BOÞGEZER BÝR DAMAT ADAYINA MEKTUP
Tembellik Hakký kitabýnýn yazarý Paul Lafargue. 1911 yýlýnda karýsýyla birlikte kendini öldürür. Yaþlýlýðýn, beden ve zihin güçlerini azar azar kemirdiðini görmek istemeyen Lafargue, yetmiþ yaþýný aþmamak üzere kendine verdiði sözü tutmuþ olur böylece. Lafargue’ýn “Tembellik Hakký” adlý kitabý 1883′te basýlýr “Komünist Manifesto” dan sonra 1917 Sovyet Devrimi’ ndeki en etkili eseri sayýlýr Yazar Lafargue’ ýn siyaset adamlýðý dýþýndaki en önemli özelliði Karl Marx’ ýn damadý olmasýdýr. Yaþam görüþü doðal olarak Marx’ýn çizgisinde olan Lafargue, Fransýz Toplumculuk Tarihinde Marksizmi ülkeye ilk getiren düþünür, bir eylem adamý olarak bilinir
“Tembellik Hakký” nda, 19. Yüzyýlýn sonlarýnda 17 saate varan çalýþma süreleri üzerine bir kuram hazýrlayan yazar, bu yolla kapitalizmle kentsoyluluðun iþçi sýnýfýný büsbütün köleleþtirmeyi amaçladýðýný ileri sürer. Ýþçilerin zamanla aþýrý çalýþma baðýmlýlýðýna tutulduðunu, bunun sonucu oluþan aþýrý üretimin de büyük savaþlara, sömürgeciliðe yol açacaðýný savunur. Makinelerin de iþin içine girmesiyle, çalýþma süresinin en fazla 3 saat olmasý gerektiðini, böylece toplumsal hiyerarþi, bölüþüm ile organizasyonda önemli deðiþimler olacaðýný belirten Lafargue, kitabýnýn bir bölümünde: “Hala anlamýyorlar makinenin insanlýðýn kurtarýcýsý olduðunu; insaný aþaðýlýk ve ücretli iþlerden kurtaracak olan, boþ zaman ve özgürlük veren tanrý olduðunu…” demektedir. Lafargue, týp öðrenimini Londra'da görür. Orada Marx’ýn kýzý ile tanýþýr. Ona olan aþký iki yýllýk bir bekleyiþten sonra evliliðe dönüþür. Marx kýzýyla evlenmeden önce Paul Lafargue aþaðýdaki ünlü mektubu okuyalim:
Azizim Lafargue,

Aþaðýdaki gözlemleri yapmama izin vereceðinizi umuyorum:

1. Eðer kýzýmla olan iliþkilerinizi sürdürmek istiyorsanýz, "kur yapma" yönteminizi yeniden gözden geçirmeniz gerekir. Gayet iyi biliyorsunuz ki, henüz verilmiþ bir söz yoktur ve hiçbir þey de kesinleþmemiþtir. Hatta Laura, sizin usulüne uygun þekilde niþanlýnýz olmuþ olsaydý, yine de söz konusu iþin uzun vadeli olduðunu unutmamanýz gerekirdi. Çok fazla bir samimiyetin alýþkanlýklarý iki sevgilinin çetin tecrübeler ve ýstýrap anlarýyla dolu olarak geçirecekleri ve zorunlu olarak da uzun bir süre ayný yerde oturacaklarý oranda yön deðiþtireceklerdir.

Yalnýzca bir haftanýn jeolojik devresi içinde, bir günden diðerine deðiþen davranýþ deðiþikliklerinizi dehþetle izledim. Fikrimce, gerçek aþk, ihtiyat, tevazu ve hatta aþýðýn putuna karþý olan çekingenliðinde ortaya çýkar; fakat asla ihtiras içinde kendini kapýp koyvermeyle ve vaktinden önce geliþen bu samimiyetin gösterileriyle deðil...

Eðer melez mizacýnýzý müdafa edecekseniz, kýzýmla davranýþlarýnýz arasýna aklýmý koymak da benim görevimdir. Eðer onun yanýndayken, Londra meridyeniyle uyan bir þekilde sevmeyi bilmiyorsanýz, onu uzaktan sevmeye rýza göstermek zorunda kalacaksýnýz.

