Ýstanbul’da Bir Gün

18.07.2002 yýllar sonra yine yolum Ýstanbul'daydý. Ýstanbul yerinde duruyor, deðiþen bir þey geleceðe ait... Ama biraz daha yýpranmýþ ve yorgundu. Geleceðe ait umut verici bir þeyler var mý diye bakýþlarýmla taradým kuþ uçumu. Ýlk tanýdýðýmdan bu yana 26 yýl geçmiþti. 18 yýl önce ayrýldým. Bu süre içinde bir kaç kez yolum düþtü.

Yýlda bir ya da iki kez, komþuya ateþ almaya gider gibi gidiþ dönüþlerim oldu.
Bu son gidiþimde neler takýldý gözlerime; bir kaç gökdelen daha göðü delmiþ, Boðaziçi’nin rengi yeni yapýlarla biraz daha solmuþ, boðaz trafiðinde tankerler biraz daha semirmiþ, gözümde büyüttüðüm araba ve yolcu vapurlarý kaðýttan oyuncak gemiler gibi kaçýþýyor tankerlerden...

Sabah 7.30 sularýnda Arýcýlar'da indim otobüsten. Þehirlerarasý bir otobüs firmasýnýn duraðý var burda. Ok meydaný üzerinden Taksim'e geçtim firmanýn servis aracýyla. Ok meydanýnýn adý var meydan falan yok ortada. Servis güçlükle indirdi yolcuyu, yol kenarýna, adeta savurtup geçti ve sonra Taksim’e varýyoruz.

Deðiþen bir þey yok demiþtik Ýstanbul'da; var aslýnda kalabalýk artmýþ, simalarý deðiþmiþ insanlarýn, amaçlarý deðiþmiþ bakýþlarýn. Dünya mozaiði gibi bir hal almýþ. Maçka'ya geçtim dolmuþ taksiyle... Teþvikiye dolmuþ duraðýndan bindim ... Atatürk Kültür Merkezi önünden kalkýyor... Þoföre ÝTÜ'ye gittiðimi söyledim. -Yakýndan geçerim, býraktýðým yerden yürürsün biraz, dedi. -Tamam, dedim. ÝTÜ'de bir toplantýmýz vardý. Erken indim biraz dolaþtým þöyle zamaný doldurmak için. Ýstanbul'un bu kesimi biraz daha Avrupa kentlerini andýrýyor; sakin insanlar; daha temkinli ve çekingen.

Saat 09.30'da dünya kupasý maçý var insanlarýn coþkulu bir hazýrlýðý yok, kulaklýklý küçük radyodan izliyorlar. Bir bekçi kulübesinin önüne küçük bir TV konmuþ 31 ekran; üç beþ kiþi izlemeye çalýþýyor. Türkiye Japonya-Türkiye maçýný izlemeye hazýr kaç gündür yayýn organlarý hazýrladý bizi “Bu maçý alacaðýz baþka yolu yok”. Ýtalyan Collina hakem þansýmýz açýk.

Kazanýrsak ekonomi iyileþecek, borsa yükselecek;baþbakanýn rahatsýzlýðýný unutturacak...
Gün ve saat geldi çattý; biz toplantýdayýz, dýþardan haber yok. Ancak tahmin ediyorum Türkiye'nin nabzý Japonya'da atýyor.
Resepsiyondaki görevliden öðreniyorum maçý 1-0 kazanmýþýz. Konferans koordinatörü de 2-1 aldýðýmýzý söylüyor ne büyük mutluluk. -Herkes maç seyrediyor siz burada bilimsel toplantýdasýnýz, sizleri kutlarým. Bu sizin bilim adamlýðýnýzýn kanýtý. Bir de ruhu okþanýyor katýlýmcýlarýn.
Çalýþma projelerinden bahsediliyor. - Üniversitelerinizden, zenginlerden para bulun ve çalýþmanýzý yürütün, tavsiyeleri oluyor.

