Modern ve modern sonrasý çaðda, insan hayatýna iliþkin en önemli kavramlardan bir tanesi de “reklam” oldu biliyorsunuz. Hemen her sosyal bir temas iliþkisi içinde olduðumuz tüm ortamlarda reklamlarýn bilerek ya da bilmeyerek, isteyerek ya da istemeyerek hedefinde bulunuyoruz. Bu kimi zaman “olumlu” bir durum olarak görünebiliyor. Zira öncesinde ücretli olan hizmetler bu reklamlarý kabullendiðiniz takdirde “ücretsiz” oluveriyor. Bunun yakýn zamandaki örneði e-posta hizmeti veren þirketlerin hem rekabet hem de reklam kazancýyla öncesinde hayli pahalý olan hizmeti þimdi ücretsiz vermesi veya web alaný almak istediðinizde sitenizde görünecek olan reklamla birlikte hizmeti belirli sýnýrlar içinde ücretsiz alabilmeniz.

Bilgi çaðý adýyla anýlan zaman insanýn da kelimenin gerçek anlamýyla “kavram”laþtýðý bir zaman. Artýk hemen hepimiz bir sanal kimlikle temsil edildiðimiz anlarda “yaþýyoruz”. Online oyunlar bir zamanlar bunun için tutulan bir örnekti ama þimdi Second Life türü, kapsamlý bir yaþam alaný daha tutulan bir örnek. Tabii orda da reklam her kapýyý açan anahtar. Reklam mantýðý da, bir süre sonra çevrenizde rumuzla temsil edilen tüm insanlarý, bir reklam aracý olarak görmenizi; birincisi onlara reklam göstererek onlarý bu reklamlarý izlemeye razý ettiðiniz ölçüde size para kazandýrmasý, ikincisiyse kendinizi bir reklam nesnesi olarak pazarlamanýz. Yani, “Ben bu reklamlarý izleyeceðim ve hayatýmý bu reklamlardaki ürünlerden alarak yönlendireceðim,” diyerek oluþan bu tüm pazar iliþkisi, daha felsefi söylersek meta iliþkisinde bir meta alýcýsý/meta taþýyýcýsý/meta satýcýsý ve en sonunda giderek bir meta olarak sürdürmeyi kabullenmiþ oluyoruz. Dikkat edelim isteyerek ya da istemeyerek bu iliþki sürecine dahil oluyoruz.

Bugün gezinirken, bir þeyin ayýrýmýna vardým. Þehirde yürürken dikkat etmeden bile bakýnca ayný reklam kültürünü çevremizde de görebiliriz. Her yerde reklam spotlarý, afiþler, billboardlar, beynimize tüm reklam sözcüklerini, görüntülerini (image) taþýyor. Bir süre sonra yürürken bile bir reklam nesnesi olabiliyoruz. Bu sefer bizi pazarlayan, daha doðrusu bu reklam veren þirketlerden aldýðý parayla onlara reklam yapma izni veren, hatta bunu özel bir þirkete de devreden belediyeler/yerel kamu yönetimleri oluyor. Yani yerel ve genel yönetim kendi vatandaþlarýný “pazarlýyor”. Eh þimdi onlara soransýz hiç de öyle deðildir, “modern dünyanýn nimetleridir”.

Ben þimdi bunun çözüm yollarýna falan eðilmeyeceðim. Sadece bunu kendi Pazar ekonomisi ve kapitalist mantýkla bile ne kadar çeliþik olduðunu göstermek istiyorum. Teorim þu, belediye ya da o reklamlarý gösteren, buna izin veren her kim varsa o reklamlara bakan, bakmasa da ordan geçen tüm vatandaþlara bu reklamlarý gördükleri için para vermek zorundalar. Eðer ki birisi bu izinsiz reklam süreci hakkýnda maðduriyetini bildiren bir kamu davasý açsa bunun ciddiye alýnacaðýný, alýnmasý gerektiðini düþünüyorum. Yani gidin para isteyin,” beni pazarlamanýza izin vermiyorum” deyin. Ama bu süreci yok etmiyor tabi. Yani pazarlama iliþkisini… Kamu, vatandaþlarýný, þirketler, ürünlerini pazarlýyor. Bahsi gecen ve talep edilmesinin kapitalist mantýkla örtüþtüðünü düþündüðüm izinsiz reklama maruz kalma maðduriyeti ise pazarlanana bir ürünün de (yani bizim) payýný piyasadan istemesinden baþka bir anlam taþýmýyor. Beni pazarlýyorsunuz bari bana da para verin diyorsunuz. Neyse, bu pazarlama sürecinin içine tükürmek istiyorum izninizle.