2. Laura'yla olan iliþkilerinizi kesin olarak düzenlemeden önce, ekonomik durumunuz üzerine ciddi açýklamalara ihtiyacým var. Kýzým iþleriniz hakkýnda bilgi sahibi olduðumu zannediyor. Halbuki yanýlmakta. Bu sorunu þimdiye kadar ortaya atmadým çünkü kanýmca bu giriþimin sizden gelmesi gerekirdi. Biliyorsunuz ki, elimde avucumda ne varsa hepsini ihtilalci savaþta tükettim. Buna piþman deðilim. Tersine, eðer yeniden hayata baþlama durumunda olsaydým, yine ayný þekilde hareket ederdim. Yalnýz, evlenmezdim. Gücüm yettiðince, anasýna hayatý zehir eden zorluklarda kýzýmý kurtarmak istiyorum. Bu iþ benim doðrudan müdahalem olmaksýzýn (bu benim açýmdan bir zayýflýktýr) ve size olan dostluðumun kýzýmýn hareketlerini etkilemeksizin hiçbir zaman bugünkü haline gelemeyeceðine göre, üzerimde aðýr bir þahsi sorumluluk taþýmaktayým.

Þu anki durumunuza gelince, aramadýðým, fakat buna raðmen elime geçen bilgiler pek tatmin edici deðil. Fakat bunu bir kenara býrakýyorum. Genel durumunuza gelince, henüz öðrenci olduðunuzu, Fransa'daki kariyerinizin Liege olayý nedeniyle yarý yarýya kýrýlmýþ bulunduðunu, Ýngiltere'ye alýþmanýz için en gerekli araç olan dilin sizde çok eksik bir unsur olduðunu ve en iyi halde bile baþarý ihtimallerinizin (?) ne kadar þüpheli olduðunu biliyorum.

Gözlemlerimden çýkardýðým sonuca göre, ateþli faaliyet baþlangýçlarýnýza ve iyi niyetinize raðmen, tabiat olarak çalýþkan deðilsiniz. Bu þartlar dahilinde, kýzýmla birlikte hayat gemisine binebilmeniz için size dýþarýdan destek gerekecek.

Ailenize gelince, hiçbir þey bilmiyorum. Bir miktar zenginliðe sahip olduklarýný farzetsek bile, bu onlarýn sizin için fedakarlýða katlanmaya pek hevesli olduklarýný kanýtlamaz. Hatta onlarýn sizin bu evlilik projenizi nasýl karþýladýklarýný bile bilmiyorum.

Tekrar ediyorum, bütün bu noktalar hakkýnda bana olumlu açýklamalar gerekiyor. Zaten hayata gerçekçi þekilde bakan siz de, kýzýmýn geleceðine iealist bir görüþ açýsýndan bakmamý beklemezsiniz. Þiiri ortadan kaldýrmayý düþünecek derecede müsbet bir kiþi olan sizin, kýzýmýn zararýna olacak þekilde þairane davranýþlarda bulunmamanýz gerekir.

3. Bu mektuptan doðabilecek bütün yanlýþ anlamalarý önlemek için, size þunu bildiririm ki, hemen þimdi evliliði akdetme iktidarýna sahip olsaydýnýz bile, bu yine olmazdý. Kýzým red ederdi. Ben de bizzat bu iþe itiraz ederdim. Evlenmeyi düþünmeden önce olgun bir adam olmanýz ve hem sizin hem de kýzým için uzun bir tecrübe devresi gerekiyor.

4. Bu mektubun sýrrý ikimizin arasýnda kalýrsa çok memnun olurum.

Cevabýnýzý bekliyorum.
En iyi dileklerimle, Karl Marx.

Bu mektubu okuduktan sonra La Fontaine masalýnýn tembellerce düzeltilmiþ yeni biçimine bir göz gezdirelim: “Karýnca yine deli gibi çalýþmýþ o yaz; dere tepe gezip kýþ için yiyecek
depolamýþ. Aðustos böceði ise yine dalgasýný geçip þarkýlar söyleyerek çiçek çiçek
gezip eðlenceye vurmuþ kendini... Sonra kýþ gelmiþ. Karýnca tam biriktirdiklerini yemeye koyulmuþ ki kapý çalmýþ: Ýki dirhem bir çekirdek Aðustos böceði... baþýnda þapka, elinde bavul... "Hayrola" diye sormuþ karýnca... Paris'e tatile gidiyorum, bir isteðin var mý" diye sormuþ bizimki... Karýnca öfkeyle, "Tek bir ricam var" demiþ, "Söyle o La Fontaine denen madrabaza, bir daha öyle poposundan masal uydurmasýn..."