Her kedi bir insandýr. Bu benzetme kedilerin deðiþken ve özellikle bencil karakterinden ötürü yapýlýr. Bir kedi kuyruðunu nasýl dik tutar? Kuyruðu dik tutmak... Bu söz ve durum direkt olarak insanlar için kullanýlýr. Baþkalarýna karþý, zor durumda olduðunuzu ve zayýflýðýnýzý belli etmemek anlamýna gelir. Aslýnda her insan bir kedidir.

Bülent Ortaçgil’in ‘Kediler’ isimli bir müzik parçasý vardý; ‘Benimle Oynar mýsýn’ albümünde. Belki Cats (Kediler) müzikalinden esinlenmiþtir belki de esinlenmemiþtir, bilemiyorum. Ýnsanlara benzettiði büyük kedileri, küçük kedileri bir masal kurgusu içinde ve her parçasýnda görünen aðýrbaþlýlýðý ile bize tanýtmýþtý. Orhan Veli Kanýk’ýn da kedilerle ilgili þiirleri vardýr. Sokak kedisi ve ciðercinin kedisi iki ayrý sýnýftan iki insan karakterini yansýtýr. Kedili sanatýn en büyüðü ise onlar için yapýlmýþ koca bir müzikal.

Lise yýllarýndaydý. 1973 yýlý olabilir. O zamanlar daha çok 33 devirli LP ler satýlýr ve kullanýlýrdý. Beþiktaþ’ta her zaman olduðu gibi antenleri açmýþ geziniyordum. Merak güdüsü iþbaþýnda idi. Benim ve herkesin büyük tutkusu Ýngiliz Rock gruplarý idi. O zamanlar müzik satan yerler plakçý olarak anýlýrdý. Kulaðýma çarþý içinde bir plakçý dükkanýndan bir düdük sesi geldi. Plakçý aslan gibi hoparlörlerini dýþarý vermiþ sesini de sonuna kadar açmýþ, gelene geçene bir düdük sesi dinletiyordu. Yalnýz bu sesi dikkatle dinleyince hiç de öylesine bir ses olmadýðýný fark ettim. Düdük sesi filan ama seste bir ahenk vardý. Plakçý birdenbire fareli köyün kavalcýsý oluverdi. Ýniþler ve çýkýþlarla süren büyülü müzik beni kendisine çekti. Düdük sesi dediðim þey yanýlmýyorsam o yýllarda yeni kullanýlmaya baþlayan Synthisizer’dan çýkýyordu. Henüz lisedeydim ve plaðý satýn alacak param yoktu. Müzik bitene kadar plakçýnýn vitrininden ayrýlamadým.

Cats (Kediler) müzikali bir sahne gösterisi idi. Ýngiltere’de yýllarca oynadý. Dünyadan ve Türkiye’den insanlar sýrf bu müzikali görmek için Ýngiltere’ye gittiler. Yýllara oyuncularýn sabrý ve gençlikleri yetmediði için kadrosu birkaç kez deðiþti. Farklý zamanlarda farklý müzisyenler ve sanatçýlar tarafýndan yorumlanmak zorunda kaldý. Zaman içinde yeni besteler eklendi, eskileri deðiþti. Bana göre ilk yapýlan yani plakçýnýn önünde dinlediðim versiyonu en güzeli idi.

Cats bir konu çerçevesinde bize kedi karakterleri tanýtýr. Deðiþik karakterde kediler gerçekte insan karakterlerine karþýlýk gelirler. Ýnsanlar gibi meraklý, insanlar gibi bencil, duygusal, iyi, kötü, baþtan çýkarýcý, sevecen, serseri, uslu, yaþlý, genç, aðýr, hantal ve çeviktirler. Onlarýn da Japonlarý, Çinlileri (Siyam kedileri) Zencileri vardýr. Bu benzerlikleri daha çok uzatmak olasýdýr. Ancak yalnýzca bununla kalmaz. Kedilerin daha birçok yeteneði vardýr.

Kör mü doðarsýnýz? Karanlýkta görür müsünüz? Baþ aþaðý düþerken havada dönüp ayaklarýnýzýn üzerine düþebilir misiniz? Havadaki kopacak fýrtýnayý önceden his edebilir misiniz? Ýncecik bir duvarýn üzerinden koþa koþa geçebilir misiniz? Boyunuzun beþ katý yükseklikteki duvara iki harekette týrmanabilir misiniz? Yerçekimi kurallarýna karþý gelebilir misiniz? Ayný anda iki ayrý tonda þarký söyleyebilir misiniz? Bir kedi bunlarý yapamýyorsa zaten ona kedi denmez.

Bir kedi üç isimle isimlendirilir. Biri günlük kullanýlan isim. Bu isim yaptýðý iþle ve karakteri ile uyumlu olmalýdýr. Ýkincisi yalnýz kendine ait olmalý ve baþka hiçbir kedi tarafýndan kullanýlmamalýdýr. Üçüncü ismi ise hiç kimse bilmez. Bir insanoðlu bunu anlayamaz. Hiçbir araþtýrma da bulamaz. Bir kediyi oturmuþ meditasyon yaparken görürseniz bilin ki üçüncü adýnýn ona düþündürdüklerini düþünmektedir. Bazen kediler kýpýrdamadan otururlar, otururlar, otururlar. Ýþte sebebi budur.

