bunda hiç þüphesiz, baba Bush ile baþlayan ve oðul Bush ile sürdürülen neocon politikalarýnýn olumsuz etkileri bulunmaktadýr. Peki, dýþ politika baþta olmak üzere her konuda pragmatist bir realizmin öncülüðünü yapmýþ bir ülke, bu gerçeði nasýl göz ardý edebildi? Bu durum, seçmenlerinin sayýsal oy çokluðu ile gurura kapýlarak gerçeklerden kopan iktidar ve ardýndaki odaklarýn hatalarýyla açýklanabilir mi yalnýzca? Bir yönetim körlüðünden söz edilebilir mi burada? Elbette hayýr. Sanýrým, durum bundan daha vahim.

Yirminci yüzyýla dek homocapitalist bir varlýk olan insanlýk artýk dünya algýlamasýnda yeni bir çýðýr açarak kendisine sunulan imkânlarla yetinmemekte bugün. Yeni açýlým ve heyecanlara yönelmekte, yeni ihtiyaçlar belirlemekte kendisine. Belki henüz kendisinin dahi adlandýrmadýðý bu dönüþümün ardýndan mistik söylemleri ve bu baðlamda dinamik bir politik açýlým vaat eden neocon’cu akýmlara prim verdi. Yaþanan tecrübeler realist politikalarýn haklýlýðýnýn anlaþýlmasýna yetti mi? Ýþte Amerikan iç gündemi siyasi çevrelerde böyle bir tartýþmanýn yaþanmasýna tanýk olmakta.

2001 yýlýndan beri gösterdikleri baþarýsýz performans ile gözden iyice düþmesi gereken neocon politikalarý ellerindeki basýn aracýlýðýyla politikada realist açýlýmlarý savunan ve yakýn bir zamanda Amerikan baþkanlýk koltuðuna geçecek olan siyasi odaðýn kendisini yeterince anlatabilmesine izin vermemektedir.

Realist politikacýlarýn dýþ politikaya bakýþ açýsý nedir? Bunu kendileri ; “ Dünya gerçekte nasýlsa, ona öylece davranýlmasý gerektiði” þeklinde formüle ederler. Uluslar arasý sistemin rekabetçi bir ortam olduðu ve bu arenada devletlerin baþkalarýna güvenmeden, dýþ tehdit algýlamasýný abartmadan, önceliklerini doðru olarak sýraladýðý ve baþka coðrafyalarda budalaca maceralara atýlmadýðý bir politik görüþ olarak özetlemek mümkün. Abartýlý bir global sosyal planlamaya, çýkarlarýn hayati ölçüde tehlikeye girmediði sürece karþý çýkarlar.

Ulusal yapýlarýn gücüne inanarak onlarla mücadele yerine iþbirliðine gitmeyi fakat tehdide dönüþmeleri durumunda “böl ve yönet” mantýðý ile pasivize edilmelerini ilke edinirler.

Nitekim baþta Kennan olmak üzere realist politikacýlar, dünya üzerinde komünist bloðun tek bir vücut þeklinde düþünüldüðü zamanlarda, durumun hiçte zannedildiði gibi olmadýðýna inanarak 1970’li yýllarda Amerika’ya Kýzýl Çin’le yakýnlaþma tavsiyesinde bulunmuþlardý.

Maniheist felsefenin þekillendirdiði neocon yaklaþýmý sanýrým önümüzdeki dönemde nüfuzunu iyice yitirecek Amerikan seçmeninin gözünde.

Çok kutuplu bir yapýlanmanýn iyiden iyiye kendisini göstererek palazlandýðý bugünkü süreçte bir nevi klasik dönemin siyasal modelleri ile Obama iktidarýna danýþman olmaya hazýrlanan Realist Politik söylemler kabul görmeleri durumunda acaba þu anki gidiþata nasýl bir cevap verecekler? Bence Obama, kendileriyle dirsek temasýna geçti bile.

Çok kutuplu yapýlanma kendi sýnýrlarýný belirleyinceye kadar gündemin sýcak geliþme ve çalkantýlarla þekilleneceði bir arenada Amerika, kendi donanýmlarýyla burada yer almaktan kaçýnmayacaktýr. Dost ve müttefiklerinin konumunu bir daha gözden geçirerek, oyuna þimdi kimlerle ve nasýl devam edeceðinin kararýný vermekle meþgul olmalýdýr.

Aydýn AKDENÝZ