Puzle`den Labirent'e!

Muhammed CAN



'' Ýyilik, yüzlerinizi doðu ve batý tarafýna çevirmeniz deðildir...'' 2/177

1. Dünya savaþýyla beraber Dünya siyaset sahnesinde adeta satranç duelinin sona erip, küresel denge stratejisinin 1990 lý yýllara kadar getirdiði taraflýlýkla denge stratejisinin yeni oyununda puzle (boz-yap) kuralý geçerli izlenimini uyandýrdý.

Daha sonra sorunun karþý cephede olduðunun aksine savunma pozisyonunda kalmak zorunda olanýn, karþýnýn tek taraflý geliþtirmek istediði Fak'a basma tehlikesini beraberinde taþýma sorununa dönüþtü. Sempati besleyenlerin ise; oyunun kurallarý eskinin kurallarý (yenme-yenilme) ile pek farklý olmamakla birlikte geliþtirilen( bir araya getirme/getirememe) yeni oyunu yeterli anlayamamadan kaynaklanan strese dönüþmesiydi.

Algýdaki sorun: Bölgede islamýn temel kaynaklarýna dayalý "siyasal pradigma"yý sunan, sunmakla yetinmeyen ve "pratiðe" yansýtarak baþarýlý olanýn "tehdit" olarak algýlanma sorunudur! Tehditin bir diðer boyutu ise yeni ''sunum''un getirdiði "zaman", "mekan" ve ''dikey'' kavramý ile birlikte içiçelik arzetmesi'dir.

Anlaþýlmasýna katkýda bulunmak için:

Zeminin hazýrlýðý ve altyapýyý oluþturma, varlýðýný kabul ettirme, güçlenme ve yeni dünya düzeninde parametre rolünü ütlenen Ýsrail'in 1. Dünya savaþýndan 80 li yýllara kadar oyanan ve belki de günümüze kadar olan aktifliliði, oyunun mu'cid'ini tanýmamýza ip ucu olur sanýrým.

2. Dünya savaþýyla batý egemenliði ve öncülerinin amacýna ulaþtýklarýný söylemek tek taraflý bakmayý gerktiren bir çaðrýþýmýn ötesinde bilinen bir realite idi. Ancak sonuca hangi yöntemlerle ulaþýldýðýný anlamak yenik düþen halklara büyük bir enkaz býrakýrken, galip gelenler açýsýndan pekde önemli sayýlmazdý. Zira galip gelen devletlerin öncüleri himayesindeki kitlelerin ulaþmak istedikleri hedefler sunulmuþ ve lüks tüketim devri baþlamýþ, alabildiðince çýlgýnlaþmýþtý.

Sermayenin sýnýr tanýmamayýþý, coðrafi sýnýr tanýmlamalarý zayýflatan önemli etkenlerden biri olarak kendisini kabul ettirerek, ekonomik gücün ulus devlet kavramýna karþý gizli bir tehdit olarak kendisini kabul ettirmesi çok gecikmedi. Zira sonuçta yapay uluslara kaçýnýlmaz etkisi olan siyasi baðýmsýzlýk ilkesini olumsuz zorlamýþtý. Uluslararasý para fonu (IMF) ve Dünya Bankasýnýn geliþmekte olan ülkeler diye adlandýrýlan uluslar üzerindeki baskýcý güçlerini gözden kaçýrmamak konuya sadece yardýmcý olacaðý düþünüldüðünden aktarýldý.

Avrupanýn doðu yakasýndan baþlayýp asyanýn içine kadar uzanan Türkiye-Ýran-Pakistan þeridini oluþturan CENTO (Merkezi Anlaþma Örgütü) diye bilinen kurumun "buna güvenliði saðlama þeridi"de diyebiliriz! Kendi üstüne düþen görevi yapmamasý düþünülemezdi! CENTO anlaþmasýn 1979 Ýslam Devrimi ile iþlevselliðini yitirirken, ardýndan 1990 daki soðuk savaþ stratejisini etkisizleþtirmeyi beraberinde getirecekti. Öte yandan soðuk savaþ stratejisinin kaçýnýlmaz sonunu getiren asýl etken ve zorunluluk, islam devriminin bünyesinde barýndýrdýðý ''dikey deðerler'' idi.

Diðer yönü ile 1990 li yýllara kadar 3. Dünya olarak kabul edilen ülkelerde gerek yerli, gerek yabancý aktivistler tarafýndan uygulanmak istenen her yeni siyasi çýkýþ ya da çözüm önerileri "Reformist" olmaktan öteye geçemeyip bünyesinde farklý bir fenomeni barýndýramamaktaydýlar. Sath-i bazý devrimci söylemler ise ''kutup''lardan herhangi birisine ait nakartlardan ibaretti.