Akþam oluyor saat 18.00 gibi Taksim'e ve oradan Unkapaný'ndan geçen bir toplu taþým aracýna biniyorum ve Unkapaný köprüsünü geçer geçmez iniyorum. Unkapaný kasetçiler çarþýsýndan geçiyorum, yine acýlý ve kahýr dolu sesler... Hacý Kadýn Caddesi boyunca Tahtakale’ye doðru gidiyorum; kahvelerden kasetlerin havasýna paralel izlenen filmlere ait müzik dýþarýya taþýyor. 30 yýllýk deðiþmeyen Küçük Pazar'ýn yüzü. Seyyarlar yine ayný, limonatacý yine ayný;kiþiler deðiþmiþtir, ancak roller ayný. Deðiþen bir þey yok.
Tahtakale yine ayný:ana- baba günü hýncahýnç insanlar; seyyar satýcýlar, döviz satýcýlarý vs... iç içe geç geçebilirsen. Mýsýr Çarþýsý giriþinde Kahveci'de eski kuyruklarýn olmadýðýný farkettim. Belki de kahve içme alýþkanlýðýmýz kalmadý diye düþündüm.
Mahmut Paþa'ya ve Kapalý Çarþý'ya kadar uzanýyorum. Alýnan satýlan mallar yine ayný;aksine biraz yoksullaþmýþ bir görüntü var vitrinlerde ve sokak tezgahlarýnda. Semt pazarlarýnýn sergileri gibi.
"Beþ simit beþ yüz lira" diyor simitçi Yeþildirek'te. Demek ki o da krizde bir hayli ucuz görünüyor. Belki toptan fiyat bu.
Sirkeci’ye geçiyorum, araba vapuruyla Harem'e geçeceðim. 800 000 liraya bir jeton alýyorum. Jetonu turnikeye atýp geçiyorum ve bir süre vapuru bekliyoruz. Vapur gelince kapýlar açýlýp geçiyoruz. Araçlar ve yolcular yarýþýrcasýna kendimizi atýyoruz içeri.

1976 yýlýnda bir lise öðrencisi iken yaz tatili için Ýstanbul'da çalýþmayý tasarlamýþtým. Seyyar satýcý yani iþportacý idi babam orda. Bir telgraf çektim beni karþýla diye. Bu oldu bitti karþýsýnda, beni karþýlamak zorunda kalmýþtý çaresiz. O Eminönü, Sirkeci ve Küçükpazar arasýnda boya-cila hýrdavat satýyordu, üç tekerlekli bir seyyar arabasý vardý. Ben de bir iþ yapmalýydým.

Ýlk günlerde zaman zaman kaçar ve bu araba vapurlarýný takip ederdim iskeleden. Ne büyük þeylerdi bunlar. Hiç deniz ve vapur görmemiþtim. Hayret ederdim saatlerce... Hayaller kurardým. Ah bir de ben denize girebilsem, diye içimden geçirirdim. Sonunda babamý ikna ettim, Yenikapý'ya doðru gittim. Suya girdim o beni eline topladýðý taþlarla tehdit etmiþti.- Açýlýrsan baþýna taþlarý vururum, diye. Böyle tanýdým Ýstanbul'u ve denizi.

Ýskele ayný, vapur ayný;kalabalýk bir artmýþ ki sormayýn, vapur yorgun, bitkin... O tanýdýðým koca vapurlar küçülmüþte küçülmüþ sanki... Büyüyen ve çoðalan dünyaya direnmeye çalýþýyor.

Boðaz geçilecek gibi deðil;koca bir tanker geçiyor, bekliyoruz vapur yenceleniyor durabilmek için. Koca yük tankeri Karadeniz'e doðru yol alýyor. Tekneler, vapurlar, deniz otobüsleri tankerden kaçýyor; akbabadan kaçan serçeler gibi.

Ýstanbul'u gördüm yorgun ve bitkin; araba vapurunu gördüm öyle. Ýnsanýmýzý gördüm öyle.
Hareme geçiyorum; kaldýðým kentime dönüþ biletini alýyorum bir firmadan... Maç sonucunda ülkenin sevincini veriyor televizyonlar. Arabasýný yakmýþ bir vatandaþýmýz sevinçten. Yenilseydik de yakacaktý kuþkusuz. Hem üzüntüden hem sevinçten kendimizi içkiye vurduðumuz gibi.

Benim ülkemin insaný bir baþka. Japonya'yý yenmiþiz yenilmiþiz önemli deðil. Aslýnda her þey ayný... Deðiþen bir þey yok bir þey dýþýnda; þair " Ýstanbul'a dönüþü seviyordu", kim bilir þimdi olsaydý belki de Ýstanbul'dan dönüþü sevecekti.