-     O meraklý ve ters bir kedidir. Ona ne teklif ederseniz tam tersini ister. Fare verirseniz balýk ister. Balýk verirseniz fare ister. Kötü olduðundan deðil, diðerini merak ettiðinden.
-     O çevik bir kedidir. Onu görmek kolay deðildir. Bir yerde bir suç iþlenmiþse, bir süt þiþesi kaybolmuþsa bilin ki bu onun iþidir.
-     O þiþman bir kedidir. O publarda gezinmez. Onun birkaç kulübü, restoraný vardýr. Oralarda avlanýr.
-     O ikisi birbiriyle çok iyi anlaþýrlar. Ýp üstünde akrobatlýk yaparlar. Damdan dama atlar, kimseye çaktýrmadan yemek çalarlar.
-     Yaþlý kedi yýllardýr yaþýyor. Mezara tam dokuz tane eþ gönderdi. Bütün köy onu tanýr ve gurur duyar. Yaþlý kedi sokakta yaþar. Bütün köylü ona bakar. “Gözlerim avýmý iyi göremiyor. Yavaþ yürümeliyim. Dikkatli olmalýyým. Artýk ayaklarým beni taþýmýyor.“ Yaþlý kedi çok yaþlý. Yolun sonuna yaklaþýyor.
-     O tiyatro kapýsýnýn kedisidir. Anlayacaðýnýz çok entelektüeldir. Gençliðinde kedilerin en akýllýsý idi. Der ki, onun zamanýnda iken yetmiþ tiradý ezbere bilirmiþ. Þimdi gene söyleyebilirmiþ. Bir keresinde sahneyi telgraf teli üstünde geçmiþ. Yanan bir evden bir çocuðu kurtarmýþ. Þimdi gene yapabilirmiþ. Hatta bir gün tarih yazmýþ!
-     O bir haydut kedidir. Neden olduðunu sormayýn, bir kulaðý yoktur. :)
-     O demiryolu kedisidir. Bütün iþlerini trenlerin geliþi gidiþi gibi tarifeli saatlere göre yapar. Yani çok disiplinlidir.
-     O bilge bir kedidir. En büyük sihirbazlarýn ondan öðrenecekleri vardýr. Sakin ve küçük, tepeden týrnaða kapkaradýr. En dar çatlaktan sýyrýlýr, en ince yolda yürür.

Kediler yýlda bir gece, Ay ondördünde iken bir araya gelirler. Þafak sökmeden önce eski baþkan bir kez görünür. Sonra yeni baþkan seçilir.

Müzikalin en tanýnmýþ parçasý ‘Memory’ (Aný) ayrý zamanlarda birkaç kez duyulur. Bu müzik parçasý da Barbara Streisand gibi birçok sanatçý tarafýndan söylenmiþtir. Bu parçayý söyleyen yaþlanmýþ diþi bir kedidir.


Sessizlik
Kaldýrýmdan tek ses gelmiyor
Ay anýsýný yitirdi
Yalnýz baþýna gülümsüyor
Lambanýn ýþýðýnda
Ayaklarýmýn altýnda toplanmýþ kurumuþ yapraklar
Ve rüzgar inlemeye baþlar

Aný
Ay ýþýðýnda yalnýz
Eski günlere gülümseyebilirim
O zamanlar güzeldim
Hatýrlarým
Mutluluðun ne olduðunu bildiðim bir zamaný
Býrakýn yaþasýn yeniden aný

Her sokak lambasý
Ölümcül bir uyarýda bulunur gibi
Iþýklarý gidip geliyor
Yakýnda sabah olacak

Gün ýþýðý
Güneþin yükselmesini beklemeliyim
Yeni bir yaþamý düþlemeliyim
Vazgeçmemeliyim
Þafak söktüðünde bu gece de bir aný olacak
Ve yeni bir gün baþlayacak

Dumanlý günlerin yanmýþ uçlarý
Sabahýn yýpranmýþ soðuk kokusu
Sokak lambalarý ölür
Bir gece daha geçer
Baþka bir gün baþlar

Dokun bana
Beni býrakmak çok kolay
Güneþte geçirdiðim anýlarla
Yalnýz baþýma

Anlarsýn bana dokunursan
Mutluluðun ne demek olduðunu
Bak
Yeni bir gün baþladý

Hiçbir zaman hiçbir þeyde umudunuzu yitirmeyin. Büyülendiðim mýsra,
“When the dawn comes tonight will be a memory too.”
Müzikalin son parçasýnda kedilerin ve insanlarýn bir özeti yapýlýr.

Kedilerin birkaç çeþidini dinlediniz
Kanýmca karakterimizi anlamak için
Yok artýk bir tercümana gereksinmeniz
Ayný sizin gibidir kediler
Bakýþ açýsý için yeteri kadar öðrendiniz

Fakat hala bilmiyorsunuz
Nasýl tavlanýr bir kedi
Öncelikle söylemeliyim ki
Köpek deðildir kedi
Güvenmek ister kediler

Bir kedi aðzýnýn tadýný bilir
Ona güzel yemekler verin
Saygý ister kediler
Kedilere adlarýyla seslenin

Bir kedi ummak hakkýna sahiptir
Bir kedi için gereklidir bu saygý delilleri
Siz isteseniz de istemeseniz de
Budur tavlamanýn yolu kedileri

Bu tüylü hayvanlara bundan sonra daha farklý bir gözle bakacaðýnýzý umuyorum. Burada kedi kelimesini silip yerine insan yazýn. Deðiþen bir þey olmadýðýný göreceksiniz.