Bush'un "... Terörle mücadelemizde dünya ya bizimle olacaktýr ya da bize karþý..."ilan-ý aþikarýndan sonra, Bush'un sözlerinin açýlýmýný þöyle deðerlendirmek te mümkündü: Dünya ya sunmak istediðimiz deðerler manzumesi hiç kuþkusuz ki insanlýðýn temel deðerleridir, bunun dýþýnda kalan diðer deðerlerin bir kutsallýðý yada geçerliði yoktur. Öyle ise bizimle birlikte olmayan deðerlerimizi kabul etmeyendir." Ýyi ama Bush'un kabul ettiði ve ettirmek istediði deðerler de pekala insanlýk adýna mutlak olarak sunulmak istenen kutsal deðerlerden çok uzak olabilirdi!

Pekala ne senden, nede senin dýþýnda kalanlardan olmayan biriyim diyen çýkamazmýydý!?...

ABD Emperyalizmi 1990 li yýllarda almýþ olduðu kararlarla gelecekteki çeyrek yy.lýk strateji planýný esaslý bir þekilde yürürlüðe koymadan önce. Bölgede daha önce kendi elleriyle yerleþtirdikleri "kilit taþlar" ý gerekli gördüklerinden bazýlarýný deðiþtirerek farklý imaj çizmesi ise, bölge halklarýnýn gözünden kaçmayan bir hileden ibaretti. (Nitekim Ülhak ve Özal'ýn ani ve ilginç ölüm þekilleri, Yaser Arafatýn örgüt liderliðinden Filistin baþkanlýðýna getirilmesi, Pakistan da ki askeri darbe bunun açýk örneði idi)

Ve bu açýklamalarýn akabinde, Büyük Ortadoðu planýnýn fiili iþlevselliðini uygulamak ve 2015'e kadar meyevelerini toplama ümidi ile önce Afganistan sonra Irak'a bilinen malum gerekçelerle iþgale baþlamasý...

ABD nin halihazýrda islam ülkeleri nezdinde uygulamak istediði denge ve güç planý iki ana baþlýkta deðerlendirilebilir.

1- ''Siyasal islam pradigmasý'' nýn pratikte yönetime talip olma hedefini saptýrma.

2- Mevcut bölge rejimlerini ve coðrafi sýnýrlarý yeniden istediði doðrultuda þekillendirme.

Elbette bu beklentinin gerçekleþememe olsýlýðý varsa da büyük riskleride bünyesinde taþýmakta! Olasý riske karsi baþka bir strateji geliþtirmek için Afganistan, Kafkaslar, Türkiye ve Irak üzerinden oluþturmak istediði yeni güvenlik koridoru ile hem tehlikenin merkezini kontrol edebilme, ve hem de olasý aksilikte devreye koyabileceði bu koridorla karsý ''dikey akým''ýn Avrupa ve Afrika ya ulaþmasýný engelleme taslaðý gibi bir yan strateji olarak görülmeli.

Satranç: Karþýlýklý iki oyuncunun eþit dengelerle oynamasý.

Puzle (boz-yap): Kiþinin daha önceden gördüðü bir objenin resmini kendi isteði ile deðiþtirip yeniden dizayn etmek için parçalarý bir araya getirmesi.

Labirent: Birden fazla giriþi olmakla birlikte bütün yollarýn çýkmaz'a gidiþi, biri hariç!

Bu cümleden: Günün insaný, "Hay bin Yakzan" dan daha az düþünme yeteneðine sahip deðildir! Binealeyh, yeni oyunda varlýðýný hissedebilme mizin ötesinde bize doðruyu seçtirecek tek çýkýþ yolu bulmamýza öncülük edecek, gücün sembolü olan gizemli piramit'lerin labirentlerinde klavuzluk yapanýn temennisini sunarken, güç tehditi ile fiziðin yatay kanunundan kurtulma yolunun, meveraya ait cazibenin çekim alanýna girmek olduðunu, cazibenin çekim alanýnda ehli olunmadýkça sürekliliði gerektiren ''dikey'' bir ''kanun''un olmadýðýný ve ''...Anlaþma yaptýðý zaman sözlerini yerine getirir. Sýkýntý, hastalýk ve savaþ zamanlarýnda sabreder. Ýþte doðru olanlar, bu vasýflarý taþýyanlardýr. Muttakiler ancak onlardýr!'' 2/177